Tíminn - 22.11.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 22. nóvember 1990
UTLOND
Bandaríkin og Sovétríkin eru sammála:
Tíminn til aðgerða gegn
írökum er runninn upp
Sovétmenn, sem nú gerast æ óþolinmóðari vegna mót-
þróa íraka við að koma sér út úr Jíúvæt, stóðu Tast með
Bush Bandaríkjaforseta um að Oryggisráð Sameinuðu
þjóðanna gæfi leyfi til harkalegri aðgerða gegn írökum.
Þrátt fyrir minnkandi stuðning
heima fyrir um hernaðaraðgerðir
við Persaflóa vill Bush fá leyfi Sam-
einuðu þjóðanna til að ráðast á ír-
aka. í gær sagðist hann búast við að
leyfið fengist í lok þessa mánaðar.
„Við erum á sömu bylgjulengd og
Sovétríkin," sagði Bush í gær er
hann hélt frá París áleiðis til Saúdí-
Arabíu til fundar við Fahd konung
og til að hitta bandaríska hermenn
þar.
Háttsettir embættismenn banda-
ríska þingsins verða með í för Bush
og Barböru konu hans þegar þau
fara til fúndar við hermennina í
eyðimörkinni. Segja þeir förina vera
farna til stuðnings þeim hermönn-
um sem nú eru staddir við Persafló-
ann.
Stuðningur þingsins við herdeild-
irnar við Persaflóa nær þó ekki alls
kostar til stefnu forsetans.
Bandaríska sjónvarpsstöðin ABC
gerði skoðanakönnun meðal þing-
manna, sem leiddi í ljós, að innan
við helmingur þeirra 367 þing-
manna, sem spurðir voru, var sam-
mála því að beita hervaldi til að
þvinga íraka til að yfirgefa Kúvæt ef
viðskiptabannið dygði ekki til.
42% voru sammála valdbeitingu,
21% voru því andvíg og 37% voru
óaákveðin.
Bush notar ferð sína til Evrópu og
Miðausturlanda til að afla stefnu
sinni í Persaflóadeilunni stuðnings
og flýta fyrir þeirri yfirlýsingu frá
Sameinuðu þjóðunum sem Banda-
ríkin fóru fram á.
Sovétríkin hafa til þessa sýnt til-
raunum Bandaríkjamanna til að fá
leyfi til árásar lítinn áhuga. En Edu-
ard Shevardnadse, utanríkisráð-
herra Sovétríkjanna, lét hafa það eft-
ir sér í gær að tími væri kominn til
að Öryggisráðið endurskoðaði at-
burði við Persaflóa og léti til skarar
skríða ef þörf krefði.
Saddam er almennt álitinn vera að
vinna sér tíma og brjóta niður sam-
stöðu andstæðinga sinna með því að
sleppa gíslum, samanber þá 180
Þjóðverja sem leyft verður að yfir-
gefa írak í dag.
íraksleiðtogi hefur verið að láta það
eftir ýmsum fyrrum stjórnmála-
mönnum að láta þá hafa gísla með
sér heim. Um það bil 2000 gíslar eru
nú í haldi í írak á hernaðarlega mik-
ilvægum stöðum til að reyna að
koma í veg fyrir árás.
Hægri öfgasinninn Jean-Marie Le
Pen er nú staddur í Bagdað og hefur
látið þau boð út ganga að hann hafi
fengið lausa þó nokkra gísla og
hyggst halda með þá til Strasbourg,
aðseturs Evrópuráðsins. Síðustu
fregnir herma að þar sé um að ræða
35 Breta, 18 ítali og sex Hollend-
inga.
Svissnesk sendinefnd fékk lausa 36
vestræna gísla, þar af 16 landa sína.
Saddam er nú farinn að gera út sína
eigin sendiboða. Utanríkisráðherr-
ann, Tareq Aziz to Oman, hélt til
Saúdí-Arabíu í gær, en hann er fyrsti
háttsetti íraninn sem heldur til ar-
abaríkis við Flóann frá því deilan
hófst.
í ferð sinni mun Bush Bandaríkja-
forseti ræða við furstann af Kúvæt
og Mubarak Egyptalandsforseta.
Egyptar studdu íraka í styrjöld
þeirra við írani, líkt og Saúdí- Arab-
ar og Kúvætar, en eru nú fremstir í
flokki þeirra arabarfkja sem lýst hafa
andstöðu við innrásina í Kúvæt.
Evrópa hefur tíu ár til aö
fóta sig í nýrri tilveru
„Evrópa hefur lagt að baki sér
hörmulega fortíð sína og verður nú
að vinna sig inn í nýja tíma friðar
og samvinnu í aldarlok," sagði
Mitterrand Frakklandsforseti í
lokaræðu sinni á ráðstefnu um ör-
yggi og samvinnu í Evrópu.
„Ríkin 34 munu framvegis hafa
sömu heimssýn og verðmætamat,"
sagði hann ennfremur.
„Við höfum tíu ár, til aldamóta, að
koma Evrópu í það form sem við
viljum að hún sé. Allt verður að end-
urmeta. Engin stofnun á að sleppa
undan gagnrýninni endurskoðun,
hvorki Evrópubandalagið, NATO,
Evrópuráðið né þessi ráðstefna. Allt
verður að þjóna sínu hlutverki. Álf-
an hefur nú losað sig undan stríðs-
ógninni og þarf að leita nýrrar fót-
festu af metnaði og raunsæi," sagði
Mitterrand.
Hann sagði að lýðræði og mann-
réttindi væru ekki lengur innan-
tómir frasar heldur orð sem hefðu
sömu merkingu alls staðar. Verkefn-
ið nú væri ekki að skilgreina réttindi
heldur að sjá til þess að þeim væri
framfylgt.
