Tíminn - 11.04.1991, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 11. apríl 1991
Tíminn 5
Þegar bíður þjóðarsómi...
— opið bréf til forsætisráðherra frá utanríkisráðherra
Kæri Steingrímur
Á Akureyrarfundinum sagðirðu söguna af því, hvernig einhver fjöl-
miðiliinn hafði haldið því fram, upp í opið geðið á þér, og þóst hafa
fyrir því óvefengjanlegar heimildir að þú værír að hætta í pólitík.
Þar með var gefið í skyn að þú værír að leita eftir fylgi kjósenda á
folskum forsendum. Ég skildi það vel.
Þú sagðir líka frá því að einhver
kunningi þinn hefði kennt pólitísk
bellibrögð af þessu tagi við Richard
Nixon, fyrrum forseta Bandaríkj-
anna. Það var á þeim árum þegar
hann gekk undir nafninu „Tricky
Dick“ - Rikki bragðarefur. Hann
hafði reyndar sakað andstæðinga
sína um að vera hommar. (Sagðir þú
ekki líka á þessum fundi að þér
hefðu borist til eyrna gróusögur
ættaðar frá andstæðingum um að
honum Steingrími þætti sopinn of
góður? Láttu mig kannast við það!)
En það fylgir sögunni um Nixon að
hann á að hafa sagt við samstarfs-
menn sína: „Let the bloody bastards
deny it“- látum skúrkana neita því.
Lygi er lygi, þótt hún sé ljósmynduð,
sagði Sveinn í Firði. Aðferð undir-
hyggjumannsins í pólitík er að bera
andstæðinga sína sökum, þótt upp-
lognar séu og gegn betri vitund, í
trausti þess að þeir geti ekki afsann-
að þær. Þeir reyndu þetta trikk við
mig á Stöð 2 hér um árið. Og það vill
svo til að mér er fullkunnugt um,
hvaðan þau samanteknu ráð voru
upp runnin. En látum það vera.
Er Rikki bragðarefur
fyrirmyndin?
Allt í einu rak mig í rogastans þeg-
ar ég hélt áfram að hlusta á ræðu
þína af Akureyrarfundinum. Satt að
segja trúði ég ekki mínum eigin eyr-
um. Allt í einu lýsir þú því yfir að al-
þingiskosningarnar 20. apríl verði
þjóðaratkvæðagreiðsla um aðild ís-
lands að Evrópubandalaginu. Og
enn herðir þú á: þú gefur í skyn að
samstarfsaðilum þínum í ríkis-
stjórn, mér og flokki mínum, sé ekki
að treysta í þessu máli. Þar kunni að
leynast úlfur undir sauðargæru.
Þú gefur með öðrum orðum í skyn
að utanríkisráðherra í ríkisstjórn
þinni kunni að sitja á svikráðum við
lífshagsmuni íslensku þjóðarinnar.
Hann sé ef til vill tilbúinn að fram-
selja yfirráð yfir fiskveiðilögsögunni
í hendur bírókrötunum í Brússel.
Og þess vegna best að kjósa bara um
málið núna. Á næsta kjörtímabili
kunni það að verða of seint.
Mér verður víst sjaldan orðfall. En
ég viðurkenni að á þeirri stundu
setti mig hljóðan.
Sem utanríkisráðherra í ríkisstjórn
þinni hef ég haft frumkvæði við
stefnumótun samninga okkar ís-
lendinga við EB um stofnun hins
svokallaða evrópska efnahagssvæð-
is. Ríkisstjórn þín hefur hafnað aðild
að EB, en kosið í staðinn að reyna að
gæta viðskiptahagsmuna íslendinga
með samningum við Evrópubanda-
lagið. Um þetta höfum við haft náið
samstarf. Mér er ekki kunnugt um
nokkurt misklíðar- eða ágreinings-
efni okkar í millum í þessu stóra
máli.
