Tíminn - 18.09.1991, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 18. september 1991
Tíminn 5
Niðurstöður úr árlegum mælingum Hafrannsóknastofnunar á útbreiðslu fiskseiða liggja fyrir:
Lélegasti þorskárgangur
frá því mælingar hófust
Nýlega lauk árlegum rannsóknum á fjölda og útbreiðslu fískseiða í
ágústmánuði úti af Vestur-, Norður- og Austurlandi, við Austur-
Grænland og í Grænlandshafí. Mjög lítið fannst af þorskseiðum og
hefur fjöldi þeirra ekki mælst jafn lítill í ágústmánuði áður. Helst
fundust þorskseiði á grunnslóð norðanlands, en annars staðar varð
þeirra aðeins vart í mjög smáum stfl. Allt bendir því til að 1991 ár-
gangur þorsks verði hinn sjötti í röð lélegra árganga sem hófst
1986.
Að þessu sinni voru seiðarannsókn-
imar gerðar á tveimur skipum. Hinn
íslenski hluti svæðisins var kannaður
á rannsóknaskipinu Áma Friðriks-
syni en Austur-Grænlandssvæðið var
hins vegar kannað af Bjama Sæ-
mundssyni. Kannað var allmiklu
stærra svæði en venjulega. Bæði var
farið norðar en áður út af Norður-
landi og Vestfjörðum og í þetta sinn
náði könnunin við Austur-Grænland
og í Grænlandshafi aftur allt suður á
móts við Hvarf.
Sveinn Sveinbjömsson, leiðangurs-
stjóri á Áma Friðrikssyni, sagði að
umhverfisaðstæður í sjónum hefðu
verið nokkuð góðar og betri en þær
hefðu verið undanfarin ár. Þess vegna
hefðu menn vonast eftir að finna
sterkan þorskárgang. Það fór hins
vegar á annan veg. Niðurstaðan er sú
lélegasta síðan mælingar hófust árið
1970. Sveinn sagði að við mælingar
væm niðurstöðumar settar fram í
vísitölu. Þegar best hefur gengið hef-
ur vísitalan mælst 2000-3000 seiði.
Núna vom 6 seiði í vísitölunni. Síðan
mælingar hófust hafa komið 7 ár-
gangar þar sem vísitalan hefur mælst
undir 80 seiðum. Sveinn tók fram að
þessar mælingar væm ekki endanleg-
ar, en þær gæfu sterka vísbendingu.
Lág vísitala hefði alltaf gefið Iélega ár-
ganga.
Sveinn sagði fiskifræðinga ekki geta
svarað því hvers vegna árgangurinn
væri svona lélegur. Fiskifræðingar
hafi reynt að mæla umhverfisaðstæð-
ur í von um að geta spáð fyrir um lífs-
líkur seiðanna. Nú væm þær metnar
góðar, en þorskárgangur virtist vera
lélegur. Sveinn benti á að stundum
hefðu komið sterkir árgangar þegar
umhverfisaðstæður hefðu verið
slæmar, eins og Ld. 1983. Sveinn
sagði ástand seiðanna gefa til kynna
að þau ættu erfitt uppdráttar, þau
væm lítil og léleg.
Sé þessi niðurstaða rétt, er þetta
sjötti þorskárgangurinn sem mælist
lélegur. 1985-árgangur mældist einn-
ig undir meðallagi. Sveinn sagði þetta
vekja upp þá spumingu hvort eitt-
hvað sé að hrygningarstofninum.
Hann tók fram að hrygningarstofn-
inn hefði verið minni en hann er í
dag. Engu að síður væri ljóst að
minni og yngri hrygningarstofn gæfi
lélegri árgang.
í ágúst var sjávarhiti í yfirborðslög-
um Grænlandshafs (20 metra dýpi)
allt að 2 gráðum hærri en síðastliðin
ár. Á 50 metra dýpi var hitinn nálægt
meðaltali seinustu 3 ára, nema næst
Austur-Grænlandi þar sem var hlýtt,
enda enginn hafís á því svæði fremur
en annars staðar. Á100 metra dýpi var
sjávarhiti nálægt meðallagi í Græn-
landshafi.
