Tíminn - 18.01.1991, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Föstudagur 18. janúar 1991
Hollustuvernd ríkisins:
RAÐLEGGINGAR UM
MEÐFERÐ ÞORRAMATAR
í fréttatilkynningu frá Hollustuvemd
ríkisins segir að stofnunin vilji koma
ráðleggingum um meðferð þorramat-
ar og viðkvæmra matvæla almennt til
almennings. Er það vegna þess að
framleiðsla á þorramat er með nokk-
uð öðrum hætti en tíðkast með dag-
lega rétti og telur Hollustuvemd þarft
að benda á vissa þætti sem geta kom-
ið í veg fyrir ranga meðferð hans.
„Grundvallaratriðin við meðferð á
þorramat byggjast á hreinlæti, kæli-
geymslu, hitun þeirra rétta þar sem
það á við og stuttum aðdraganda að
undirbúningi þorramatarins. Gætið
ýtrasta persónulegs hreinlætis við til-
búning og framleiðslu, svo sem að þvo
hendur með sápu. Notið hreina hnífa
og skurðbretti við matseldina. Notið
pappír í stað eldhúsklúta og svampa.
Sjóðið kjöt, sérstaklega léttsaltað og
úrbeinað, og svið þannig að það gegn-
umhitni upp í 70 gráður á C eða
hærra. Kjötrétti, sem á að halda heit-
um, sé haldið við 60 gráðu hita á C eða
hærra. Soðið kjöt eða rétti úr þeim
má ekki geyma lengi við stofúhita og
varast skal að hrúga heitu og volgu
kjöti saman í ílát, því þá kólnar það of
hægL Kartöflu- og rófustöppur eru
viðkvæmar því að í þær er bætt mjólk,
sykri og kryddi sem bæta skilyrði fyrir
gerlagróður. Eigi að endurhita kjöt-
rétti, Ld. pottrétti, skulu þeir hitaðir í
70 gráður á C eða hærra.
Sýrðan mat er best að setja í mysu-
blöndu og geyma í kæliskáp þar til
hann er borinn fram. Afganga á að láta
aftur í mysublönduna og geyma í
kæliskáp. Mat, sem súrsaður er í
heimahúsum, þarf fyrst að sjóða vel
og kæla áður en hann er sýrður. Súrs-
un fari fram á köldum stað, helst í
kæliskáp. Súrmatur, sem fluttur er á
milli staða, á að vera í mysublöndu og
flutningur á að taka sem stystan tíma.
Sérstaka aðgæslu þarf að hafa við
meðferð á ósýrðum þorramat, svo
sem slátri og sviðasultu, því þessi mat-
ur hefúr mun skemmra geymsluþol
en súrmatur.
Geymið soðið kjöt og kjötrétti
í kæli frá framleiðslu eða matreiðslu
þar til réttimir em bomir fram.
Geymið allan súrmat í kæli þar til
hann er borinn fram. Sýnið sérstaka
aðgæslu við geymslu á ósýrðum maL
svo sem sviðasultu, og geymið sem
mest í kæli. Geymið alla afganga í
kæli.
Látið viðkvæm matvæli ekki standa
lengur en 4-5 klukkustundir við
stofuhita. Munið að geyma viðkvæm
matvæli í kæli þar til þeirra er neytt
og setja afganga í kæli“.
Að sögn manna hjá Hollustuvernd er
hægt að minnka líkur á að okkar þjóð-
legi þorramatur valdi matareitmnum
eða matarsýkingum þetta árið, með
því að fylgja þessum ráðleggingum.
khg.
Félagsmálaráðherra skipar nefnd sem ræðir um sameiningu sveitarfélaga:
Sveitarfélögin geti mynd-
að sterka og öfluga heild
Félagsmálaráðherra hefur nú skipað
nefhd sem ætlað er að koma með sam-
ræmdar tillögur á skiptingu landsins í
sveitarfélög. Nefndinni er ætlað að
vinna út frá gmndvelli sveitarstjómar-
laga frá árinu 1986 þar sem 50 íbúar
em lágmarkstala í hvers sveitarfélags.
