Tíminn - 20.06.1992, Blaðsíða 1

HHH
Laugardagur
20. júní 1992
111. tbl. 76. árg.
VERÐ í LAUSASÖLU
KR. 110.-
Umhverfisráðstefnan í Ríó; Vigdís Finnbogadóttir forseti íslands:
MaHcar upphaf nýna viö-
horfa til umhverfismála
Vigdís Finnbogadóttír forseti fs-
lands segir að sætí íslendinga á
umhverfísráðstefnunni í Ríó hefði
ekki undir neinum kringumstæð-
um mátt vera autt: „Það er kannski
ekki tekið eftír því þegar menn eru
fjarstaddir en það er tekið eftir því
þegar menn eru viðstaddir, einkum
ef um smáþjóðir er að ræða. Þetta
er vettvangur fyrir þjóð eins og okk-
ar þjóð að koma sjónarmiðum sín-
um á framfæri", sagði forsetí í gær.
Forseti íslands sat í gær ásamt Eiði
Guðnasyni umhverfisráðherra fund
með fréttamönnum þar sem kynnt-
ar voru helstu niðurstöður um-
hverfisráðstefnu SÞ í Ríó. Forseti
sagði þar m.a., að bara það eitt að
allir valdamestu menn heimsins
sóttu ráðstefnuna frá öllum þjóðum
heims og skiptust á skoðunum væri
stór sögulegur atburður: „Ég er
þeirrar skoðunar að í Ríó hafi farið
af stað bolti sem ekki verður stöðv-
aður fyrr en ávinningur er sjáanleg-
ur um allan heirn". Forseti sagðist
álíta að síðar meir yrði litið til Rí-
óráðstefnunnar með svipuðum
Eiður Guðnason umhverfisráðherra og Vigdís Finnbogadóttir for-
seti islands.
hætti og til leiðtogafundarins á ís-
Iandi 1986; þegar honum lauk hefðu
menn talið árangur af honum tak-
markaðan en síðar kom glöggt f Ijós
að hann var í raun upphaf nýrra
tíma í samskiptum stórveldanna og í
alþjóðasamskiptum.
Tímamynd Ámi Bjama
Eiður Guðnason umhverfisráð-
herra sagðist þess fullviss að ráð-
stefnan muni bera árangur sé litið
til lengri tíma en sagði jafnframt:
.^uðvitað hefðu margir kosið að sjá
eitt og annað betur njörvað niður.
En þegar 178 þjóðir koma saman og
Fiskvinnslu- og útgerðarmenn á Vestljörðum fjalla um ástand
og horfur í sjósókn:
Þorskskerðingu mótmælt
en hvatt til hvalveiða
Sameiginlegur fundur Útvegsmanna-
félags Vestfjarða og Félags físk-
vinnslustöðva á Vestfjöröum sem
haldinn var í gærdag á ísafírði hvetur
til þess að hvalveiðar og veiðar á
hrefnu verði hafnar hið fyrsta og ekki
síðar en á næsta ári. í ályktun fundar-
ins segir að öll rök mæli með nýtingu
hvalastofna. Margir þeirra þoli veiðar
auk þess sem ljóst sé að gríðarlegur
vöxtur hvala hefur átt þátt í að skerða
fískistofna við landið.
Um 25 manns, fulltrúar helstu út-
gerðar- og fiskvinnslufyrirtækja á
svæðinu frá Patreksfirði til Hólmavík-
ur sátu fúndinn á ísafirði og voru
ályktanir samþykktar samhljóða.
í ályktun fundarins um þorskveiðar
er hugmyndum um stórfelldan niður-
skurð á aflaheimildum á þorski harð-
lega mótmælt. Þar sé byggt á afar um-
deilanlegum vísindalegum grunni og
afleiðingamar yrðu stórfellt atvinnu-
leysi, hrun fyrirtækja um allt land og
lakari kjör almennings.
Þar sem Vestfirðingar séu háðari
þorskafla en flestir aðrir landsmenn
kæmi skerðing þorskveiðiheimilda af-
ar hart niður á fyrirtækjum og byggð-
um þar. Verði aflaheimildir þorsks
skornar niður um 1/3 þess sem veiði
nam fýrir aðeins 11 árum, eða í 175
þúsund lestir, þá verði vestfirskum út-
gerðar- og fiskvinnslufyrirtækjum al-
gerlega ofviða að mæta því.