Á Norðurmiðum hafði Atlantssjór
ekki aukist frá í vor og var því undir
meðallagi miðað við ágúst síðastliðin
3 ár. Vegna sólarhitunar var sjávarhiti
Erum vid í alvöru svona löghlýöin?
ast tll að svfltja undan skattí, segj-
ast fleW fslendingar heldur en
íbúar annarra þjóða Evrópu. Gm
5% fslendlnga telja slíkt alltaf
réttlætanlegt. En aldrei eða nán-
ast aldrei réttlætanlegt segja 68%
íslendinga. Aðrir Norðurlandabú-
ar virðast allt að því elns sam-
viskusamir við skattframtalið, en
aftur á móti aðeins drjúgur helm-
ingur annarra Evrópubúa (57%).
fslendingar eru líka miklu
ákveönari í því (84%) en aðrir
Evrópubúar að framhjáhald sé
óréttlætanlegt. Hér eru sömuleið-
is mun fleiri (82%) þeirrar skoð-
unar að óvetjandi sé að Ijúga sjálf-
um sér til framdráttar. Á hinn
bóglnn telja óvenju fáir íslending-
ar óréttlætanlegt að svindla sér «
strætó og slást við iðgguna.
f lífsgildakönnuninni bemdust
spumingar um framangreind at-
riði og fleiri (afls 26) að því að
kanna afstöðu fólks til þess að
bijóta iög eða siðareglur samfé-
lagsins. Svarmöguleikar voru
samsvarandi við þeim öiium —
þ.e. þátttakendur voru beðnlr að
meta á kvarða frá 1 (aidrei réttlæt-
anlegt) upp í 10 (alltaf réttlætan-
legt) hvort tilteknar athafnir væru
að þeirra mati réttlætanlegar. Þær
hlutfallstölur, sem getið var hér í
iongangi, miðast við fjölda þeirra
sem merktu við 1 eða 2 á kvarðan-
um, þ.e, aldrei eða nánast aldrei
réttlætanlegt
Flestar umræddar athafnir teiur
fólk almennt óréttlætanlegar.
Hörðust afstaða var tekin gegn því
að fremja pólitískt morð, aka und-
ir áhrifum áfengis, þiggja mútur í
starfl og kaupa þýfi.
Norðurlandabúar öðr-
um grandvarari?
Nokkrar athafnir skáru sig þó
úr að því leytl hve stór hluti Is-
iendinga telur þær réttlætanleg-
ar. Það eru hjónaskilnaðir, sam-
kynhneígð, fóstureyðingar, að
drepa i sjáifsvöm og líknardráp.
í fæstum tflfellum öðrum kom í
Ijós mikill munur á svörum fs-
iendinga og annarra þjóða, og á
svörum þeirra í mifli, þótt athygl-
isverð dæmi komi fram um slíkt.
Pólitísk morð, mútur
og ffli
Aldrei réttlætanlegt, 88% ís-
lendinga um pólitískt morð. Það
segja Uka 84% um að þiggja mút-
ur í starfl, 82% um að kaupa það
sem þeir vita að er stolið, 80% um
neyslu fikniefna og að aka undir
áhrifum áfengis, 79% um að til-
kynna ekkl um tjón sem fólk veld-
ur á kyrrstæðum bfl, 72% um að
þiggja bætur frá hinu. opinbera
sem þeir eiga ekki rétt á og að taka
bfl annars að láni í heimiidarleysi,
71% um framhjáhald, 69% um að
ljúga sér til framdráttar, 66% um
að kasta frá sér rusli á almanna-
færi, 57% um sjáifsmorð og 53%
um vændi.
Aöeins 40% af íbúum Suður- og Innan við helmingur lands-
Vestur-Evrópu finnst t-d. aidrei manna (49%) taldi híns vegar
réttlætanlegt að halda peningum aldrei rettlætanlegt að halda pen-
sem maður finnur. A Norður- ingum sem þeir hafa fundið, og
löndunum er þetta hlutfali miklu 47% voru sama sinnis varðandi
hærra (hæst 65% í Danmörku). slagsmál við Íögregluna.