Að undanfömu hefur farið fram um-
ræða um hvort hækka eigi lágmarks-
íbúatölu sveitarfélaga úr 50 en samein-
ingu þeirra sveitarfélaga sem vom inn-
an þess fjölda er nú um það bil að Ijúka.
Húnbogi Þorsteinsson, skrifstofustjóri
í félagsmálaráðuneytinu, sem mun
starfa með nefndinni, sagði í samtali
við Tímann að Samband íslenskra
sveitarfélaga hefði verið með tillögur
um að lágmarksíbúatala sveitarfélaga
yrði hækkuð í áföngum úr 50 íbúum í
400. Þó sagði hann að nefndin væri
ekki bundin af þeirri tölu.
Nefndinni er meðal annars ætlað að
gera samræmdar tillögur um æskileg-
ar breytingar á skiptingu landsins í
sveitarfélög. Þannig er ekki aðeins gert
ráð fyrir einhverri lágmarksíbúatölu í
hverju sveitarfélagi heldur verði það
einnig að vera á einu þjónustusvæði
sem geti myndað eina sterka félagslega
heild.
Þegar nýju sveitarstjómarlögin tóku
gildi árið 1986 vom sveitarfélög í land-
inu 223, þar af vom 17 sem töldu inn-
an við 50 íbúa. Frá þeim tíma hafa 22
sveitarfélög verið sameinuð öðmm. Nú
síðast, eða um áramóL sameinuðust
Hrafnagils-, Saurbæjar- og Önguls-
staðahreppar í Eyjafirði í sveitarfélagið
Eyjafjarðarsveit og telur tæplega 1000
íbúa. Og í næsta mánuði sameinast
Presthóla- og Öxarfjarðarhreppar í
Norður- Þingeyjarsýslu í Öxarfjarðar-
hrepp og í því sveitarfélagi verða um
370 íbúar. -sbs.
Fimm kórar
og lúðrasveit
á geisladiski
Um miðjan desember sl. kom
út á vegum Tónlistarsambands
alþýðu geisladiskur og snælda,
„Tónaltónar", með tónlist sem
flutt er af aðildarfélögum sam-
bandsins, fimm kóram og einni
iúðrasveit. Hóparnir eru Aia-
fosskórinn, Grundartangakór-
inn, Lúðrasveit Verkalýðsins,
RARIK kórinn, Reykjalundar-
kórinn og Samkór TVésmiðafé-
lags Reykjavíkur. Alls eru 27
lög á geisladisknum og snæld-
unni og hafði hver hópur um
10 mínútur til umráða, en efn-
isval og fjöldi laga var hverjum
hópi í sjálfsvald sett. Efnisval er
fjölbreytt og þama er að finna
efni við allra hæfi, bæði innlend
og erlend lög.
Geisladiskurinn og snældan
verða fyrst um sinn til sÖIu hjá
viðkomandi kóram og lúðra-
sveit, en þeir sem þess óska
geta pantað eintök hjá formanni
TÓNALÍsíma 51801.
Þetta er í fyrsta skipti sem
þessir hópar taka sig saman um
útgáfu tónlístar, en nokkrir
hópanna hafa gefið út sínar eig*
in hljómplötur. Þetta er þó ekki
fyrsta sameiginlega tónlistar-
verkefnið sem hóparnir fram-
kvæma, því að á undanfomum
árum hafaverið haldnir sameig-
iniegir tónleikar í Háskólabíói.
Þá hafa nokkrir þessara hópa
tekið þátt í samnorrænum tón-
listarmótum í Noregi, Finn-
landi og Danmörku og 1.-5. júlí
1992 verður haldið hér á landi
samnorrænt tónlistarmót með
þátttöku kóra og lúðrasveita frá
öllum Norðuriöndunum og er
búist við a.m.k. 3000 þátttak-
endum.
