Tíminn - 08.08.1992, Blaðsíða 1

waSm
Laugardagur
8. ágúst 1992
145. tbl. 76. árg.
VERÐ í LAUSASÖLU
KR. 110.-
Álit Sigurðar Líndals um að lög um stjórn fiskveiða brjóti í bága við stjórnarskrána
rædd á ríkisstjórnarfundi:
Davíð vill takmarka völd
Þorsteins Pálssonar
Á ríkisstjórnarfundi í gær lagði Davíð Oddsson, forsætisráðherra
fram álit, sem Sigurður Líndal lagaprófessor hefur samið, en þar
setur Sigurður fram þá skoðun að 3. gr. laga um stjórn fiskveiða
stangist á við 69. gr. stjómarskrár íslands. Þorsteinn Pálsson sjáv-
arútvegsráðherra segir að ef þessi túlkun sé rétt kalli það á víðtæk-
ar breytingar á ýmsum öðmm lögum þar sem sambærílegt vald er
fært frá Alþingi til ráðherra.
ar rétt að álit Sigurðar um landbún-
aðinn vakti ekki sömu athygli og
það hefur enginn farið með það inn í
ríkisstjórn,“ sagði Þorsteinn.
Sigurður Líndal sagði í samtali við
Tímann að sú gagnrýni sem sett
væri fram í álitinu um valdaframsal
Alþingis í hendur framkvæmdavald-
inu ætti við um marga lagabálka.
Hann sagðist í sjálfu sér ánægður
með að ríkisstjórnin væri farin að
ræða gagnrýni sína. Hann tók jafn-
framt skýrt fram að álitinu væri ekki
ætlað að vera innlegg inn í núver-
andi deilur um stjórn fiskveiða. -EÓ
Það var Kristinn Pétursson, fram-
kvæmdastjóri og fýrrverandi alþing-
ismaður, sem óskaði eftir áliti Sig-
urðar. Álitið sendi hann síðan for-
sætisráðherra sem tók það til sér-
stakrar umræðu í ríkisstjóminni í
gær.
í 3 gr. laganna um stjórn fiskveiða
segir: „Sjávarútvegsráðherra skal,
að fengnum tillögum Hafrann-
sóknastofnunarinnar, ákveða með
reglugerð þann heildarafla sem
veiða má á ákveðnu tímabili eða ver-
tíð úr þeim einstökum nytjastofn-
um við ísland sem nauðsynlegt er
talið að takmarka veiðar á. Heimild-
ir til að veiða samkvæmt lögum
þessum skulu miðast við það
magn.“
Þessa grein telur Sigurður vera í
ósamræmi við 69. gr. stjórnarskrár-
innar, en þar segir: „Engin bönd má
leggja á atvinnufrelsi manna, nema
almenningsheill krefji, enda þarf
lagaboð til.“ Sigurð telur engan vafa
leika á að með ákvörðun um há-
marksafla séu lögð bönd á atvinnu-
frelsi manna og því beri að taka slíka
ákvörðun á Alþingi með lagaboði.
Að fela ráðherra að taka slíka
ákvörðun með útgáfu reglugerðar
sé ekki í samræmi við lög.
Þorsteinn Pálsson sagði eðlilegt að
skoða þetta álit Sigurðar í fullri al-
vöru. Það eigi menn ætíð að gera
þegar prófessorar við lagadeild Há-
skólans gefi lögfræðilegt álit. Þor-
steinn sagði hins vegar að þetta álit
komi nokkuð á óvart því fræðimenn
hafi hingað til ekki túlkað þetta
stjórnarskrárákvæði svona þröngt.
„Mér sýnist í fljótu bragði að ef þetta
yrði almennt talið rétt túlkun þá
myndi þetta hafa víðtæk áhrif, ekki
bara á löggjöfina um stjórn fiskveiða
heldur nánast um alla löggjöf um
atvinnumálefni í landinu. Ekki síður
til að mynda á löggjöf í landbúnaði,
iðnaði, að því er varðar umhverfis-
og hollustuvernd. Þetta myndi því
hafa aiveg grundvallarbreytingar í
för með sér í íslenskri stjórnsýslu.
Það eru tvær leiðir færar, ef menn
eru þeirrar skoóunar að þetta sé rétt
túlkun, annaðhvort er að gangast í
það að breyt. !lri þessari löggjöf og
færa allt þetta nld inn á Alþingi sem
nú er í höndi : einstakra ráðherra
eða þá að brey stjórnarskránni."
’nrýni Si^ ,-ðar á framsal lög-
gjafarvaldsins í hendur fram-
kvæmdavaldinu er ekki ný af nál-
inni. Hann hefur margoft gagnrýnt
þá tilhneigingu Alþingis að koma
sér hjá því að taka ákvarðanir sem
hann segir að því beri að taka, en
fela ráðherrum að taka þær í formi
reglugerða. Síðastliðið vor kom út
eftir Sigurð rit um stjórnkerfi bú-
vöruframleiðslunnar. Þar er sett
fram sú skoðun að með búvörulög-
unum frá 1985 hafi 67 gr. stjórnar-
skrárinnar verið brotin. Þrátt fýrir
töluverðar umræður í fjölmiðlum
um þetta álit var það ekki rætt í rík-
isstjórninni.
