Tíminn - 19.12.1990, Blaðsíða 16

AUGLÝSINGASÍMAR: 680001 & 686300
SA
líBY
SAMVINNUBANKINN
I BYGGÐUM LANDSINS
RlKISSKIP
NÚTÍMA FLUTNINGAR
Halnarhusmu v Tryggvagolu,
_____« 2BS22
NISSAN
Réttur bíll á réttum stað Ingvar 1 Helgason hff. Sævartiötða 2 Slml 91-674000
CD
ríminn
MIÐVIKUDAGUR19. NÓVEMBER1990
Ríkið kemur með tillögur um lausn unglæknadeilunnar:
Samninganefnd ríkisins lagði tillögur um lausn á kjaradeilu ung-
lækna fyrir á fundi sem haldinn var á mánudag. Læknafélagið, sem
er samningsaðilinn, skoðaði tillögurnar á fundi hjá sér í gær, en í
dag verður síðan sameiginlegur fundur með samninganefndinni á
ný þar sem viðbrögð lækna munu koma fram. En nú horfir til alvar-
legs ástands vegna yfirvinnubanns ungiækna að mati fjögurra yfir-
lækna á Borgarspítalanum.
Guðríður Þorsteinsdóttir, sem á
sæti í samninganefnd ríkisins, sagði
í samtali við Tímann í gær að tillög-
urnar hljóðuðu aðallega upp á
breytingu á vaktafyrirkomulagi fyrir
lækna, þar sem fyrirkomulag á vökt-
um þeirra verða samræmdar því fyr-
irkomulagi sem gengur og gerist í
SKOÐANAMUNUR
í RÍKISSTJÓRN
Fjármálaráðherra hefur lagt fram ið yrði tekiö út af dagskrá og ríkis- við frumvarpið yrði ákveðið að af-
á Alþingi frumvarp um trygginga- stjómin ynni sína heimavinnu áð- nema aðstöðugjaldið, en ríkis-
gjald. f frumvarpinu er lagt til að í ur en þingið tæki það til umfjöll- stjórnin telur óhjákvæmilegt að
stað launaskatts, h'feyristrygg- unar. afnema aðstöðugjaldið sem er sér-
ingagjalds, slysatryggingagjalds, Framsóknarmenn eru ekki fylli- íslenskur skattur. Sveitarfélögin
vinnueftirlitsgjalds og iðgjalds í lega sáttir við að umrætt trygg- hafa hins vegar mótmælt því að af-
Atvinnutryggingasjóð komi eitt ingagjald skuli eiga að vera nema gjaldið og segja að þau verði
gjald, tryggingagjald. Gjaldið verð- 4,25%. Þeir vUja að það verði £ að fá tíma til að bregðast við tekju-
ur tekið upp í þremur skrefum. tveimur þrepum 2,5% og 6%. missinum sem íylgir afnámi þess.
Framsóknarmenn eru ekld full- Gjaldið verði lægra á landbúnað, Þess vegna hefur því máli verið
komlega ánægðir með frumvarpið sjávarútveg og iðngreinar en aðrar frestað og ætla sljómvöld og sveit-
í þeirrí mynd sem það er nú í. atvinnugreinar. f frumvarpinu er arfélögin að fjalla urn málið í sum-
Einnig telja margir að æskilegt lagt til að gjaldið verði í tveimur ar. Sveitarfélögin hafa lofað að
hefði verið að afnema aðstöðugjald þrepum til að byrja með, en verði hækka ekki aðstöðugjaldið á næsta
í tengslum við þær breytingar sem orðið eitt í ársbytjun 1993. Með ári. Ekki er víst að öll sveitarfélög
felast í frumvarpinu. þessarí aðgerö er stefnt að því að sjái sér fært að standa við það.
Friðrik Sophusson alþingismað- jafna samkeppnisstöðu innlendra Fjármálaráðherra leggur mikla
ur kvaddi sér hljóös í upphafi útflutnings- og samkeppnisgreina áherslu á að frumvarpið um trygg-
þingfundar og sagði óviðunandi gagnvart erlendum keppinautum. ingagjald verði að lögum fyrir ára-
fyrir þingið að fjalla um frumvarp Breytingin er liður í allsheijar mót. Þingið hefur aðeins 2-3 daga
þar sem sldptar skoðanir væru í breytingum á sköttum fyrirtækja í til að fjalla um máHð og sagði
ríkisstjórninni hvemig það ætti að landinu. Fríðrik Sophusson að það væri of
líta út. Hann krafðist þess að mál- Stefnt var að því að í tengslum skammurtími. -EÓ
öðrum stéttum. Einnig er í tillögun-
um ákvæði um lágmarkshvíld, en
fyrir því ákvæði hafa læknar lengi
barist. Ekki er kveðið á um launa-
hækkun í þessum tillögum umfram
þjóðarsátt, en breyting á vaktafyrir-
komulagi getur þó þýtt kjarabót.