Athugasemd frá Húsnæðisstofnun
Ritstjóra Tímans hefúr borist eftirfar-
andi athugasemd frá Húsnæðisstofn-
un ríkisins
,Að gefhu tilefni vill Húsnæðisstofn-
un ríkisins koma eftirfarandi á fram-
færi í blaði yðar.
Varðandi grein 15. jan. sl. um kosnað-
arsamanburð á félagslegum íbúðum.
Við framkvæmd útreikninga er ekki
rétt farið með lánshlutfall og lánstíma
félagslegra kaupleiguíbúða. Ekkert er
gefiö upp um forsendur við útreikning
á leigu, en gera má ráð fyrir að sami
misskilningurinn sé þar. Rekstrarkosn-
aður virðist vera með sums staðar, Ld.
við leigu en þó er það ekki alveg IjósL
Gerður er samanburður milli kaup-
leiguíbúða með 70% + 15% lánshlut-
fall og félagslegra eignaíbúða með 90%
láni. Félagslegar kaupleiguíbúðir eru
reiknaðar út miðað við sömu forsend-
ur og almennar kaupleiguíbúðir en
lánshlutfall þar ætti að vera 90% en
ekki 70 + 15% lánshlutfail.
Sagt er að samanburðurinn sé miðað-
ur við almennar kaupleiguíbúðir „enda
hafi Reykjavíkurborg ekki fengið heim-
ild fyrir félagslegum kaupleiguíbúð-
um.“ Staðreyndin er að Reykjavíkur-
borg hefur aldrei sótt um félagslegar
kaupleiguíbúðir. Vegna ársins 1991 er
sótt um 40 almennar kaupleiguíbúðir.
Varðandi samanburð á byggingar-
kostnaði íbúða Húsnæðisnefhdar
Reykjavíkur við það sem kallað er
„mikið notað meðalverð íbúða" hjá
Byggingasjóði verkamanna verður að
nefha eftirfarandi:
Notuð er stærsta íbúðin í útreikning-
um Húsnæðisnefridarinnar sem er
128.5 fm og kostar 7.670.000 kr eða
59.688 á fm. Meðalíbúðin sem notuð
var hjá Byggingarsjóði verkamanna er
95 fm og kostar um 5.500.000 kr. eða
um 57.894 á fm og er það verð frá því
um mitt síðasta ár.
Þetta er það sem í þessari grein er kall-
að að stinga í stúf við raunveruleikann.
Staðreyndin er að fermetraverð ibúð-
anna er svo að segja það sama og þetta
sem kallað er „vinsælt tilbúið verð til
að nota fyrir félagsmálaráðuneytið og
aðra aðila" er í fullu samræmi við verð
á fermetra á síðastliðnu ári í fjölbýlis-
húsum.
Hjá Byggingasjóði verkamanna er
meðalverð félagslegra íbúða í fjölbýli í
dag um 62.000 kr á fm.
Það sem hækkar verð félagslegra
íbúða í dag er að af skipulagsástæðum
er allt of algengt að settar séu kvaðir
um bílskýli. En meginmarkmið Bygg-
ingarsjóðs verkamanna er að byggja
íbúðir fyrir þá sem af einhverjum
ástæðum þurfa á aðstoð að halda við
húsnæðisöflun.
Þannig hækkar verð áðumefndrar
128.5 fm íbúðar úr 7.760.000 í
8.910.000 þegar bílskýli og snjó-
bræðslu er bætt við verð til kaupanda
og/eða leigenda.