Sameiginlega höfum við varið
þessa stefnu gagnvart andstæðing-
um innan þings og utan. Við höfum
útskýrt það vandlega að aðild að evr-
ópska efnahagssvæðinu sé alls
óskyld aðild að Evrópubandalaginu.
Að í þessum samningum felist ekk-
ert framsal á löggjafarvaldi Alþingis
né framkvæmdavaldi rfkisstjórnar í
hendur samþjóðlegu valdi. Að allar
ákvarðanir í stjórn EES séu teknar
með samstöðu. Að enginn geti borið
okkur þar atkvæðum.
Fiskimiðin
eru ekki föl
Við höfum Iagt á það ríka áherslu
að nýting fiskimiðanna og orkulind-
anna sé ekki einu sinni á samnings-
sviðinu. Þetta hefur verið ágrein-
ingslaust okkar í millum. Ég hef
stýrt þessum samningum fyrir hönd
ríkisstjórnar íslands í umboði
stjórnarflokkanna.
Á dauða mínum átti ég frekar von
en að forsætisráðherra teldi allt í
einu ástæðu til þess að gera þessa
samninga tortryggilega í augum
þjóðarinnar. Því það er það sem
gerst hefur með þessum ummælum
þínum.
Við höfum lagt á það höfuðáherslu
að skapa sem víðtækasta samstöðu
milli flokka, á Alþingi og með þjóð-
inni allri um þessa samninga. Við
höfum viljað forðast það í lengstu
lög að upp vektust deilur, án nokk-
urs tilefnis, um framsal landsrétt-
inda í þessu máli. Við höfum viljað
tala máli skynseminnar og forðast
að vekja upp tilfinningar, sem
byggðu á hræðsluáróðri.
Látum það liggja milli hluta hvort
ummæli þín um Alþýðuflokkinn
geta talist drengileg — nú nokkrum
dögum (yrir kosningar — eftir það
nána samstarf sem á undan er geng-
ið. En er nokkur flugufótur fyrir
þessum sakargiftum eða þessum
grunsemdum um óheilindi sem allt
í einu eru orðnar rauði þráðurinn í
kosningaáróðri Framsóknarflokks-
ins og reyndar Alþýðubandalagsins
líka?
Þjóðaratkvæði
- um hvað?
Auðvitað veist þú það manna best
að kosningarnar 20. apríl eru ekki
þjóðaratkvæðagreiðsla um aðild að
EB. Þú veist fullvel, að þau ríki, sem
þegar hafa stillt sér upp í biðröðinni
í Brússel, geta ekki byrjað samninga-
viðræður fyrr en eftir 1993. Þú veist
líka að slíkar samningaviðræður
taka a.m.k. 4-5 ár samkvæmt
reynslu. Þér er fullkunnugt um að
Austurríkismenn sem lögðu fram
sína umsókn 1989 gera ekki ráð fyrir
að verða fullgildir meðlimir fyrr en í
fyrsta lagi 1997-98. Jafnvel þeir gætu
því ekki lagt samningsdrög um aðild
undir þjóðaratkvæðagreiðslu í sínu
landi fyrr en undir aldamót.
Hvað þá íslendingar.
Þar að auki veist þú að enginn ís-
lenskur stjórnmálaflokkur hefur
boðað þá stefnu að íslendingar eigi
að sækja um aðild. Að allir stjórn-
málaflokkar eru einhuga um þá af-
stöðu að forræðið yfir fiskimiðunum
og orkulindunum verði ekki selt
sem skiptimynt fyrir aðild að Evr-
ópubandalaginu.
Hvers vegna gefur þú þá slíkt í
skyn? Þú segir að það standi í
stefnuskrá Alþýðuflokksins (bls.5.1.)
en „ítrekar óskoruð yfirráð íslend-
inga yfir fiskimiðunum og orkulind-
um landsins".
Þjóðaratkvæði
- um aldamót
Hvað þýða þessi orð?
