Tíminn - 18.01.1991, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Föstudagur 18. janúar 1991
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin I Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aðstoöarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Glslason
SkrifstofurLyngháls 9,110 Reykjavík. Sfml: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsímar Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Oddi hf.
Mánaöaráskrift kr. 1100,-, verð í lausasölu kr. 100,- og kr. 120,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Þýðingarskyldan
Nokkrar umræður hafa orðið í fjölmiðlum um það
ffamtak forráðamanna Stöðvar 2 að endurvarpa dag-
skrá bandarísku sjónvarpsstöðvarinnar CNN.
Af hálfu forráðamanna Stöðvar 2 hefur verið látið að
því liggja, að verið sé að sýna fréttnæma atburði í
beinni útsendingu í þeirri andrá sem þeir gerast. Þá er
lögð mikil áhersla á að þetta fréttaefni CNN sé ein-
stætt að gæðum og mjög til íyrirmyndar um hvemig
sýna megi stórviðburði í beinni útsendingu til heims-
ins alls, þannig að áhorfendur lifi sjálfa stundina eins
og þeir séu þar á staðnum í eigin persónu.
Þótt slík útmálun á ágæti beinna sjónvarpssendinga
sé að vísu nokkuð fegruð, er augljóst að myndsend-
ingar á samri stundu af stóratburðum er í eðli sínu
einstakt fréttaefni fyrir sjónvarpsstöðvar og hlýtur að
vera eftirsótt af sjónvarpsáhorfendum. Um það eru
næg dæmi, og tiltækast að nefha þá ásókn sem er í að
sjónvarpa beint íþróttaviðburðum og fegurðarsam-
keppni, og því alls ekki óeðlilegt að eftirspum eftir
beinum útsendingum af öðmm umtöluðum atburðum
segi til sín, ef tæknilegir möguleikar em til þess að
fullnægja henni.
En svo vikið sé aftur að endurvarpi Stöðvar 2 á
fréttaefni CNN-stöðvarinnar verður að geta þess að
þetta framtak rekur sig á lögbundnar hindranir á
fijálsræði Stöðvar 2 til þess að stunda slíkt endurvarp.
Hindmnin liggur í því að samkvæmt reglum, sem ráð-
herra hefur ákveðið og reistar em á ákvæðum út-
varpslaga, er íslenskum útvarps- og sjónvarpsstöðv-
um skylt að láta efni á erlendu máli fylgja íslenskt tal
eða neðanmálstexti á íslensku. M.ö.o.: Islenskum
sjónvarps- og útvarpsstöðvum er lögð á herðar þýð-
ingarskylda. Þýðingarskyldan er gmndvallaratriði í
ffamkvæmd útvarpslaga; sem útvarpsréttamefnd get-
ur ekki horft ffamhjá. Utvarpsréttamefhd verður að
halda sér við gildandi reglur.
Eins og ffam hefur komið í fféttum hefur útvarps-
réttamefhd tekið endurvarp Stöðvar 2 á fréttum CNN
til athugunar og komist að þeirri niðurstöðu að þetta
endurvarpaða efni sé margs konar blanda dagskrárat-
riða með auglýsingaívafi og alls ekki eingöngu um að
ræða útsendingar fréttnæmra atburða í sömu andrá og
myndsendingin á sér stað. Þess vegna telur nefndin,
sem hefur úrskurðarrétt um þessi mál, að endurvarp
Stöðvar 2 brjóti í bága við ákvæði reglugerðar um
þýðingarskyldu á erlendu tali og auk þess ákvæði um
að auglýsingar í íslenskum sjónvörpum skuli vera á
íslensku. í þessu liggur að Stöð 2 er óheimilt að haga
útsendingum á efni frá CNN á þann hátt sem viðgeng-
ist hefur.
Hitt er svo annað mál hvort breyta eigi fyrirmælum
laga og reglugerða um þýðingarskyldu. Menntamála-
ráðherra kann að hafa vald í því efni, en fyrst og
fremst er þetta mál Alþingis. Löngu er tímabært að
staðið verði við ákvæði sjálfra útvarpslaga að þau
verði endurskoðuð. Þá fyrst geta hafist skipulegar
umræður um hverju eigi að halda í útvarpsmálum og
hverju skuli breyta.
GARRI
Farandveislan
frióinda hjá stofnunum rílds og
borgar, ef marka má umraeóu um
utanferóir ríkisstarfsmanna og nú
horgarstarfsmanna. Það er cins og
einhver opinher vilji ráói {ni', aó sagt
er sem svos Vift getum greitt hund-
ingjaleg iaun. Síóan bætum við
þessi laun upp meó utanlandsferó-
i, að hér rflc-
í eina landi í
i, au J«v svU sírstök frið-
indi aó fá aft ferftast í útlöndum.
Fara marghr svo oft til útlanda végna
starfa síns, aft álítamál er hvort ekki
sé betra að þcir búi í útlöndum.
