Tíminn - 06.07.1991, Blaðsíða 2

Laugardagur 6. júlí 1991
Eldisrými um áramót fyrir 20 milljón seiði og tæp 7 þúsund tonn af matfiski:
NÆR 2JA MILLJARDA
SJÓÐALÁN Á 2 ÁRUM
Fiskeldisfyrirtæki í landinu fengu samtals um 1.920 milljónir kr. að
láni á árunum 1989 og 1990 frá þrem sjóðum: Framkvæmdasjóði (544
m.kr.), Byggðasjóði (804 m.kr.) og Atvinnutryggingarsjóði útflutn-
ingsgreina (573 m.kr.). Lánsupphæöimar, sem koma fram í ársskýrslu
Framkvæmdasjóðs, skiptust nokkuð jafnt á þessi tvö ár. Framleiðsla á
síðasta ári var um 2.790 tonn af matfiski og um rúmlega 8,1 milljón
seiði. Framleiðslurými um áramót var fyrir um 20 milljón seiði og um
6.955 tonn af matfiski, þ.e. nær 150% meira en fyrir ársframleiðsluna.
Átta gjaldþrot í fyrra...
Segja má að í skýrslu Fram-
kvæmdasjóðs komi fram í hnot-
skurn glöggt yfirlit um hina ömur-
legu afkomu þessarar atvinnu-
greinar, sem svo margir ætluðu sér
að græða á.
Tálin eru upp 8 hlutafélög í fiskeldi
sem urðu gjaldþrota á síðasta ári:
Vogalax, Faxalax, Hafeldi, Þverárlax,
Vesturlax, Fomós, Ölunn og íslenska
fiskeldisfélagið. Sagt er að þeir fiár-
festingarsjóðir og bankar, sem áttu
kröfur á þessi fyrirtæki, hafi leitast
við að halda þeim í fullum rekstri, í
því skyni að viðhalda þeim verðmæt-
um, sem í þeim eru bundin, og
sömuleiðis til að þær séu seljanlegri.
Þá segir að nokkrar aðrar stöðvar
hafi dregið mjög úr eða hætt rekstri
á árinu, m.a.: Reyðarfell hf., Haflax
hf. og Sveinbjörn Runólfsson.
... og margar
stöðvar innleystar
í þriðja lagi eru svo taldar upp
innleystar fiskeldisstöðvar:
Framkvæmdasjóður tók ásamt
Fiskveiðasjóði þátt í að styðja við
rekstur þrotabús íslandslax á árinu,
sem síðan var leigður Pharmaco til
fjögurra ára.
Framkvæmdasjóður leysti til sín
Læk í Ölfusi og leigir stöðina hana
nú Læk hf. til bleikjueldis.
Ásamt Den norske Bank keypti
sjóðurinn Fjallalax hf. í Grímsnesi
á nauðungaruppboði og leigði hana
Silfurlaxi hf.
Sjóðurinn keypti Fiskeldi hf. á
Húsavík einnig á nauðungarupp-
boði. Lítil eldisstöð í Þorlákshöfn
var einnig keypt á uppboði. Hún er
nú leigð heimamönnum til annarra
nota.
Eldisstöð Sjóeldis hf. í Höfnum er
sömuleiðis enn í eigu sjóðsins frá
1989. íslenski lúðubankinn leigir
hana.
Þá hefur Framkvæmdasjóður
ákveðið að kaupa fiskeldisstöð Silf-
urgens hf. í Höfnum. Tilgangurinn
er sagður sá, að stuðla að því með
stjórnvöldum að koma á fót kyn-
bótum á eldisfiski. Vonir séu
bundnar við að með því aukist líkur
á því að íslendingar nái að halda í
við erlenda samkeppnisaðila í
greininni. Stöðin verður leigð
Stofnfiski hf., sem að 75% hluta er
í eigu Laxeldisstöðvarinnar í Kolla-
firði.
Fleiri í súpunni
en íslendingar
Skýrsla Framkvæmdasjóðs segir
bágt gengi í fiskeldi 1990 langt frá
því bundið við ísland eingöngu.