Óskoruð yfirráð yfir fiskimiðunum
og orkulindum landsins samrýmist
ekki aðild að EB. Því aðeins getur
aðild að EB komið á dagskrá, að EB
hafi áður breytt sameiginlegri fisk-
veiðistefnu sinni, sem kveður á um
veiðiheimildir fyrir tollafríðindi á
mörkuðum. Að vísu ber að endur-
skoða þá stefnu 1992 og með reglu-
legu millibili síðan. Að vísu hefur
þessi sameiginlega fiskveiðistefna
beðið skipbrot. Að vísu eru veruleg-
ar líkur á því að hún verði endur-
skoðuð fyrir aldamót. Fari svo segir
Alþýðuflokkurinn að við viljum
framkvæma „vandað mat“ á spurn-
ingunni um aðild, sem samkvæmt
þessu gæti þá komist á dagskrá um
aldamót.
Ég spyr: Hvernig getur þjóðarat-
kvæðagreiðsla farið fram nú eftir
nokkra daga um mál sem ekki getur
fræðilega komist á dagskrá fyrr en
um aldamót? Hvað á að leggja fyrir í
þjóðaratkvæðagreiðslu? Væntanlega
drög að samningi, sem lýsti nánar
þeim kjörum sem íslendingum byð-
ust. Slíkir samningar tækju áreiðan-
lega mörg ár eftir að umsókn hefði
verið lögð fram. Það er því ekki
fræðilegur möguleiki á því að samn-
ingsdrög, sem unnt væri að leggja
fyrir í þjóðaratkvæðagreiðslu, gætu
legið fýrir fyrr en um aldamót. Við
eigum áreiðanlega eftir að fara í
gegnum tvennar ef ekki þrennar al-
þingiskosningar áður en það verður.
Áð lokum: Ef þú meintir það í alvöru
Vandræðagangur
í spilamönnum
1 gær skoraði Jón Baldvin Hanni-
balsson, formaður Alþýðuflokks-
ins, á Davíð Oddsson, formann
Sjálfstæðisflokksins, að leggja
spilin á borðin og mæta sér á opn-
um fundi um stefnu flokkanna.
Jón Baldvin vill að Davíð upplýsi
sig og kjósendur um stefnu Sjálf-
stæðisflokksins, svo ganga megi
úr skugga um hvort viðreisn 'Sé
vænleg. Davíð hafnaði tilmælum
Jóns Baldvins og kaílar þau vand-
ræðagang í kosningabaráttu
krata.
Spilamennirnir sitja því báðir upp
með svarta pétur. Annar hefur
enga stefnu, hinn lítið fylgi.
I yfirlýsingu frá formanni Sjálf-
stæðisflokksins segir m.a.:
„Þakka bréf þitt og áskorun um
sameiginleg fundarhöld okkar
tveggja og ánægjulegt samtal, sem
við áttum. í bréfi þínu vitnar þú í
tiltekna setningu úr Reykjavíkur-
bréfi Morgunblaðsins. Þá setningu
hefur Sjálfstæðisflokkurinn ekki
tekið til sín eins og Alþýðuflokkur-
inn virðist hafa gert.
Ég vona að þú fyrirgefir mér, þótt
ég segi að ég lít á áskorun þína eins
og hvern annan vandræðagang í
kosningabaráttu Alþýðuflokksins og
get því miður ekki aðstoðað þig við
að leysa úr þeim vandræðum."
Á blaðamannafundi í gær sagði Jón
Baldvin Hannibalsson, að hann vildi
engan hanaatsfund. Hins vegar teldi
hann að kjósendur ættu heimtingu
á að heyra stefnu sjálfsstæðismanna
fyrir kosningar, en ekki aðeins eftir
þær. Jón Baldvin sagði að víst væri
vel ef formaður Sjálfstæðisflokksins
væri á fundum að útskýra stefnuna.
