Tíminn - 20.12.1991, Qupperneq 11

JÓLABLAÐ 1991
11 Tíminn
Guðmundur L. Friðfinnsson:
Jólagestur
Nminn af nýsoðnu hangiketinu lagði
alla Ieið út í anddyri, og laufabrauðið,
sem konumar þrjár höfðu gefið mér, lá í
friðsælum stöflum inni í búri og var svo
mikið, að ég hafði haft við orð, að varla
þyrfti ég meira laufabrauð til aldamóta.
Eiginlega var ég kominn í jólaskapið,
enda Þorláksmessa með stilltu veðri og
hæfilegum snjó, nákvæmlega eins og
þeir vilja, sem kunna að biðja Guð um
glæsilegt jólaveður, þótt ég sökum
sveitamennsku og með tilliti til fugla og
annars lífríkis, kunni vel við rauð jól, ef
ekki verður jafnaður reikningurinn með
hvítum páskum.
Ég var búinn að undirbúa komu hinn-
ar blessuðu hátíðar eftir því sem föng
hrukku til. Ég hafði sett upp jólaskraut,
sem mér fannst við hæfi, tylit grænum
greinum bakvið myndir og víðar að nú-
tímasið. Ég var einnig búinn að strjúka
ryk af hillum og húsgögnum og þvo
glugga, svo eitthvað sé talið. Marglit
kertin, sem ævinlega gefa jólunum
þennan nauðsynlega og sérstæða svip,
þau voru innan seilingar. Einnig þau
biðu þess í auðmýkt að hlýða fyrsta og
dýrlegasta orði skaparans, sem sögur
fara af: „Verði ljós“.
Ég gekk úr stofunni inn í svefnherberg-
ið og úr svefnherberginu fram f eldhús-
ið. Þegar ég leit yfir fylltist ég þvílíkum
hofmóði, að mér fundust handaverk
mín harla góð. Fullur sjálfsánægju og
stolts brosti ég mót ásýnd hins heilaga
Þorláks. Hvert annað átti ég að brosa?
Ég þurrkaði lftilfjörlega svitadropa af
enninu og fannst ég eiga skilið að líta út
og anda að mér fersku lofti, sem ég hef
líka ævinlega talið besta heilsumeðal og
fóðurbæti, sem völ er á.
Það var farið að djarfa fyrir stjömum á
himinhvelinu, því áliðið var dags. Fjöllin
stóðu með hefðarsvip í lognværunni,
sveipuð reykbláum möttli. örfíir snjó-
tittlingar svifu hjá með tíðu vængjablaki
en voru samstundis horfnir. „Þið fóið
jólamatinn í fyrramálið", segi ég af gest-
risni út í víðáttuna, hugðist reyndar inn-
vinna mér vist í einhveijum afkima
Himnaríkis með svo göfúgum verknaði.
Já, Drottinn allsherjar hlýtur að sjá
þetta við þig í einhverju" bætti ég við
enn sjálfsánægðari en nokkru sinni fyrr.
Að svo mæltu gekk ég út fyrir til að kasta
af mér vatni. En því nauðþurftarverki
hefur mér ávallt fundist skemmtilegt að
sinna úti í ómengaðri náttúru, enda
gróðurríki jarðarinnar heilnæmt til
vaxtar og viðgangs. í þessu sambandi
minnist ég orða nábúa rru'ns, sem að
sumarlagi sýndi mér trjáplöntu unga en
óvenju gróskumikla, sem hann kvaðst
hafa vökvað morgun hvem með þessu
náttúrulega lífsvatni.
Ég var rétt byijaður að hugleiða rök til-
verunnar og aðferðir til að viðhalda líf-
ríkinu óspilltu í eðlilegu samræmi og
þátt okkar misviturra manna í því tor-
ræða sigurverki, þegar ég allt í einu
mundi eftir ryksugunni. Nærri mátti nú
geta að ekki væri allt búð, hugsaði ég, og
allar heimspekilegar vangaveltur voru
samstundis á bak og burt En þegar ryk-
sugan var farin að dansa við eigin músík
á gólfteppinu mínu og sjúga upp í sig af
einstakri samviskusemi bæði sýnilegt og
ósýnilegt kusk, var ég aftur sæmilega
sáttur við og tilveruna og allt það bram-
bolt sem þvf fylgir að vera manneskja.
Ryksugan tilheyrir nútíðinni, og alltaf
verður maður þó að lifa í núinu, hugsa
ég. Hún mamma mín sandskúraði hins
vegar baðstofugólfið, allar hurðir og
þröskulda í bænum, jafnvel varinhell-
una. Þetta fannst manni fínt í þá daga,
og alltaf er yfir því einhver rómantík. En
tímamir breytast og hér stend ég í hlýrri
og vistlegri stofu með rósóttu ullarteppi
á gólfi, sem blátt áfram ljómar af hrein-
leika. Þó einhver afkimi Himnaríkis
kunni að vera bæði með hljóðfæraslætti
og söng, þá er ég hreint ekki farinn að
sjá að gólfteppin þeirra þar efra taki
þessu fram, hugsa ég og þurrka mér um
nefið á táhreinum vasaklút, sem er ný-
búinn að njóta fótækraþurrksins úti á
snúru.