í riti Sigurðar er rætt í sérstökum
kafla um framsal valds frá löggjafan-
um til framkvæmdavaldsins. Eitt af
þeim dæmum sem þar eru tekin er
einmitt lög um stjórn fiskveiða
(4.gr.). Sigurður gagnrýnir þar að
ráðherra skuli falið svo víðtækt vald
í reglugerð eins og raun ber vitni.
Þorsteinn var spurður hvort sú
staðreynd að þetta álit Sigurðar Lín-
dals hafi verið rætt í ríkisstjórninni
skömmu eftir að tekin var umdeild
ákvörðun um heildarkvóta á næsta
fiskveiðiári sýndi ekki að verið væri
að koma höggi á hann persónulega.
Þorsteinn sagðist ekki vilja taka
undir það. „Persónulega þá væri það
mikill léttir ef Alþingi vildi deila
þessari ábyrgð með sjávarútvegsráð-
herranum. Eg lít ekki svo á að það sé
hægt að persónutengja þetta álita-
efni. Það er eins hálögfræðilegt og
nokkuð getur verið. Það er hins veg-
Slglt á Fossvogi
Ljósmynd: Sigursteinn
Ólafur Ragnar er búinn að sitja við það í heila viku að lesa gamlar fundargerðir Alþýðubandalagsins.
Hann fann ekkert um Sovét:
Alþýðubandalagið talaði
ekki við Kremlarbændur
Alþýðubandalagið hefur tekið þá ákvörðun að gera opinberar allaf fund-
argerðir framkvæmdastjómar, miðstjómar og landsfundar flokksins.
Ólafur Ragnar Grímsson, formaður Alþýðubandalagsins, sagði á blaða-
mannafundi í gær þar sem þessi ákvörðun var kynnt að ekkert í þessum
fundargerðum benti til að forystumenn Alþýðubandalagsins hefðu brot-
ið þá stefnumörkun flokksins frá árinu 1968 að slíta öll samskipti við
sovéska kommúnistaflokkinn og fylgiflokka hans.
Ólafur Ragnar og Einar Karl
Haraldsson, framkvæmdastjóri AI-
þýðubandalagsins, hafa setið við
það í heila viku að lesa fundar-
gerðir helstu stofnana Alþýðu-
bandalagsins allt frá árinu 1968.
Þeir segjast ekkert hafa fundið í
gögnum sem bendi til að Alþýðu-
bandalagið hafi haldið uppi
tengslum við sovéska kommún-
istaflokkinn.
Þegar Alþýðubandalagið var gert
að formlegum stjórnmálaflokki
wmmmmmmmmamm
árið 1968 var ákveðið í fram-
kvæmdastjórn flokksins og á
landsfundi að hafa engin sam-
skipti við Sovétríkin og valda-
flokka eða stjórnir þeirra ríkja sem
stóðu að hernaðarinnrásinni í
Tékkóslóvakíu sumarið 1968. Ól-
afur Ragnar sagði að gögnin sem
nú hafa verið lögð fram sýndu að
Alþýðubandalagið hefði staðið við
þessar stefnumörkun og ekkert
benti til að gerð hefði verið tilraun
til að breyta henni. Einar Karl
sagði greinilegt á fundargerðun-
um að menn hafi vakað yfir sam-
þykkt flokksins frá 1968. Boðum,
frá kommúnistaflokkum sem
stóðu að árásinni í Tékkóslóvakíu
um heimsóknir og önnur sam-
skipti, hafi verið hafnað.
Ólafur Ragnar sagði að sjálfsagt
hafi verið í Alþýðubandalaginu, og
örugglega utan þess, einstaklingar
sem vildu hafa samskipti við Sov-
étríkin og sovéskir sendiráðsmenn
hafi örugglega haft uppi tilburði
til að koma slíkum samskiptum á.
Hafi verið gerðar tilraunir til að
koma á formlegum tengslum milli
Alþýðubandalagsins og sovéska
kommúnistaflokksins þá hafi þær
mistekist. Þær hafi ekki einu sinni
komist það langt að vera ræddar
inn í stofnunum flokksins.
Ólafur Ragnar tók skýrt fram að
hann tæki ekki ábyrgð á samskipt-
um sem gamli Sósíalistaflokkur-
inn (forveri Alþýðubandalagsins)
hefði haft við Sovétríkin. Hann
sagðist ekki líta svo á að það væri
hlutverk forystumanna Alþýðu-
bandalagsins í dag að gera þau
samskipti upp.
í fundargerðunum kemur hins
vegar fram að Alþýðubandalagið
sendi fulltrúa á þing kommúnista-
flokka Júgóslavíu og Rúmeníu.
Jafnframt voru allmikil tengsl
milli Alþýðubandalagsins og
vinstri sósíalista á Norðurlöndum.
Einnig fóru alþýðubandalags-
menn í tvær ferðir til að hitta
kommúnista í Frakkland og
Grikkiandi.
-EÓ