„Evrópa hefur ekki komist svo
langt, sem raun ber vitni, til þess
eins að hnjóta um nýjar hindranir.
Gamla skipulagið og þær fölsku for-
sendur sem héldu því uppi eru
hrunin til grunna."
Ræða Mitterrands kom á eftir und-
irskrift Parísarsamkomulagsins um
nýja skipan Evrópu í lok þriggja
daga ráðstefnu sem batt formlegan
enda á kalda stríðið og er stórt skref
í átt til afvopnunar.
Hann ræddi um spennuna milli
þjóðarbrota og drauminn um að
gamlar landamæradeilur yrðu leyst-
ar. „Evrópa hefur greitt þá vitneskju
dýru verði að ekki er hægt að leika
sér með landamæri."
Reuter/-hm
RÖSE-punktar
Leiðtogunum 33 var boðið til
mikillar veislu til Versala í lok ráð-
stefnunnar.
Til þess að fyrirfólkið kæmist ör-
ugglega leiðar sinnar var veginum
milli Parísar og Versala lokað í
fímm klukkustundir og afleiðingin
varð versta umferðaröngþveiti í
sögu Parísarborgar.
Á forsíðu dagblaðsins Le Parisien
stóð stórum stöfum daginn eftir:
„Þeir borðuðu á réttum tíma.“ Og
fyrir neðan stóð: „Tókst þér það?“
Franskir leigubílstjórar eru ekki
taldir með geðbetri mönnum og
urðu ævareiðir yfir þessum trufl-
unum, kröfðust afsagnar Mitterr-
ands og spáðu uppþotum.
En uppþot voru fjarri því að vera í
hugum leiðtoganna sem gæddu sér
á dýrustu réttum í veislunni. Risa-
stórir humrar voru bornir fram
með gyllta borða um sig miðja og á
postulínsdiskum, sem voru eins og
fuglar í laginu, fengu gestirnir
geldhana og steikta gæsalifur.
Hinum 73 ára gamla fulltrúa
Rúmena var þetta þó eflaust mun
meira ævintýri en hinum veraldar-
vanari kollegum hans. Hann hafði
ekki komið út fyrir heimaland sitt
frá því í heimsstyrjöldinni síðari,
en þá komst hann til Berlínar og
Leningrad, og lostæti eins og hum-
ar hafði hann aldrei látið inn fyrir
sínar varir. Hann skoðaði þó ekki
París eins og við hefði mátt búast
heldur sat samviskusamlega alla
fundi ráðstefnuna út í gegn. Að-
spurður kvaðst hann gjarnan vilja
hafa fengið tækifæri til að skoða
París en tók það þó fram yfir að vera
vitni að þvt er kalda stríðið yrði til
lykta leitt.
Nærmyndir franska sjónvarpsins
af leiðtogunum urðu til þess að far-
ið var að velta fyrir sér persónuleika
þeirra eftir því hvernig þeir klöpp-
uðu.
Gorbatsjov Sovétleiðtogi klappaði
hressilega, sat teinréttur í sæti
sínu, stoltur og ögrandi á svip.
Bush Bandaríkjaforseti sat álútur í
sæti sínu og klappaði lauslega og
var óformlegur í framgöngu.
Thatcher var, eins og við mátti bú-
ast, stíf og hátíðleg, svipurinn sýndi
jafnvel vandlætingu. Kohl kanslari
klappaði með hægum, ákveðnum
og allt að því þunglamalegum
hreyfingum.
Gestgjafinn, Francois Mitterrand,
horfði yfir samkunduna með föður-
legum svip. Sem er vel við hæfi fyr-
ir leiðtoga sem kallaður er „Ton-
ton“ (frændi) af löndum sínum.
Reuter/-hm
Mitterrand Frakklandsforseti hélt lokaræðuna á ráðstefnunni I París.
Lokaræða Mitterrands á RÖSE:
FRÉTTAYFIRLIT: greiðslu um 1; Gorbatsjovs ti ivort auka eigi vald að koma í veg fyr-
PARÍS — Leiðtogar Evrópu og Norður- Ameríku undirrituðu ir að þjóðin vandræðum. lendi f alvarlegum
sögulegan samning um framtíð- LUNDÚNIR — Thatcher, for-
arskipan Evrópu. Sovétríkin skýra frá erfíðleikum sem fram- sætisráðherra liggur undir Bretlands, sem nú þrýstingi um að
vælaaðstoð. Vestrænum leiðtog- íhaldsfiokksin loraiaimsemoæni s, kom heim frá
um voru færðir listar yflr þau matvæli sem helst skortir í Sovét- París í gær og in í að halda á sagðist harðákveð- fram baráttunni.
ríkjunum. Leiðtogar Evrópu- bandalagsins og annarra ríkja lelta nú leiða tll að hjálpin berist áður en vetrarhörkur setjast að. JERÚSALEl hyggjast ve»j dala til stuðni W — ísraelar a 6,5 milljörðum ngs sovéskum inn-
BAGDAÐ — Tveimur óopinber- um evrópskum sendinefndum hefur verið tilkynnt að 118 vest- rænir gíslar fái að yflrgefa írak í flytjendum á nær ferföld up og í fyrsta skii þá upphæð sei mála. næsta ári. Þetta er phæð miðað við í ár >ti fer hún upp fyrir n veitt er til vamar-
VikUlOKin. MOSKVA — Jeltsín Rússlands- forseti krefst allsheijaratkvæða- BANGKOK — Þijátíu útlend- ingar og sjÖ Tælendingar fórust í flugslysi f Tælandi í gær.