Að þiggja bætur frá hinu opin- Aðeins tæplega fíórðungur
bera, sem maður á ekki rétt á, iandsmanna seglr samkynhneigð
þykir líka miklu fleirum óréttlæt- aldrei réttíætanlega, um 20% eru
aniegt á Norðuriöndum heldur en þeinar skoðunar varðandl lflcnar-
sunnar í Evrópu. Það sama má dráp og dráp í sjálfsvÖm, aðeins
segja um kaup á þýfl, að Ijúga 11% teija fóstureyðingu aldrei
sjálfum sér til framdráttar (sem rétflætanlega og emungis 5% að
aöcins 37% fólks þar finnst hjónaband sé óijúfanlegt með
óréttlætanlegt), halda framhjá og öllu.
aka undir áhrifum áfengis. Aflar þessar hlutfallstölur eiga,
Á hinn bóginn eru færri sem sem áður segir, við um þá sem
tejja Iflcnardráp og fóstureyðing- segja umræddar athafnir aldrel
ar aJgerlega óréttlætaniegar á réttlætanlegar. En þar við bætast
Norðurlöndum heldur en í lönd- margir sem merktu við 2. töhrna á
um sunnar í álfunni, kvarðanum, sem eru því nokkurn
veginu sama sinnis. - HEI
í efri lögum hins vegar svipaður og
undanfárin 3 ár þrátt fyrir þetta, og
sérstaklega áberandi hár í yfirborð-
slögum (20 metra dýpi) djúpt úti af
norðvestanverðu landinu. Sjávarhiti
var í góðu maðallagi fyrir Vestur- og
Suðurlandi, en vel yfir meðallagi fyrir
Austfjörðum.
Lítið fannst einnig af ýsuseiðum.
Þau, sem fundust, voru aðallega úti af
vestanverðu Norðurlandi og Vest-
fiörðum. Niðurstaðanbendirtil lélegs
1991-árgangs, en í ýsustofninum eru
hins vegar tveir góðir árgangar (1989
og 1990) í uppvexti.
Á hinn boginn var mikið af loðnu-
seiðum og þau útbreidd. Langmest
var af þeim úti af Norðurlandi, en
einnig var talsvert rek foðnuseiða um
Dohmbanka til Grænlands. Stærð
loðnuseiðanna var í meðallagi. Enda
þótt mikill fiöldi loðnuseiða bendi að
öðm jöfnu til góðs árgangs, em þess-
ar rannsóknir ekki einhlítur mæli-
kvarði á stærð loðnuárganga.
Mjög mikið var af karfaseiðum í
Grænlandshafi og við Austur-Græn-
land að þessu sinni. Mest var um þau
um miðbik Grænlandshafs og norð-
antil yfir grænlenska landgmnninu.
Fjöldi karfaseiða í Grænlandshafi og
við Austur-Grænland var nú meiri en
sést hefúr síðan 1973.
Af öðmm fiskitegundum er helst að
nefna að mikið var um seiði og ungst-
ig sandsílis og meira en oft áður af
þessari mikilvægu fæðu ýmissa nytja-
stofria. -EÓ
Sr. Vigfús Þór Árnason (til vinstri) fylgist meö því þegar krossi Raf-
magnsveitunnar var komið fyrir á byggingarstað Grafarvogskirkju.
Auk sóknarprestsins fylgjast formaður sóknarnefndar Grafarvogs
og fréttamaður Stöðvar 2 með atburðum. Timamynd: Ami Bjama
Frumlegar tilfæringar í Grafarvogssókn:
Rafmagnsstaur
verður kross!
Brotinn rafmagnsstaur, sem lá
engum til gagns skammt fyrir
neðan meðferðarstöðina Vog,
mun nú heldur en ekki fá upp-
reisn æru, þar sem hann var í gær
fluttur aó byggingasvæóinu þar
sem verió er aó hefja framkvæmd-
ir við nýja kirkjubyggingu fyrir
Grafarvogsbúa.
Það var Vigfús Þór Árnason, sókn-
arprestur í Grafarvogi, sem tók eft-
ir því að brotni staurinn myndaði
all sérstæðan kross. Vigfús Þór
hafði því samband við Rafmagns-
veituna og falaðist eftir staurnum
til að setja hann upp sem kross á
kirkjubyggingarsvæðinu. Það
reyndist auðsótt og gaf Rafmagns-
veitan Grafarvogssókn staurinn að
bragði. Staurinn var síðan fluttur
á sinn nýja stað í gær. Vigfús Þór
sagði í samtali við Tímann að ekk-
ert væri ákveðið um hvort þessu
frumlegi kross yrði þarna til fram-
búðar, en menn myndu hafa hann
þarna a.m.k. á byggingatímanum.
- BG