Þessi utanfararveiki í fslendingum
árætur að rekja ta þess, þegar þótti
fínt aft vera sigktur maftur. Látinn
stjftmmálakappí, sem komst í and-
engu likara en Daviö hafl tekíð að
sér að stjóma fteiri borgura en
að hér hefur verift um hálfgerðar
Íystireisur að ræfta, eins og jafnan
vfl! verfta, þegar menn ráfta sjálflr
tíma sfnum. Þetta eru fínar feröir,
sem Öðrum þræfti eru farnar til að
létta af sér þunga stjómarstarfa
arstjórar. Þeir töldu flestir að þeir
heima.
Davfð Oddsson.
kostnað rðdsins, aö hann stafl með-
al annars af umsvifum vegna nor*
raens samstarfs. Slík ofkwró vit-
af sér öllum störfum týrir flokkinn
eða var sviptur þeim, héH þó einu
nefndarstarfl vegna þess aft það
þýddi utanbindsferó einu sinni á ári.
Fyrri flokksbræftur hans töldu aft
þaft væri ómannúölegt aft svipta
hann utanlandsferftinni.
Launauppbót
borgarstarfsmanna
,Árift 1989 fóru 266 borgarfulltrú-
ar/starfsmenn í 337 utaniandsferft-
ir, sem kostuftu samtals 48 milljón-
ir króna.“ Og enn hækköu þessar
tölur á síðasta ári en þá fóm 313
manns utan á kostnaö borgarinnar.
Þær fcröir kostuóu um 54 miHjónir
króna. Þetta verkar á lesandann cins
og snertur af geftbðun. Enginn veit
hvaft borgarstarfsmaöur eóa borgar-
fufltrúi er aft gera í útíöndum. Sagt
hefur verið um óhóflegan ferða-
ekkl > sbku rándým samstarfi svo
hægt sé að hygla kanscflíistum. í
mesta lagi hefur hún komift scr upp
cinhwrjum rinabæjum í skanriina-
vískum krummaskuðum. Stór hlutí
þcssara ferðalaga borgarmanna
hiýtur að vera erindisteysa, og þvf
vera einskonar launauppbót við-
komandi, Svona siður er ömurlegur
og minnir á nóvember- og desem-
berrútuna Glasgow- Amsterdam.
Svo em til ófútni ferftalög í augum
þeirra, scm b'ta á það sem hlunnindi
að ferftast tll útlanda. Það eru ferða-
lög innaniands. Af sjáifu leiðir. að
eldti verður viðkomið aft tala um
þýðingamiikið og árióandi feróalag
tfl Skagastrandar. Þar fæst ekki
Angus-stcik á dýrum veitingastaó,
og þar eru ekki ieikhús á við leikhús
heimsborga. Og mfldð rétt. Davíó
Oddsson fór eldd í ferftalag innan-
lánds s.L þrjú ár á vegum höfúft-
borgar Iandsins. Aumingja litla ís-
Davíft Oddsson borgarstjóri er for-
ingi þessa liös og fremstur meðal
jafningja í ferftalögum. llann hefur
ferftast mfldö og fyrir hæstu fjá^
þremur ámm hefur tann þurft aft
bregða sér til úttenda einum fjórtán
sinnum og nemur feróakostnaður
hans 3-4 milljónum. Það er þvf
arstjóranum. Aftur á mótí er hann
orftinn heimagangur»„London, Li-
verpool og Hull", cins og segir «
slagaranum. Skrifaðar hafa verið
merkar bækur um ferðalög. Sumar
þcssar farandvcislur hafa orftið aft
minniháttar bókmenntum. Fer þar
allt eftir því hver á heldur. Nú er
borgarstjórinn gamansamur og vel
máli farinn, svo hann gæti sem best
sest ntftur og skrifað um
eigi að ferðast fyrir 3,4
Vfst er að sú bók héti ekkk,
anum. Garri
Að úlskýra hið óþekkta
Það eru blendnar tilfinningar sem
stórstyrjöld úti í heimi vekur. Sumir
fagna stórkostlegum árangri hers
Sameinuðu þjóðanna við að eyði-
leggja loftvamir íraka og rústa eld-
flaugaskotpalla þeirra og telja að
endanlegur sigur sé í höfri, eins og í
handboltanum þegar upphlaupin
heppnast og vöminni er splundrað.
Aðrir reyna að góna inn í framtíðina
og reyna að átta sig á hver og hvem-
ig á að fylgja sigrinum eftir og er ekki
bætandi í allan þann skara spámanna
sem upp er risinn meðal vor og
flestra annarra þjóða. Því best að
hrista sig úr spámannlegum stelling-
um og reyna ekki einu sinni að geta
upp á hvemig olíuverðið mun leika
aflalausan loðnuflota eða kyndi-
stöðvar hitaveitna.
Viðhorf til stríðsins em kannski eins
margvísleg og mennimir em margir.
