Tíminn - 22.06.1990, Blaðsíða 3

Föstudaguc 22. júní 1990
Tíminn 3
Hrífur umferðarfræðslan betur á fótgangandi en ökumenn:
Gangandi fómarlömbum
fækkað, akandi fjölgaö
Slys á gangandi vegfarendum voru færri á
síðasta ári heldur en nokkru sinni síðan
slysaskráning Umferðarráðs hófst fýrir hálf-
um öðrum áratug. Fjöldi látinna ökumanna
og farþega í bílum hefur á hinn bóginn aldrei
verið meirí á sama árabili.
A árinu 1989 létust 28 manns
í umferðarslysum á íslandi.
QQDIIDiiDB!l
23AHA !'»• AHA i;/AMA AMA . HAMA
KONA KÍ.’NA DRCNGUR KARl M KARI V
DDDDDDDDD
2:;ARA 19AHA 5ARA 15ARA 8AI«A ,?f-A‘<A I Al‘:'> 1ARA i’.A'IA
';/.RlM STtJLKA TFLPA TELPA TELPA KONA 1 LLI'A PH.lt.KGN A
DDDBDDDD
0
83 AHA 37ARA
KARLM KONA
18 ARA
STIJLKA
31 ARS
KARI.M
. ií; ara
KARIM
ÖKL’MENN BIFHJÓLA
ÖKUMcNN BIFREIOA
rARÞEGAR I FRAMSÆTI
FAnÞEGAR I AFTURSÆTI
GANGANDI VCGFARANDI
28 SAMTALS
1990
[flfflli’ll'Sií'fll'ííjl'riit 'jit|t|l'iiÍfÍ!
ÉiiifflfiiaifÉi jllfifíijli!
Á siöustu árum hafa aö moáallnli ?4
látist a áii hór á landi i umtoiöarslvsum
lUMFERDAR
Pr4d
Aðeins einn fótgangandi lét lífið
í umferðarslysi 1989, borið saman
við 6 manns árið á undan. Svo langt
sem skýrslur ná hafa þessi fótgang-
andi fómarlömb umferðarinnar ver-
ið að meðaltali 7-8 á ári — þ.e. aldr-
ei færri en 4 og fjórum sinnum hafa
10-12 manns týnt lífi á þennan hátt,
síðast 1985.
Dauðaslys í bílum vom hins vegar
25 í fýrra (14 ökumenn og 11 far-
þegar þeirra), borið saman við 20
árið áður og um 14 að meðaltali á
ámnum 1980-1987. Alls kostaði
umferðin 28 mannslíf á síðasta ári.
Þar af vora 2 ökumenn bifhjóla,
einn gangandi og 25 í bifreiðum
sem áður segir. Enginn tapaði hins
vegar lífi í reiðhjólaslysi, á skelli-
nöðm eða dráttarvél í fyrra.
Alls urðu 97 gangandi vegfarendur
fyrir umferðarslysi í fyrra, sem er
mun lægri tala en nokkru sinni ffá
1977. Árið áður taldi þessi hópur
136 slasaða og látna og 128 að með-
altali næsta áratug á undan.
En hveiju mega ca 3-10 fótgang-
andi vegfarendur þakka „lífgjöfina"
á sama ári og akandi fómarlömb em
fleiri en áður? Bendir þetta kannski
til að aldrað fólk (sem oft er ekið á
gangandi) sé hætt að hreyfa sig utan
dyra? Eða er þetta einfaldlega af því
að flestir era hættir að ganga?
Omar Smári Ármannsson, upplýs-
ingafulltrúi lögreglunnar í Reykja-
vík, bendir m.a. á að svona lágar
tölur um fjölda látinna gangandi
vegfarenda verði að skoða í ljósi
þess hvað oft geti verið stutt á milli
lífs og dauða. Hugsanlega gæti
skýringin að hluta til legið í því að
fleiri hafi slasast alvarlega heldur en
oft áður, þótt ekki væm tiltækar töl-
ur þar um.
Hvað aðrar skýringar snertir vitnar
Ómar Smári til geysilegrar umræðu
um umferðarslys fyrir svona tveim
þrem ámm.