Verði farið eftir tillögum fiskifræð-
inga nú varðandi þorskveiðar á næsta
fiskveiðiári sé hins vegar Ijóst að sá
grunnur sem núverandi kvótakerfi var
byggt á árið 1984, er algerlega brost-
inn. Sá grunnur fólst í því að skipta
kvóta niður á skip eftir aflareynslu
þeirra næstu þrjú ár á undan. Stjórn-
völd verði þá að ákveða aflamark á skip
þannig að þau Iáti skipin halda upp-
haflegri hlutdeild þeirra í þorskígild-
um talið ásamt þeim aflahlutdeildum
sem keypt hafi verið varanlega á skip-
in síðan. -sá
menn vinna eftir þeirri reglu að allir
hafi neitunarvald þá held ég að þetta
megi kallast ótrúlegt", sagði Eiður.
Meðal þeirra fjölmörgu ráðherra
sem hann fundaði með ræddi hann
við José Goldembert umhverfis- og
menntamálaráðherra Brasilíu um
málefni götubarna í Rio de Janeiro
og lýsti yfir áhyggjum íslenskra
stjórnvalda vegna þeirra. Einnig
ræddi hann um aukna samvinnu
þjóðanna á sviði sjávarútvegs og
nýtingu jarðvarma.
Eiður átti einnig sérstakan fund
með þýska umhverfisráðherranum
Dr. Klaus Töpfer og ræddu þeir
aukna samvinnu þjóðanna í um-
hverfismálum og þá sérstaklega
verndun hafsins. Eiður hefur boðið
Töpfer í heimsókn til íslands en ekki
hefur verið gengið frá endanlegri
tímasetningu heimsóknarinnar. Þá
óskuðu forsetar Eystrasaltsríkjanna
sérstaklega eftir fundi með forseta
íslands svo og forseti og utanríkis-
ráðherra Armeníu.
Helstu niðurstöður Heimsráð-
stefnunnar í Ríó felast í samþykkt-
um ráðstefnunnar og ber þar hæst
Ríó-yfirlýsinguna sem er um rétt-
indi og skyldur ríkja gagnvart um-
hverfinu, framkvæmdaáætlun í um-
hverfismálum sem er víðtæk áætlun
um aðgerðir á öllum sviðum um-
hverfis- og þróunarmála og reglur
um verndun og nýtingu skóga.
Einnig voru tveir alþjóðlegir sátt-
málar lagðir fram til undirritunar.
Þeir fjalla um verndun líffræðilegs
fjölbreytileika og loftslagsbreyting-
ar, sem sérstaklega hafði verið unn-
ið að fyrir ráðstefnuna. 150 þátt-
tökuríki ráðstefnunnar undirrituðu
þá.
Nefnd verður sett á laggirnar til að
tryggja að framkvæmdaáætluninni í
umhverfismálum verði fylgt fram og
verður kosið í hana næsta vetur.
-sá/GKG
Ársreikningur
Reykjavíkurborgar:
aö var
Bókfærðar skatttekjur borgar-
sjóðs verða 732 nulljónum
lægri en hafði verið áætlað eða
7,6%. Lækkanir eftlr álagn-
ingu og afskríftir m.a. vegna
gjaldþrota skipta þar mcstu.
Það kemur fram í ársreikningí
borgarsjóðs Reykjavfkur fyrtr
árið 1991 en hann er nú í
fyrsta skiptí lagður fyrir borg-
arsfjórn samkvæmt sértækri
reilmingsskilaaðferð.
Skatttekjur samanstanda af
fjórum teýustofnum: útsvör-
um sem nema 198 millj., fast-
eignasköttum sem eru 69
miiy., aðstöðugjöldum sem
eru 462 miiy. og framlagi úr
Jöfnunarsjóði sem cru 3 milfj.
Samtals gerir það 732 milljón-
ir.
Innheimta skatttekna reynd-
ist þó betri en á árlnu 1990.
í skýrslunni kemur í ljós að
rekstur málaflokka þ.e. almenn
rekstrargjöid að frádregnum
tekjum málaflokka stóðst nán-
ast áætlun og var 36 milljónir
kr. yfir í 6,2 miiljarða kr. veltu
eða 0,6%.
