Tíminn - 28.11.1991, Qupperneq 5

Fimmtudagur 28 . nóvember 1991
Tíminn 5
Utanríkisráðherra sakaður um að hafa leynt utanríkismálanefnd, Alþingi og þjóðina um forsendur EES-samnings:
EB FULSAR VIP LANG-
HALA OG VILL KARFA
Jón Baldvin Hannibalsson, utanrík-
isráðherra, lýsti því yfir á þingi í gær
að mjög erfitt yrði að fá Evrópu-
bandalagið til að sætta sig við að
langhali en ekki karfi yrði uppistaðan
í þeim kvóta sem samningar íslands
við bandalagið gera ráð fyrir að það
fái að veiða á Islandsmiðum. Jafn-
framt var upplýst á þinginu að ekkert
„Við teljum okkur ekki lengur geta
gefið einhverja innantóma óútfyllta
yfirlýsingu um það að við styðjum
EES-samkomulagið þegar við rek-
um okkur á það að það sem okkur
var sagt í október á sér enga stoð í
raunveruleikanum," sagði Magnús
Gunnarsson framkvæmdastjóri
SÍF.
í kjölfar frétta af því að EB hyggist
ekki standa við þá samninga sem ut-
anríkisráðherra og samningamenn
hans töldu sig hafa náð um aðild ís-
lands að EES, sendi samstarfsnefhd
atvinnurekenda í sjávarútvegi frá
sér yfirlýsingu í gær þar sem segir
að samstarfsnefndin sjái sér ekki
annað fært en að faila frá stuðningi
við EES-samkomulagið þangað til
allar upplýsingar liggja fyrir í rituðu
máli um einstök samningsatriði
þannig að hægt sé að leggja raun-
hæft mat á efnisatriði samningsins.
Þetta sé óhjákvæmilegt nú vegna
þess að í ljós sé komið að eitt mikil-
vægasta atriði samningsins, skipti á
veiðiheimildum, sé nú túlkað með
ítrustu hagsmuni Evrópubandalags-
ins í huga. Jafnframt sé komið í ljós
að Evrópubandalagið sé ekki tilbúið
til að staðfesta ýmis atriði sam-
komulagsins sem voru forsendur
stuðnings samstarfsnefndarinnar,
nema að íslendingar gangi að ítr-
ustu kröfum EB um veiðiheimildir.
Þá sé auk þess óljóst um nánari út-
hefur veríð sett niður á blað í viðræð-
um við EB um að íslendingar fái toil-
frelsi á saltsfldarílök og veruleg
hætta værí á að ekki yrði staðið við
loforð um tollfrelsi á saltsfldarflök-
um.
Þetta kom fram í umræðum utan
dagskrár á þingi í gær. Steingrímur J.
Sigfússon (Alb.) hóf umræðuna og
Magnús Gunnarsson
framkvæmdastjóri SÍF.
færslu á tvíhliða samningi EB og ís-
lands um sjávarútvegsmál.
Magnús Gunnarsson gagnrýnir
harðlega á hvern hátt utanríkisráð-
herra hefur staðið að því að kynna
samningana og aðdraganda þeirra
fyrir hagsmunaaðilum í sjávarútvegi
og alþjóð, einkum hvað varðar veiði-
heimildir til EB upp á 3 þúsund tonn;
900 tonn af karfa og afganginn lang-
hala. Þá hafi ráðherrann lýst því yfir
að náðst hefðu samningar um sfldar-
flök. Hvorugt virðist nú raunin.
sagði að nú hefði verið upplýst að ein
af forsendum EES-samningsins, eins
og hann hefði verið kynntur fyrir
þjóðinni, stæðist ekki. Steingrímur
sagðist óttast að það væri „Viðeyjar-
ffágangur" á þessum samningi öll-
um. Steingrímur spurði hvort þetta
hefði áhrif á afstöðu ríkisstjómarinn-
ar til samningsins og hvort samn-
Á fundi sem samstarfsnefndin hefði
verið boðuð á í gær með ráðherra
hefði mönnum verið tilkynnt að
óhjákvæmilegt væri að gefa eftir
með karfann því annars fengjust
ekki ívilnanir íýrir sfldina. „Þannig
er ljóst að menn eru í hörku samn-
ingaviðræðum ennþá og Evrópu-
bandalagið greinilega að byrja að
rúlla þeim upp. Þá hljótum við að
spyrja að fyrst að þetta er allt óklárt,
bæði í sambandi við skiptingu á
veiðiheimildum og aðra þætti eins
og útflutningsmál í sambandi við
aflamiðlun, - í sambandi við skil-
greiningu á saltflökunum í sfldinni
og ýmsum öðrum þáttum þá hlýtur
sú spurning að vakna hve margt
annað er óklárt og okkur hefur ekki
verið sagt frá“? sagði Magnús.
Hann minnti ennfremur á að eftir
áramótin hefði átt að fara í að semja
um veiðisvæði, eftirlit, veiðitíma og
skipafjölda og veiðarfæri. Væru
stjórnvöld komin á bullandi undan-
hald nú, væri útlitið í tvíhliða samn-
ingaviðræðunum tvísýnt.