„Við fylgdum þessari umræðu eft-
ir. M.a. fóram við skipulega á víst-
heimili og félagsmiðstöðvar aldr-
aðra. Við reyndum að ná til eins
margra úr þeirra hópi og við gátum
til að spjalla við þá um öryggismál
gangandi vegfarenda og þátttöku
þeirra í umferðinni. M.a. útdeildum
við endurskinsmerkjum. Þama var
okkur vel tekið, því öryggi í um-
ferðinni er mikið mál hjá þessum
aldurshópi. Þetta fólk þyrsti í upp-
lýsingar og vill fá aðvaranir,“ sagði
Ómar Smári.
Er þetta fólk e.t.v. móttækilegra
fýrir upplýsingum og aðvörunum
um umferðaröryggi heldur en öku-
mennimir?
Ómar Smári segir það ekki spum-
ingu að móttækilegustu hópamir
fyrir fræðslu hjá lögreglunni em
bömin og unglingamir og á hinn
bóginn gamla fólkið. Þessa hópa sé
líka auðvelt að hitta á ákveðnum
stöðum, sem aftur á móti sé erfiðara
varðandi aðra. Þá hittir lögreglan
hvað helst að máli eftir að slys hef-
ur komið fyrir.
„Þeir hafa þann hugsunarhátt að
ekkert komi fýrir mig, þangað til
eitthvað hefúr skeð. Bömin em að
vísu oft óútreiknanleg. Aftur á móti
er svo mikill asi á ungum ökumönn-
um í umferðinni, og þeir láta síður
segjast, eins og slysin sýna.“
Ómar Smári bendir einnig á, að
þótt slösuðum í umferð hafi fjölgað
það sem af er þessu ári á landinu
öllu, þá hafi slysum fækkað töluvert
í höfúðborginni. En þar og annars
staðar í þéttbýli er fólk fremur á ferð
fótgangandi en á þjóðvegum lands-
ins, þar sem margir virðast gefa allt
í botn og mörg alvarlegustu slysin
verða.
- HEI
Nú eru starfandi um 140 loðdýrabú í landinu, en voru um 200 fyrir ári.
Talið er að þeim fækki enn í haust:
Vextir felldir niður á
lánum til loðdýrabænda
Erfiðleikar loðdýrabænda eru miklir. Stjómvöld hafa reynt að koma til hjálpar. Eina varanlega lausnin er verð-
hækkun á skinnum. Timamynd Pjetur
Kaloríuskertur bjór:
HELGI
MAGRI
Ný tegund af áfengum bjór
frá Viking-Brugg hf er nú kom-
inn í hillur ÁTVR. Bjórinn ber
nafnið „Helgi magri“, er 4% að
styrkleika og einstakur á ís-
lenskum markaði að þvi leyti
að hann er kalorfuskertur, þ.e.
hitaeiningar í Helga magra eru
um helmingi færri en í ððrum
algengum bjórum.
Svo fáum hitaeiningum er náð
með sérstðkum aðferðum við
bruggun og gerjun bjórsins.
Við það verður bjórinn þurr
(dry), en „dry“ bjór hefur átt
auknum vinsældum að fagna
erlendis. Bruggmeistari Vík-
ing- brugg hf er Alfred Teufel
og hefur hann þróað þessa nýju
tegund.
Kippa af Helga magra kostar
600 kr. í ÁTVR, þ.e. 100 kr.
hver flaska.
GS.
Staða fisk-
matsstjóra
er laus
Embættí fiskmatsstjóra hjá
Ríkismati sjávarafurða hefur
verið auglýst laust til umsókn-
ar. Staðan er veitt tíl fjðgurra
ára í senn og er umsóknarfrest-
ur til 6. júli 1990. Halidór Áma-
son, sem gegnt hefur embætti
fiskmatsstjóra frá 1. ágúst
1985, hefur verið ráðinn verk-
efnisstjóri fyrlr sérstöku gæða-
átaki í sjávarútvegi frá 1. sept
1990. Hefur Halldóri Árnasyni
fiskmatsstjóra verið veitt lausn
frá og með 15. júh' 1990.
Stjóm Stofnlánadeildar landbúnað-
arins hefúr tekið þá ákvörðun að fella
niður vexti af lánum loðdýrabænda.