M.a. hafi norskir bankar þurft að
taka á sig töp upp á um 9 milljarða
ísl. kr. á árinu. Töluvert af þeim
laxi, sem dembt var inn á erlenda
markaði á árinu, hafi verið á veg-
um banka/þrotabúa sem vildu
losna við hann sem skjótast. Þetta
hafi spillt mjög fyrir tilraunum
markaðsmanna til að skapa stöð-
ugt verðlag með jöfnu framboði á
fiski.
Skotar eru sömuleiðis sagðir hafa
aukið framleiðslu á laxi úr 28.550
tonum í 32.350 tonn (13%) í lyrra
og búist sé við svipaðri framleiðslu
í ár. Auk lágs verðs sé þeirra vandi
einkum sjúkdómar og sníkjudýr í
fiskinum.
Verð á laxi er ennþá lágt, þótt talið
sé að framboðið vaxi nú heldur
hægar en áður. Framboðið sé þó
ævinlega meira en eftirspurnin,
þrátt fyrir ýmsa tilburði til fram-
leiðslustýringar. Og vonir um verð-
hækkanir eru litlar meðan svo er.
Fjárfestingar
alls 7.300 m.kr.
Lánveitingar sjóðanna til fiskeld-
isfyrirtækjanna, sem frá var sagt
hér að framan, skiptust þannig árið
1990:
Framkvæmdasjóður samþykkti 78
m.kr. í stofnlán til nýframkvæmda
til 8 aðila. Skuldbreytingalán námu
173 m.kr. til 21 aðila. Auk þess
veitti sjóðurinn þrjá styrki, alls 1,9
m.kr. Samtals eru þetta um 251
m.kr.
Byggðastofnun lánaði 424 m.kr. til
fiskeldis á árinu til fyrirtækja á
Vestfjörðum, Norðurlandi og Aust-
fiörðum.
Atvinnutryggingarsjóður lánaði
að mestu til skuldbreytinga, alls
267 m.kr. á síðasta ári. En auk
þess 7 m.kr. til hlutafiárkaupa.
Samtals eru þetta 949 m.kr. á síð-
asta ári, hvar af 382 m.kr. eru fiár-
festingalán.
í skýrslunni eru raktar samþykkt-
ar lánveitingar og ábyrgðir vegna
fjárfestinga í fiskeldi ár hvert allt
frá 1984. Talið á verðlagi hvers árs
er upphæðin samtals 3.078 millj-
ónir kr. Þar af eru 1.250 m.kr. frá
Framkvæmdasjóði og 990 m.kr. frá
Byggðastofnun.
Á framreiknuðu verði í lok síðasta
árs námu fiárfestingar í fiskeldi alls
um 7.300 m.kr., að mati Fram-
kvæmdasjóðs.
- HEI
Guðbjörg Hrafnsdóttir ásamt Emi Smára Bragasyni, stjúpsyni sínum, fyrir utan Ás, sem búið er að
fiytja í Skerjafjörðinn. Tfmamynd: Árnl Bjarna
Gömul hús í endurbyggingu í Skerjafirðinum:
Gömul verða sem ný á ný
í Skerjafirftinum er risið nýtt hverfi.
Þaft er þó ekki allt alveg nýtt, því
húsin, sem þar standa, eru gömul.
Flest eru þau frá árunum í kringum
aldamótin. Hús þessi hafa verið flutt
þangað frá ýmsum stöðum í Reykja-
vik og endurbyggft af eigendum sín-
um. Þama gefur á aft h'ta skemmti-
legt hverfi í uppbyggingu.
Ein þeirra, sem stendur í endur-
byggingu á gömlu húsi þarna, er
Guðbjörg Hrafnsdóttir ásamt eigin-
manni sínum. Húsið, sem þau
keyptu, stóð á lóðinni hjá gömlu
Mjólkursamsölunni og hét Ás.
Guðbjörg sagði að húsið hefði verið
flutt í Skerjafiörðinn fyrir tveimur
árum. Hún sagði að uppbygging þess
hefði gengið fremur hægt, því þau
hjónin búa að staðaldri í Kaup-
mannahöfn og hafa því aðeins sum-
artímann til að vinna í húsinu, en þar
er margt enn óklárað. Guðbjörg
sagðist vonast til þess að það yrði
komið í íbúðarhæft ástand í haust.