Kráareigandi í Washington taldi að
stríðið hafi komið á besta tíma - fyr-
ir hann. Árásimar hófúst kl. 7 að
kvöldi samkvæmt hans klukku og
tilkynnti vertinn heimspressunni að
allt myndi fyllast af þyrstum gestum
sem hanga mundu á bamum hans
fram eftir nóttu. Stundargróðinn
einn skipti hann máli.
Eiginkonur hermanna grétu fram-
an í heiminn á sama tíma og Wash-
ingtonbarinn fylltist og vildu fá
mennina sína heim.
Enn fer litlum spumum af því fólki
sem horfði upp undir sprengjuregn í
vel lukkuðum aðgerðum Samein-
uðu þjóðanna.
Málvemdarátak
Fyrstu klukkustundir stríðsins sló
fréttastofan CNN öllum fjölmiðlum
við og veitti meira að segja Pentagon
meiri og betri upplýsingar en herinn
var fær um.
íslendingar fylgdust með heims-
sögulegum atburðum í beinni út-
sendingu er Stöð 2 endurvarpaði
CNN. Á sama tíma puðaði útvarps-
laganefnd í gegnum reglugerða-
flækjur sínar og komst að því að út-
sendingar CNN brytu í bága við ís-
lensk lög og væm íslenskri tungu
stórhættulegar.
Svavar kúltúrtröll mun nú gera
málvemdarátak og loka fyrir CNN
svo að „tærar lindir íslenskrar
tungu" muni flæða ótruflaðar úr
leyfilegum útvörpum þar sem út-
valdir málvemdamnglingar skipa
hvert rúm dagskrárgerðar og popp-
rásaþátta.
Svo laglega hefur til tekist að kynna
stríðsógnina að síminn hjá almanna-
vömum er rauðglóandi og viil fóik fá
að vita hvað það á að gera. Enginn er
fær um að segja því það.
Flautur vamanna pípa upp úr þurrn
og í stað þess að fá nýaldarfólk til að
útskýra fyrirbærin stendur forstjóri
Aimannavama á gati og þáttagerðar-
menn æra upp hræðsluna í fólki með
ástkæm, ylhýru og löglegu málfari
sínu.
Hræðsluáróður
Sálfræðingar em kallaðir til að ráð-
leggja hvemig segja á krökkum frá
stríði sem enginn veit í raun og vem
hvemig er. í skólunum er nemend-
um safriað saman og kennarar rekja
stríðsáróðurinn hver með sínu nefi
og er líklegast álíka heil brú í því öllu
saman og vömum íraka.
Haft er fyrir satt að þá fari nú fyrst
að fara um krakkana þegar prestam-
ir mæta og biðjast fyrir og biðja hver
sinn guð um frið. Þá er stríðsógnin
orðin svo nálæg að eitthvað hræði-
legt hlýtur að eiga sér stað.
Svo ráðleggja blessaðir sálfræðing-
amir að best sé að fræða bömin um
hið eiginlega ástand við Persaflóa,
því að fræðslan er vænlegust til að
bægja ótímabærum ótta frá. Gallinn
er aðeins sá að enginn veit hvaða
ástand ríkir við Persaflóa og hvemig
gengur að berja á óvinunum. Stund-
um meira að segja erfitt að átta sig á
hverjir em óvinirnir og er á mörgum
að heyra að það sé aðeins einn mað-
ur.
Ef málið er svo einfalt þarf ótrúlega
mikið sprengiefni og fyrirhöfn til að
fást við hann. Saddam Hussein er aft-
ur á móti þess fuliviss að hann eigi í
höggi við sjálfan Satan semá heimil-
isfestu í Hvíta húsinu. Von er að
prestar verði bænheitir þegar svona
stendur á.
Verst er að höfðingjar þessir þurfa
að draga fleiri þjóðir og óhemjulegan
herafla með sér í slaginn.
Væri nú gott að eiga kunnáttumenn
að sem færir vom um að heyja ein-
vígi við reginöfl án mikilla herleið-
angra með tilheyrandi hörmungum.
Ef málin em eins einföld og margir
láta væri þeim vel borgið í höndum
Sæmundar fróða Sigfússonar eða Ás-
gríms Hellnaprests.
En þar sem þeirra nýtur ekki lengur
við verða ágreiningsefni ekki útkljáð
með öðm en gríðarlegu bomsara-
bomsi — og biðji svo hver fyrir sér.
Pistiilinn í gær varð heldur enda-
sleppur í prentun, en þannig var end-
irinn skrifaður:
En að auraleysi þeirra sem framleitt
er fyrir sé orsök þess að framleiðend-
ur fara á hausinn er svo skarpleg
ályktun að hún ætti að geta glætt
skilning jafnvel hinna tregustu á því
að jafnvei hinn háæruverðugi mark-
aður er háður því að auðurinn safnist
ekki eingöngu á fáar hendur.
Það er nefnilega ekki hægt að hagn-
ast nema hafa einhverja til að græða
á. Og öreigar hafa aldrei verið gróða-
vænlegir. OÓ