Varðandi það að leiga almennra kaup-
leiguíbúða „sé margfalt hærri en skjól-
stæðingar borgarinnar ráði við“ þá er
það einn megintilgangur með áður-
nefndum lánaflokkum hjá Byggingar-
sjóði verkamanna að gera fólki kleift
að velja húsnæði með hliðsjón af tekj-
um. Þannig að húsnæðiskostnaður
Að gefnu tilefni vegna greinar-
gerðar sem lögð var nýlega fram í
borgarráði um kostnað vegna fé-
lagslegra íbúða og birt hefur verið
opinberlega, vilja félagsmálaráðu-
neytið og Húsnæðisstofnun rfkis-
ins koma á framfæri eftirfarandi:
í útreikningum sem lagðir voru
fram í borgarráði frá skrifstofu hús-
næðisnefndar Reykjavíkur komu
fram rangar upplýsingar um lán og
lánsjör kaupleiguíbúða. Framsetn-
ing þessa yfirlits leiðir til þess að
gerður er samanburður milli kaup-
leigu- og eignaríbúða (verka-
mannabústaða) sem er bæði rangur
og villandi. Þetta felst m.a. í eftir-
farandi:
1. Útreikningar á greiðslubyrði
lána vegna kaupleiguíbúða eru
miðaðir við lánshlutfall samkvæmt
lögum sem fallin eru úr gildi. í stað
90% lána til kaupleiguíbúða er
miðað við 85% lán. Hins vegar eru
fari ekki fram úr þriðjungi af heildar-
tekjum.
Sveitarstjómir og aðrir framkvæmda-
aðilar verða því að byggja eða kaupa
íbúðir þannig að fólk geti valið tegund
allir útreikningar á greiðslubyrði
lána til félagslegra eignaríbúða
(verkamannabústaða) miðaðir við
nýju lögin eða 90% lánshlutfall.
2. Rangar forsendur eru notaðar
við útreikning á greiðslubyrði lána
vegna félagslegra kaupleiguíbúða.
Sem dæmi um rangan útreikning
má nefna að afborganir og vextir af
láni til félagslegrar kaupleiguíbúð-
ar sem kostar 7,7 m.kr. er sögð vera
31.000 kr. á mánuði fyrsta árið en
er í raun 10.400 kr. á mánuði.
3. Borin er saman greiðslubyrði af
lánum miðað við 100% fjármögnun
kaupleiguíbúða og 90% þegar fé-
lagslegar eignaríbúðir eiga í hlut.
Þetta þýðir að litið er framhjá því
að kaupendur félagslegra eignar-
íbúða þurfa að leggja fram 10% af
verði íbúðar sem er um 600 þúsund
kr. miðað við 2ja-3ja herbergja
íbúð.
4 Rekstrarkostnaður leiguíbúða
húsnæðis með hliðsjón af tekjum og
greiðslugetu.
virðist mjög hátt reiknaður. Sem
dæmi má nefna að mánaðarleiga
sem áætluð er fyrir 4ra herbergja
félagslega kaupleiguíbúð er í grein-
argerðinni 42.000 kr. á mánuði en
greiðslubyrði skv. útreikningi Hús-
næðisstofnunar er 15.000 kr. á
mánuði. Samkvæmt þessu virðist
mánaðarlegur rekstrarkostnaður
þessarar íbúðar vera 27.000 kr.
Á vegum Húsnæðisstofnunar rík-
isins og félagsmálaráðuneytisins er
nú unnið að gerð sérstakra leið-
beininga til húsnæðisnefnda varð-
andi útreikninga á greiðslubyrði
lána og ákvörðun leigugjalds.
í kjölfar reglugerðar um félagsleg-
ar íbúðir sem verið er að gefa út
verða haldnir kynningarfundir og
námskeið fýrir húsnæðisnefndir og
aðra framkvæmdaaðila um félags-
lega húsnæðiskerfið.
Jóhanna Sigurðardóttir sign.
Ingi Valur Jóhannsson sign.
Virðingarfyllst
Húsnæðisstofnun rödsins
Percy B. Stefánsson."
Athugasemd félagsmálaráðherra við niðurstöður húsnæðisnefndar Reykjavíkur:
Villandi samanburður