Ákvörðunin gildir frá fýrsta júlí 1989
til íyrsta júlí 1992. Jafhframt ákvað
stjómin að fresta öllum afborgunum á
greiðslum til fyrsta júlí 1992.
Framleiðnisjóður hefúr síðan í april
greitt vexti af eldri afúrðalánum loð-
dýrabænda. Sjóðurinn veitir jafn-
framt 50% bakábyrgð á afurðalánum
sem tekin em á þessu ári. Síðastliðinn
vetur var þeirri hugmynd slegið ffam
að Framleiðnisjóður keypti óseld
skinn af bændum. Til þess hefúr ekki
komið vegna þess að sjóðurinn hefúr
ekki fjárhagslegt bolmagn til slikra
kaupa.
Undanfamar vikur hefúr Fram-
leiðnisjóður verið að skuldbreyta lán-
um loðdýrabænda í lán til lengri tíma,
en sjóðnum var falið þetta verkefni
með lögum sem samþykkt vom á Al-
þingi í vor. Sú vinna er langt komin,
en skuldbreytt verður hjá 170-180
bændum. Jón G. Guðbjömsson, ffam-
kvæmdastjóri Framleiðnisjóðs, var
spurður hvort einhver von væri til
þess að loðdýrabændur gætu greitt
lánin til baka.
„Miðað við þær forsendur sem við
emm með þá geta menn það. Spum-
ingin er síðan hvort að forsendumar
standist. Þær byggjast á spá um
hækkandi skinnaverð. Ef skinna-
markaðurinn hagar sér eins og mark-
aðslögmálin segja að hann eigi að
gera, þá á verð á skinnum að hækka.
Við emm ekki með neinar bjartsýnis-
spár og geram t.d. ekki ráð fýrir um-
talsverðri hækkun á skinnum á næsta
ári. Við gemm ráð fýrir að það taki
mörg ár fýrir bændur að vinna sig út
úr skuldunum."
Jón sagði að í mörgum tilfellum væri
engin lausn fyrir bændur að hætta
loðdýrabúskap. „Það stendur engin
venjulegur launamaður undir þessum
skuldum. Menn verða að komast í
mjög gott skipsrúm ef það á að
ganga."
Jón Ragnar Bjömsson, fram-
kvæmdastjóri Sambands íslenskra
loðdýraræktenda, sagði að ákvörðun
stjómar Stofnlánadeildar létti mikið á
erfiðri íjárhagsstöðu loðdýrabænda.
Hann sagðist vona að með þessu og
fleiri aðgerðum sem ráðamenn hafa
gripið til skapaðist svigrúm fyrir
bændur að komast yfir erfiðleikana.
Jón Ragnar sagði að framtíð loðdýra-
ræktarinnar væri undir því komin að
verð á skinnum hækkaði. Framleiðsla
á skinnum hefúr minnkað mikið upp á
síðkastið. Jón Ragnar sagði að ennþá
væri mikið til af skinnum í heiminum
og til þessa hefðu þessar birgðir hald-
ið verðinu niðri. Næsta stóra uppboð
á skinnum verður í september. Jón
Ragnar sagði hugsanlegt að skinna-
verð þokist upp á við í haust, en eins
líklegt væri að það héldist óbreytt.
Talið er að í dag séu starfandi um
140 loðdýrabú í landinu, en fyrir ári
vom þau tæplega 200. Talið er líklegt
að þeim fækki enn í haust. Þá verður
hvolpum sem fæddust í vor fargað.
Búast má við að margir bændur hugsi
sinn gang á þeim tímamótum og íhugi
að hætta búskap ef horfur verða á
óbreyttu skinnaverði. Jón G. Guð-
bjömsson sagðist ekki vilja spá um
hvað myndi gerast í haust. „Ég veit að
margt af þvi fólki sem er í þessari at-
vinnugrein í dag vill halda áfram. Það
hefur lagt mikið í þetta og hefúr
áhuga á búgreininni. Það er hins veg-
ar spuming hvað það heíúr mikið þol.
Það er búið að reyna á það til hins ítr-
asta á síðustu árum,“ sagði Jón að
lokum. -EÓ