Unglæknar hafa nú frá 1. desember
sl. takmarkað yfirvinnu sína vegna
óhóflegs vinnuálags á vöktum og til
að vekja athygli á sínum baráttu-
málum, en kjarasamningur lækna
rann út í júní sl. og engir samningar
hafa tekist. Af þessum sökum hefur
orðið aukið álag á yfirlækna og sér-
fræðinga þeirra deilda sem sinna
mest slysa- og bráðaþjónustu.
Að mati fjögurra yfirlækna á Borg-
arspítalanum mun hættuástand
skapast fljótlega ef samningar takast
ekki. Skortur á fleiri læknum til
starfa á helgar- og næturvaktir er
tilfinnanlegur, svo sjúklingar Borg-
arspítalans njóti nauðsynlegs örygg-
is, að mati læknanna.
Yfirlæknarnir benda á að til séu
dæmi um að sérfræðingar hafi þurft
að standa næturvaktir annan hvern
sólarhring og að slíkt ástand geti
ekki staðið öllu lengur. Einnig vekja
þeir athygli á því að þeir sérfræðing-
ar sem náð hafa 55 ára aldri hafa
ekki vaktaskyldu og geta því skorast
undan því að standa næturvaktir. Á
þetta atriði getur reynt á næstu vik-
um og það getur jafnvel leitt til þess
að slysa- og sjúkravakt á Borgarspít-
alanum verði lítt starfhæf og er það
afar slæmt því vegna veðurfarsins á
þessum árstíma fjölgar jafnan slys-
um. —GEÓ
Þessa dagana er verið að ganga
frá samningum um leigu lyfja-
fyrirtækisins Pharmaco á
rekstri fiskeldisstöðvarinnar ís-
Iandslax hf. til fjögurra ára.
Einnig er fyrirhugað að Phar-
maco kaupi þann fisk sem nú er
í stöðinni en að sögn Sindra
Sindrasonar, framkvæmdastjóra
Pharmaco, er ekki búið að ganga
endanlega frá samningum.
Hann sagði að ekki væru fyrir-
hugaðar neinar breytingar á
rekstrf íslandslax aðrar en þær
að koma stöðinni í fuUan rekst-
ur. —SE
Tveir piltar
hætt komnir
Tveir ungir piltar voru hætt
komnir í fyrrakvöld þegar bfll sem
þelr voru í rann út áf biyggjunni í
Njarðvík og söldt til botns á svip-
stundu. Piltamir tveir, Ingi Þór
Ólafsson 18 ára og Siguijón
Hannesson 17 ára, náðu að kom-
ast út um afturhurð bílsins, klifra
upp á bryggjuna og leituðu síðan
skjóls í nærliggjandi húsi.
Að sögn Inga Þórs, bílstjóra bíls-
ins, sökk billinn á svipstundu til
botns. Hann var að snúa bflnum
við þegar afturendinn rann út af
bryggjunni með fyrrgreindum af-
leiðingum. Ingi sagði að afturendi
bðsins hefði lent fyrst í sjónum og
hann hefði síðan sokkið á svip-
stundu tU botns. Hann sagði að
framrúðan hefðí brotnað við högg-
ið en svo óheppilega vUdi til að stór
steinn á botninum lokaði alveg
þeirri útgönguleið úr bílnum. Þeir
félagamir sáu eldd glóru og náðu
að komast út um afturhurðina
sem opnaðist við höggið. Bíllinn
var í gær hífður upp úr sjónum.
í nýjasta tölublaði Fréttabréfs VSÍ er rætt um málefni sveitarfélaga. Ólafur Hjálmarsson þjóðhagfræðingur:
Tekju- og útgjaldaþensla
sveitarfélaga ógnvænleg
Skyrgámur
er kominn
í nótt kom til byggða áttundi
jólasveinninn og heitir hann
Skyrgámur vegna þess að
honum finnst svo gott skyr.
Kannski heldur hann að það
verði skyr að finna á Þjóð-
minjasafninu í Reykjavík en
þar ætlar hann að vera í dag
kl. 11:00. í nótt kemur svo
níundi jólasveinninn til
byggða en hann heitir
Bjúgnakrækir.