„Kjarni málsins er sá að það er bú-
ið að kynna þetta mál ranglega fyrir
okkur og þjóðinni allri. Það hefur
verið sköpuð jákvæð stemning fyrir
því á fölskum forsendum. Þess
vegna þarf að endurmeta það allt,“
sagði Magnús Gunnarsson fram-
kvæmdastjóri FÍS.
-sá
ingamenn íslands hefðu fengið um-
boð til að undirrita hann.
Utanríkisráðherra sagði að engin
breyting hefði orðið á afstöðu stjóm-
arinnar til samningsins og samninga-
menn íslands hefðu ekki fengið um-
boð til að undirrita hann. Undirritun
mundi ekki fara fram fyrr en 13. des-
ember. Jón Baldvin sagði að ekkert
hefði breyst í þessu máli. Alla tíð hefði
verið vitað að EB sóttist eftir að fá að
veiða karfa, en ekki langhala við ís-
land. Hann sagði þetta koma td.
skýrt fram á minnisblaði sem dreift
var í samstarfsnefnd atvinnurekenda
22. október. Ráðherrann sagðist ekki
geta svarað því hvort frekar breyting-
ar yrðu á samningnum.
Halldór Ásgrímsson (Frfl.) sagði að
utanríkisráðherra hefði kynnt málið
með þeim hætti að langhali yrði 70%
kvótans. Hann sagði vel hugsanlegt
að sú umræða sem fram fór hér
heima eftir að utanríkisráðherra kom
sigurreifúr heim frá Luxemborg og
rætt var um að íslendingar hefðu
fengið allt fyrir ekkert, hefði haft nei-
kvæð áhrif á stöðu íslendinga í samn-
ingunum við EB. Halldór sagðist ótt-
ast að það næsta sem gerist í þessu
máli verði að ekkert tollfrelsi fáist fyr-
ir saltsfldarflök. Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir (Kvl.) upplýsti að í þeim
texta sem utanríkismálanefnd hefði
fengið í hendur væri ekkert að finna
um saltsfldarflökin.
Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegsráð-
herra, sagði að fyrir fyrri Luxemborg-
arfundinn hefði ísland lagt fram til-
boð um að EB fengi að veiða 3000
tonn af karfa við ísland og 70% af
honum yrði langhali. Þessu tilboði
hefði EB ekki mótmælt. Á síðari Lux-
emborgarfundinum hefði EB hins
vegar þrýst á um að karfahluti kvót-
ans yrði aukinn. Þorsteinn sagði að
við hefðum enn tíma til að semja um
þessi mál.
Ingibjörg Sólrún sagðist telja að
þessi uppákoma sé bara sú fyrsta af
mörgum því að margt sé óljóst í EES-
samningunum. Hún sagði þetta vís-
bendingu um það sem koma skal. EB
muni ávallt geta sótt á með því einu
að mótmæla. Aðstaða íslands til að
andæfa verði ávallt mjög veik. Undir
þetta tóku fleiri þingmenn. Ingibjörg
Sólrún sagði að utanríkisráðherra
hefði sagt í utanríkismálanefnd að EB
þrýsti á um að fá karfahlutinn í kvót-
anum aukinn, en að það mundi ger-
Vom samningamir sem hann
náði, alls engir samningar?
Jón Baldvin Hannibalsson átti í
vök að verjast í umræðum á Al-
þingi í gær um EES- samning-
ana. Tfmamynd: Áml BJama.
ast síðar á því tíu ára tímabili sem
samningurinn á að gilda. Endumýja á
samninginn árlega.
Steingrímur Hermannsson (Frfl.)
lýsti óánægju sinn með að utanríkis-
málanefnd skyldi ekki hafa verið upp-
lýst um stöðu málsins, en í a.m.k.
flórar vikur hafa samningamenn ís-
lands og utanríkisráðherra verið að
þrátta um þetta mál við EB. Á fundi
sem haldinn var í utanríkismálanefnd
fyrr í vikunni var sérstakur liður um
frágang EES-samninga. Utanríkisráð-
herra nefrídi þetta mál ekki einu orði
á þeim fundi. Það kom fram í umræð-
unum að formaður utanríkismála-
nefrídar kom alveg af fjöllum og vissi
ekkert um kröfú EB.
Ólafúr Ragnar Grímsson (Alb.) og
fleiri þingmenn sögðu að utanríkis-
ráðherra hefði leynt nefndina, þingið
og þjóðina um stöðu málsins og
kynnt það fyrir þjóðinni á fölskum
forsendum.