Undan því hefði nefnilega verið
kvartað, að hún væri engin.
að kosningarnar eftir 10 daga væru
virkilega þjóðaratkvæðagreiðsla um
aðild að EB er mér spurn: Hefði þér
ekki borið skylda til, sem forsætis-
ráðherra, og mér sem utanríkisvið-
skiptaráðherra, að leggja það fyrir
ríkisstjórn, Alþingi og þjóðina í
heild með löngum fyrirvara - helst
margra ára fyrirvara? Hefði okkur
ekki borið skylda til að leggja fram
ýtarlegar skýrslur og greinargerðir
með vönduðu mati á kostum og
göllum og hagsmunum íslands?
Að sjálfsögðu.
Þess vegna veit ég að þú veist að
kosningarnar 20. apríl eru ekki þjóð-
aratkvæðagreiðsla um aðild að EB.
Úlfur, úlfur...
Til er saga af manni sem í tíma og
ótíma hrópaði úlfur, úlfur á mark-
aðstorginu og vakti þannig upp
ástæðulausan ótta þorpsbúa. Loks-
ins þegar úlfurinn birtist og maður-
inn hrópaði enn: úlfur, úlfur - þá
trúði honum enginn.
Það var óþarfi að verkja upp að til-
efnislausu hræðsluáróður í þessu
máli. Það er til þess eins fallið að
vekja upp óþarfa tortryggni og efa-
semdir um þá samninga, sem ríkis-
stjórn þín hefur unnið kappsamlega
að á undanförnum árum við EB. Það
eru miklir hagsmunir í húfi. Þeir
hagsmunir eru mikilvægari en svo
að þeim megi fórna sem pólitískri
skiptimynt í atkvæðabraski hér inn-
anlands. Um þetta veit ég að við er-
um sammála. Við skulum því forðast
að láta fjöregg þjóðarinnar lenda í
pólitískum tröllahöndum.
Með besíum kveðjum,
Jón Baldvin Hannibalsson,
formaður Alþýðuflokksins.
LÁIM OG STYRKIR
TIL TÆKNINÝJUNGA OG ANNARRA
UMBÓTA í BYGGINGARIÐNAÐI
í 11. gr. laga nr. 86/1988, með síðari breytingum,
segir m.a. að húsnæðismálastjórn hafi heimild til
þess að veita lán eða styrki til tækninýjunga og
annarra umbóta í byggingariðnaði.
í 14. gr. segir m.a. að heimilt sé að veita lán til
þess að gera tilraunir með tækninýjungar og
aðrar umbætur, sem leitt geta til lækkunar á
byggingarkostnaði, enda fylgi staðfesting á því að
umsóknin sé ekki lánshæf hjá sérsjóðum
iðnaðarins. Þar segir jafnframt, að heimilt sé að
hafa fyrirgreiðslu þessa í formi styrkja.
í 15. gr. sömu laga segir, að fjárhæð láns og
lánstíma skuli ákveða hverju sinni af húsnæðis-
málastjórn, með hliðsjón af kostnaði við að koma
nýjunginni í notkun, svo og mikilvægi hennarfyrir
byggingariðnaðinn.
Með vísan til þessa er hér með auglýst eftir
umsóknum um ofangreind lán og styrki. Þær
geta verið frá einstaklingum, fyrirtækjum og
stofnunum.
( umsókn skal m.a. gera grein fyrir meginefni
nýjungar þeirrar eða umbóta sem um er að ræða,
á hverju stigi málið er, hverju fé hefur þegar verið
varið til þess, hver er áætlaður heildarkostnaður
við það, hvenær ætla má að það verði komið á
lokastig, hvert gildi það er talið hafa fyrir þróun
húsnæðis- og byggingarmála; og annað það, sem
talið er máli skipta.
Umsóknarfrestur er til 11. maí nk.
Umsóknareyðublöð fást á skrifstofum
stofnunarínnar að Suðurlandsbraut 24
Reykjavík.
Reykjavfk, 11. apríl 1991.
HÚSNÆÐISSTOFNUN RÍKISINS
LJ SUÐURLANDSBRAUT 24 • 108 REYKJAVÍK • SÍMI 696900