Hreín elgn borgarsjóðs nam
tæplcga 59 miUjörðum kr. eða
sem nemur 590 þús. kr. á íbúa.
Hreín eign borgarsjóðs og
borgarfyrirtækja var tæplega
104 milljarðar kr. Hrein eign á
hvera íbúa var því um 1.040
þús. kr.
Fjárhagsleg staða borgarsjóðs
var í lok ársins 1991 neikvæð
um rúmlega 434 mUlj. kr. eða
4 þús. kr. á íbúa. Fjárhagsleg
staða Reykjavflsurborgar í hefld
er híns vegar jákvæð um 2.262
mflj. kr. eða 23 þús. kr. á íbúa.
-GKG.
Erlent ráögjafarfyrirtæki kannaöi áhuga 100 bandarískra og japanskra fjárfesta á fjárfestingum í EFTA-ríkjum:
Heimsauðvaldsins ekki freistað
AðUdarrfld EFTA verða lítt aðlaðandi til fjárfestinga í augum alþjóð-
legra fjárfesta ef þau sækja ekki um aðild að Evrópubandalaginu. Þetta
er höfuðniðurstaða könnunar sem alþjóðlega endurskoðunar- og ráð-
gjafarfyrirtækið Erast & Young gerði á viðhorfi 100 bandarískra og jap-
anskra fjárfesta til fjárfestinga í ríkjum EFTA eftir EES-samninginn.
Það sem skipti þá alla mestu máli
varðandi fjárfestingaráform í fram-
tíðinni var aðild ríkja eða umsókn
um aðild að Evrópubandalaginu. Af
EB löndunum virðist Frakkland
hafa langmest aðdráttarafl í augum
heimskapítalistanna. Áhugi á ís-
landi er hins vegar ósköp smár.
í fréttatilkynningu frá Emst og Yo-
ung segir að EFTA-löndin verði að
endurskoða allar sínar fyrri áætlanir
og varpa frá sér öllum hugmyndum
sínum um að þau geti haft áhrif inn-
an Evrópubandalagsins án þess að
gerast aðilar að því. Nýlegt sam-
komulag um EES milli EB og EFTA
hafi afar lítil áhrif í þá átt að auka
áhuga á fjárfestingum í löndum
EFTA.
Könnunin var gerð meðal stjóm-
enda leiðandi bandarískra og jap-
anskra fýrirtækja sem hafa evrópsk-
ar höfuðstöðvar. Það þykir athygli-
vert m.a., að sum lönd Austur-Evr-
ópu þóttu álitlegri eða a.m.k. eins
góður kostur til fjárfestinga á næstu
fimm ámm eins og EFTA-lönd.
Þetta þýði að EFTA- löndin verði
næstu árin í beinni samkeppni við
láglaunalönd A-Evrópu um peninga
bandarískra og japanskra fjárfesta.
Þannig hafa 19% áform um að fjár-
festa í Póllandi, 17% í Ungverja-
landi, 16% í Tékkóslóvakíu (lönd
sem öll hafa áform um að sækja um
EB-aðild fyrir aldamót) og 12% í
Rússlandi.
Á hinn bóginn reyndust 17% með
fjárfestingaráform í Svíþjóð, 16% í
Noregi og Sviss og 12% í Austurríki.
Samkvæmt niðurstöðum könnun-
arinnar höfðu 82% bandarísku
stjórnendanna og tæpur helmingur
þeirra japönsku áform um fjárfest-
ingar í Evrópu næstu fimm árin,
fýrst og fremst í framleiðslufyrir-
tækjum. Um 35% hugðu á fjárfest-
ingar í Frakkiandi, 28% í Belgíu og
Þýskalandi, tæplega fjórðungur í
Ítalíu, Spáni og Bretlandi, 17% í
Hollandi og 10% í Grikklandi og
Portúgal.
Þátttakendur í könnun þessari
voru einnig beðnir um að neftia þau
þrjú EFTA-lönd sem væru fyrirtækj-
um þeirra mikilvægust. Þá loks
komst ísland loks aðeins á blað;
nefnt af 3% þátttakenda. Þar var
Sviss aftur á móti efst á lista með
62%, rúmlega helmingur nefndi
Svíþjóð, 40% Austurríki, íjórðung-
urinn nefndi Noreg og 16% Finn-
land.
- HEI