Ýmsir þingmenn vitnuðu til yfirlýs-
ingar samstarfsnefndar atvinnurek-
enda í sjávarútvegi, en þar lýsir
nefndin því yfir að hún láti af stuðn-
ingi við EES- samninginn. Sérstaka
athygli vakti að Eyjólfúr Konráð Jóns-
son (Sjfl.), formaður utanríkismála-
nefrídar, sá ástæðu til að lýsa yfir sér-
stakri ánægju með þessa yfirlýsingu
samstarfsnefndarinnar. -EÓ
Samstarfsnefnd atvinnurekenda í sjávarútvegi hefur glatað
trausti á samningana um EES og styður þá ekki meir:
Jákvæð stemning á
fölskum forsendum
Þingmenn spyrja um efnahagsaðgerðir ríkisstjórnarinnar, en fá engin svör:
Það vantar forystuna
Halldór Ásgrímsson, fyrrverandi sjávarútvegsráðherra, spurði for-
sætisráðherra um væntanlegar aðgerðir í efnahagsmálum á Alþingi
í gær. Svör ráðherrans voru fátækleg. Hann sagði að von væri á að-
gerðum innan ekki langs tíma, en sagði ekkert um í hverju aðgerð-
imar yrðu fólgnar. Ágreiningur virðist vera í ríkisstjóminni um að-
gerðimar. Þingmenn kölluðu eftír forystu í ríkisstjóminni.
Halldór sagði að ráðherrar í ríkis-
stjóminni hefðu verið með misvís-
andi ummæli um fyrirhugaðar efna-
hagsráðstafanir og með þeim hafi
verið sköpuð óvissa. Ekki hafi dregið
úr óvissunni þegar fréttist að tillög-
ur sjávarútvegsráðherra hefðu ekki
fengist ræddar í ríkisstjóminni á
þriðjudag. Halldór spurði forsætis-
ráðherra hvort ágreiningur sé í rík-
isstjóminni.
Davíð sagði að ekki væri hægt að
draga að tilkynna ráðstafanir í
margar vikur og þess yrði ekki langt
að bíða að þær yrðu tilkynntar.
Hann svaraði í engu spurningum
Halldórs um hvaða tillögur lægju á
borði ríkisstjómarinnar, en gagn-
rýndi fyrri ríkisstjórn fyrir stjórn
efnahagsmála.
Svavar Gestsson (Alb.) sagði að í
síðustu viku hefði forsætisráðherra
sagt að aðgerðirnar yrðu tilkynntar í
þessari viku. Nú segi ráðherrann að
ótímabundin bið verði eftir aðgerð-
um.
Guðni Ágústsson (Frfl.) gagnrýndi
ríkisstjórnina harðlega fyrir vaxta-
stefnu hennar og jafnframt sendi
hann stjómendum lífeyrissjóðanna
tóninn og sagði að þeir töluðum
með tungum tveim.
Jóhannes Geir Sigurgeirsson (Frfl.)
sagði vanta alla forystu í þessa ríkis-
stjórn. „Þegar kemur að umræðum
um efnahagsmál kemur í ljós að þar
er engin forysta af hálfu forsætisráð-
herra. Hann var fyrir rúmri viku síð-
an píndur til að gefa yfirlýsingu um
að það yrði gripið til aðgerða, eftir
fund í ráðherrabústaðnum. Hann
snýr við blaðinu í útvarpsviðtali í
gær um leið og hann hittir sjávarút-
vegsráðherra, flokksmann sinn og
samráðherra. Nú er svo komið að
þjóðin hefur algerlega misst trúna á
það að ríkisstjórn sé fær um að leysa
úr aðsteðjandi vanda," sagði Jó-
hannes Geir.
Halldór Ásgrímsson sagðist vera
óánægður með svör forsætisráð-
herra og krafðist þess að hann svar-
aði spurningum sem til hans væri
beint. Halldór sagði útilokað fyrir
ráðherrann að spila út þetta kjör-
tímabil sömu plötuna um að við-
skilnaður fyrri ríkisstjórnar hafi ver-
ið slæmur. Ráðherrann komist ekki
hjá því að taka á vandanum. Halldór
sagði að vandinn væri ekki allur nú-
verandi ríkisstjórn að kenna. Afla-
heimildir hafi minnkað og ýmislegt
fleira hafi gengið á móti okkur. Við
þessu verði að bregðast.
Davíð Oddsson sagðist skilja að
Halldór vildi ekki ræða viðskilnað
fyrri ríkisstjórnar. Hann vék síðan
nokkrum orðum að viðskilnaðinum
og fór síðan úr pontu. Þingmenn
voru almennt undrandi yfir því hve
lítið kom fram í svörum Davíðs. At-
hygli vakti að Þorsteinn Pálsson tók
ekki þátt í umræðunum.
Frá Tryggingastofnun:
Við útborgun bóta almanna-
trygginga fyrir desember er
greidd 20% uppbót á telqutrygg-
lngu, helmllisuppbót og #ér-
staka heimilisuppbót. Aðrar
bætur breytast ekki frá því sem
verið hefur.
Uppbótin er greidd til samræm-
Is við desemberuppbót launþega.
Vakin er athygli á að uppbótln
kemur ekld fram sem sérstakur
liður á greiðsluseðll Ufeyrisþega,
heldur sem hækkun á bótafiokk-
unum þremur.