Mikil vinna fer í endurbyggingu
gamalla húsa og sagði hún, að ef fólk
ætlaði sér að breyta eða endurbyggja
svona gömul hús, þýddi ekkert annað
en að hafa gaman af því. „Ég er ekki
ennþá orðin leið á neinu hérna og
finnst þetta ganga vel,“ segir Guð-
björg Hrafnsdóttir. -SIS
Þann 30. júlí verður hlaupið,
skokkaö og gengið til heiðurs
þessum mönnum. Þelr eru
Guðmundur Arason, Jóhann
Jóhannesson og Þorsteinn
Einarsson.
GSJÞ-hlaupið
Glímufélagið Ármann hefur ákveðið
að efna til hlaups, skokks og göngu
þriðjudaginn 30. júlí kl. 20:30. Hlaup-
ið hefur verið nefnt GSJÞ- hlaupið og
hlaupnir verða 2 til 12 km í nágrenni
við Ármannssvæðið í Sigtúni. Þema
hlaupsins er: Þróttur, styrkur, já-
kvæðni og samvera í leik og starfi.
Hlaupið er haldið til heiðurs Guð-
mundi Arasyni forystumanni Ár-
manns, Jóhanni Jóhannessyni frjáls-
íþróttaleiðtoga og Þorsteini Einars-
syni fyrrverandi íþróttafulltrúa ríkis-
ins. Einnig til minningar um Jens
Guðbjömsson fyrrverandi formann
Ármanns, Jón Þorsteinsson íþrótta-
kennara, Gunnar Eggertsson fýrrver-
andi formann og Stefan Kristjánsson
fyrrverandi íþróttafulltrúa Rvfkur.
Ferðamönnum frá hinum Noröurlöndunum fækkar:
Svissneskum ferðamönn-
um hefur fjölgað um 54%
Þjóftveijar voru langfjölmennastir
ferðamanna hér á íslandi í síftast-
liftnum júnímánufti. Þá komu alls
3835 Þjóðverjar til landsins. Næst
fiölmennastir voru Svíar og var fiöldi
þeirra í júm 2874. Einnig komu
2619 Bandarikjamenn til landsins,
2110 Bretar og 2135 Danlr.
Alls komu 222251 eriendur ferfta-
maftur til landsins í stftastiiönum
júm', en í júnl 1990 voru þeir
21.062. Feröamönnum í júm' hefur
því fiölgaft um 5,6% frá því í júní í
fimra. Frá 1. janúar til 30. júní þessa
árs fiölgafti erlendum feröamönn-
um um rúmlega 3,8% miðað við
fyrstu 6 mánuði síðasta árs. Árið
1990 komu 54.978 eriendir ferfta-
menn til landsins á þessum tíma,
en nú í ár var fiðldi þeirra 57.107.
Aukning ferftamanna er hlutfaDs-
lega mest frá meginlandl Evrópu og
Bretiandi. Ferftamönnum frá Sviss
hefur fiölgaö hér á landi um 54% á
fyrstu 6 mánuöum ársins. Alls hafa
komift 2062 Svisslendingar hingaft
til iands á þessu ári, en voru á sama
tíma í fyrra 1340. Frá Þýskalandi
komu rúmlega 8000 ferðamenn á
þessum tíma, en árið 1990 voru
þeir um 6800. Þýskir ferftamenn
eru því 20% fleiri heldur en í fyrra,
það sem af er liftift árinu. Breskum
ferftamönnum hefur fiölgað um
14,3% frá sama tíma á síöasta ári
og aukning bandarískra ferfta-
manna er 5,9%. Hins vegar hefur
Noröuriandabúum fækkað. Fyrri
hluta þessa árs komu 20.804 Norft-
uriandabúar til landsins, en fyrir ári
voru þeir 22.127. Fækkunin nemur
því um 6%.
1 fréttatilkynningu frá Ferfta-
málaráfti íslands segir að miftaft
við þær upplýsingar, sem nú
liggja fyrir, má gera ráft fyrir aft
um 1200 erkndir ferftamenn
komi til landsins aft meðaltali dag
hvem í júlímánufti. Gera má ráð
fyrir aft milli 8000 og 10000 er-
lendir ferftamenn gisti hér á landi
hverja nótt í mánufti. Áætíaftar
gjaldeyrístekjur af eriendum
ferftamönnum í júlímánuði ein-
um em á milli 2,5 og 3 milfiarðar
króna.