Umsvif sveitarfélaga hafa aukist
um 23% umfram vöxt Iandsfram-
leiðslu undanfarinn áratug, eða úr
6,7% sem hlutfall landsfram-
leiðslu í 8,2%. Þetta kemur fram í
pistli sem Ólafur Hjálmarsson
þjóðhagfræðingur skrifaði í síðasta
tölublað Fréttablaðs VSÍ, en þar
fjallar Ólafur um tekjuþenslu
sveitarfélaga síðustu árin. Ólafur
telur ýmislegt benda til að umsvif-
in haldi áfram að vaxa á næsta ári,
en leggur til að lækkuð verði álagn-
ing á atvinnufyrirtæki, enda sé
svigrúm til þess í kjölfar lækkandi
verðbólgu.
Ólafur telur, og styðst við reynslu
síðustu ára, að sveitarfélögin muni
auka skattlagningu og fullnýta
tekjustofna á næstu árum, en með
nýjum lögum var svigrúm til hækk-
unar aðstöðugjalda og fasteigna-
skatta rýmkað. Þess vegna telur
hann ástæðu til að fylgjast vel með
álagningarreglum sveitarfélaga þeg-
ar þau birta fjárhagsáætlanir fyrir
næsta ár. „Frá 1988 til 1990 er áætl-
að að aðstöðugjöld hækki um 7,8%
að raungildi og fasteignaskattar um
rúm 11%, á sama tíma og lands-
framleiðsla hefur dregist saman.
Óbreytt álagningarhlutföll árið 1991
munu enn auka við þessa skatta-
hækkun.“
í greininni bendir Ólafur á að út-
gjalda- og tekjuþensla sveitarfélaga
sé ógnvænleg, og svo virðist sem
sveitarsjóðir hafi notað allan þann
mikla tekjuauka, sem varð árin ‘86-
’88 til að auka rekstrarútgjöld og í
fjárfestingu. Ekki sé hægt að skýra
útgjaldaaukann með því að verkefni
sveitarfélaga hafi aukist. Ólafur vek-
ur athygli á mikilli aukningu að-
stöðugjalda í tekjuöflun sveitarfé-
laga. „Frá 1980 til 1990 hækka að-
stöðugjöldin um 107% að raungildi,
en fasteignaskattar um 68%. Heild-
artekjur sveitarfélaga hafa hækkað
um 46,5% á þessu tímabili, eða um
7,5 milljarða að raungildi."
Þó telur Ólafur að rekstrarafkoma
sveitarfélaga sé viðunandi, en fjár-
hagsleg staða þeirra er hins vegar
mismunandi og tekjuafkoma víða
slæm vegna mikilla fjárfestinga.
Hann bendír á að fjárhagsvandi
sveitarfélaga verði vart leystur með
auknum álögum á atvinnufyrirtæki.
Einkum er um að ræða sveitarfélög,
þar sem sjávarútvegur hefur verið
burðarás í atvinnustarfsemi, sem
hafa átt í erfiðleikum. Það gefi þó
auga leið að fjárhagsvandi þeirra
verði ekki leystur með aukinni
álagningu á atvinnustarfsemi. Svig-
rúm virðist því fyrir flest, eða öll,
sveitarfélög til að lækka álagningu
aðstöðugjalda til mótvægis við
Iækkandi verðbólgu, ekki síst ef
höfð er í huga áætlun Þjóðhags-
stofnunar um 22% veltuaukningu í
fiskvinnslu og útgerð milli áranna
1989 og 1990, segir Óiafur að lokum
í grein sinni.
Stjórn Sambands íslenskra sveitar-
félaga hefur einnig látið þetta mál
sig varða, og hefur minnt sveitar-
stjórnir á að það sé eitt stærsta
hagsmunamál sveitarfélaga að verð-
lagsmál í landinu fari ekki úr bönd-
um og að verðbólgan verði sem
lægst á næsta ári. „Því beinir stjórn-
in þeirri áskorun til allra sveitar-
stjórna að við gerð næstu fjárhags-
áætlana og í gjaldskrármálum stofn-
ana sveitarfélaga á næsta ári verði
gætt fyllsta aðhalds,11 segir í sam-
þykkt stjórnarinnar.
Stjórnin minnir á að enn hafi fjöl-
mörg sveitarfélög nokkurt svigrúm
til aukinnar nýtingar tekjustofna
sinna og á það við um álagningu út-
svara, aðstöðugjalda og fasteigna-
skatta. „í ljósi þess beinir stjórnin
þeim eindregnu tilmælum til allra
sveitarstjórna að þær nýti ekki
álagningarheimildir á næsta ári um-
fram það sem gert var á þessu ári.“
-hs.