Einmitt svona upphafinn í andlitinu
opnaði ég eldhúshurðina og ætlaði nið-
ur í kjallara, en þar átti ryksugan mín að
halda jólin. Þá sá ég músina. Hún stóð
þama á elshúströppunum eins og hver
annar óboðinn gestur, sem gleymt hefúr
að berja að dyrum en gengur bara óboð-
inn inn. Þama stöndum við með svo
sem tuttugu sentímetra millibili og
gaumgæfum hvort annað án þess að
segja svo mikið sem góðan dag. Þrátt
fyrir einkar laglegan loðfeld, fannst mér
hún ekki reglulega glæsileg. Augun
voru eins og svartir, glitrandi títupijóns-
hausar en hreint engin jólaaugu. Hún
var með stóra kryppu upp úr bakinu og
minnti hvað það snerti á gamlar konur
úr löngu liðinni fortíð, sem alist höfðu
upp við skort og síðan bognað enn meir
við að ganga með þungar byrðar um lág-
ar dyr með misjafhlega stórt bam í kvið-
Gamansaga
arholinu. Til viðbótar þessu öllu tíðum
þurft að basla við drukkna eiginmenn,
sem spýttu tóbakslegi út um allt, rifust
og bölvuðu, en komust þó ekki hjálpar-
laust í bólið. En þetta var nú mús og
gekk með fimalangt skott til prýði og
einkennis tegundinni.
Svo var að sjá að þessum óboðna jóla-
gesti litist heldur ískyggilega á húsbónd-
ann, því ekki leið á löngu, þar til mýsla
skaust bakvið ruslafötuna í hominu og
var snör í snúningum og Iétt upp á fót-
inn, sem gat gefið til kynna, að kannski
væri takmörkun bameigna komin í
tísku í músaheiminum.
Fyrstu viðbrögð mín vom hins vegar
þau, að ég klóraði mér heldur vand-
ræðalega bakvið eyrað. Upphafning hug-
ans var fokin út í veður og vind, og
helgisvipurinn þvarr einnig á andliti
mínu. Þess er ég fullviss, þótt ekki liti ég
f spegil. Ég gleymdi auk heldur erindi
mínu í kjallarann, þar sem ryksugan átti
að hvíla í hátíðlegri ró um jólin.
Ekki get ég sagt, að ég sé beinlínis
hræddur við mýs til að mynda á borð við
hunangsflugur og misfríða kóngulær.
En þau kvikindi óttast ég engu minna en
atómsprengjur og alla herkonunga
heimsins samanlagt Enda þótt hun-
Ösktini felagðmönnum
borum, ötarföliöi os
lanbömonnum öllum
#leöilegm5óla
og faröælö feomaníii árs
meö þökk fnrir þab,
öemeraö liöa
Kaupfélag Suðurnesja
angsflugur geti verið nógu fallega rönd-
óttar, er allt annað en gaman að fá eitur-
brodd þeirra annað hvort í efri vörina
eða nefið. Um kóngulær er það hins veg-
ar að segja, að margoft hafa þær gert
mér fyrirsát f torgengum klettum á sól-
ríkum sumardegi — glennt sig og skælt
trýnið allsendis óforvarandi rétt við and-
litið á mér, þannig beinlínis sýnt mér
banatilræði á lymskulegan hátt, þar eð
ég hef nærþví verið hrokkinn framaf. En
hvað mýs snertir þá get ég ómögulega
að því gert, að ffemur kýs ég mér annan
félagsskap og verð að viðurkenna, að
köld vindstroka fer niður alla hrygg-
lengjuna við þá tilhugsun eina að þurfa
að handleika mús berhentur.
Þama stend ég eins og glópur með
gleymda ryksugu í annarri hendinni - -
staddur einhvers staðar á bilinu milli
rökþrota hugsunar og hvarflandi leitar,
sem þó von bráðar stefhir í einn punkt
— verður að spumingu. Hvað get ég
gert? Sannarlega hraus mér hugur við
að fó slíkan gest alla leið inn í herbergin.
Kannski laumaðist þetta músargrey upp
f rúm til mfn á sjálfa jólanóttina. Hver
vissi, hvað svona drósir tækju tíl bragðs?
Þrátt fyrir æmar syndir hef ég aldrei
drepið mús með hefðbundnum aðferð-
um, þótt ég hafi veitt þær f boga af illri
nauðsyn, jafnframt eitrað fyrir þær með
efni, sem mér er sagt að leiði til blóðleys-
is og þjáningalftils viðskilnaðar við fó-
tæklegt músalíf, þótt vel geti verið, að