Tíminn - 11.02.1993, Blaðsíða 1

Útgjöld fjölskyldna vegna læknisþjónustu og lyfjakaupa jukust um 13% á tveim mánuðum:
Verð á mat hækkað meira á
2 mánuðum en áður á 2 árum
Matvöruverð hefur hækkað verulega annan mánuðinn í röð. Mat-
vöruverð hækkaði um 1,6% að meðaltali frá janúar til febrúar, sam-
kvæmt útreikningum Hagstofunnar. Þessi hækkun kemur beint í
kjölfar 2% hækkunar sem varð á matvörum milli desember og janú-
ar, sem þá var t.d. talsvert meira en spár Seðlabankans höfðu gert
ráð fyrir.
Matvöruverð hefur því hækkað um hefur breyst á einstökum matvöru-
rúmlega 3,6% á aðeins tveimur liðum s.l. tvo mánuði (desVfebr.):
mánuðum, en það er heldur meiri
hækkun heldur en orðið hafði Verðhækkanir á matvörum des. / febr.
næstu tvö ár þar á undan. Frá des- Brauð/mjölvörur + 1,3%
ember 1990 til desember 1992 Kjöt/kjötvörur - 1,0%
hækkaði matvöruverð nefnilega um Fiskur/fiskvörur + 2,4%
einungis 3,4% að meðaltali. Mjólkurvörur og egg + 4,8%
Eftirfaranditaflasýnirhvemigverð Feitmeti + 4,3%
Grænm/ávextir
Kartöflur
Sykur
Kaffi, kakó, súkkul.
Aðrar matvömr
+ 17,9%
2,3%
+ 3,2%
+ 4,9%
+ 1,8%
Matvörur meðaltal: + 3,6%
Þessi hækkun svarar Ld. til þess að
fjölskylda sem þurfti 50.000 kr. til mat-
arkaupa á mánuði m.v. verðlag í des-
ember, þarf núna 1.800 kr. hærri upp-
hæð til þess að kaupa sömu vörur, eða
nærri 22 þúsund krónum hærri upp-
hæð á ári.
Framfærsluvísitalan hefúr hækkað
um 0,7% milli janúar og febrúar, sam-
kvæmt tilkynningu Hagstofúnnar. Þar
af stafar nærri helmingurinn, eða
0,3%, af fyrmefndri (1,6%) hækkun
matvöruverðs.
Verðhækkun lyfia og lækniskostnað-
ar var annar stærsti hækkunarvaldur-
inn, sem olli 0,2% hækkun vísitölunn-
ar. Liðurinn „heilsuvemd" hækkaði
um 7,2% nú í febrúar til viðbótar 5,4%
hækkun sem varð í næsta mánuði á
undan. Samkvæmt þessu hafa meða-
lútgjöld íslenskra fiölskyldna vegna
læknisþjónustu og lyfiakaupa hækkað
um 13% á aðeins tveim mánuðum. Af
öðrum áberandi miklum hækkunum
síðustu tveggja mánaða má Ld. nefna
10,5% hækkun húshitunarkostnaðar,
6% hækkun á fargjaldi almenningsfar-
artækja og 2,2% verðhækkun á raf-
magni.
Það sem sérstaklega einkennir þessa
nýju verðhækkanaskriðu, og gerir
hana ennþá alvarlegri en ella, er það að
verðhækkanimar hafa einmitt orðið
hvað mestar á þeim útgjaldaliðum
sem tilheyra brýnustu lífsnauðsynj-
um, þ.e. mat, húshitun, lyfium/lækn-
isþjónustu og fargjöldum með al-
menningssamgöngutækjum. Má
þannig álykta, að heimilisútgjöld lág-
launafólks hafi að undanfömu hækkað
meira heldur en framfærsluvísitalan í
heild, sem ma. er notuð til þess að
reikna út kaupmátt launa. - HEl
Allt of margir útgerðarmenn brjóta gerða
samninga við sjómenn m.a. um hafnarfrí,
veikindarétt o.fl. Sjómannasambandið:
Samings-
bundin og
áunnin
Hólmgeir Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Sjómannasam-
bands íslands, segir aó því miö-
ur virðist það færast í vöxt að
útgerðarmenn virði ekki samn-
ingsbundin og áunnin réttindi
sjómanna. Algengustu brotin
eru á hafnarfríi sjómanna, veik-
indaréttindum þeirra o.fl.
„Ef menn ætla að sækja sinn rétt
eða framfylgja sínum réttindum er
þeim hreinlega sagt að hypja sig.
Hins vegar hafa menn ekki í önnur
hús að venda með atvinnu, enda
ástandið ekki beysið í þeim efnum.
Aftur á móti eru flestir útgerðar-
menn heiðarlegir og fara eftir samn-
ingum en því miður gætir hins
gagnstæða í vaxandi mæli.“
Það er ekki aðeins að sjómenn
verða varir við vaxandi tilhneigingar
meðal atvinnurekenda að virða ekki
samningsbundin og áunnin réttindi
í skjóli slæms atvinnuástands, held-
ur er þess farið að gæta m.a. í fisk-
vinnslu og í fleiri atvinnugreinum.
Eitt af því algengasta er að starfs-
fólki er sagt upp undir yfirskyni hag-
ræðingar og það síðan endurráðið á
mun lakari kjörum.
Sjá einnig frátt á blaðsíðu 3
-grh
Sjá íþróttasíðu
Tfmamynd PJetur
Biðskylda ekki virt
Árekstur varð á mótum Hálsabrautar, Dragháls og Krókháls í gær. Amerískur bíll virti ekki bið-
skyldu við Hálsabraut og rakst á Lödu og valt síðan. Ekki urðu alvarleg slys á fólki.
Timamynd Pjetur
Þota af gerðinni 727 nteð alH að flugmóðurskipum til að stöðva
170 farþega innanborðs, rak stél- vélar að sögn Þorleifs Bjömsson-
botninn í öryggisvír t flugtaki á ar í flugtuminum á Keflavíkur-
KeflavíkurflugvelU í gær. velU. Hann mun nýtast þannig að
Þotan, sem er í eigu danska flug- flugmenn vélanna geta sett niður
félagins Sterling, mun ekki hafa krókscmfestistívfrinnefþeirsjá
skemmst að ráði og farþegar held- fram á erflðleika við að stöðva
ur ckká verið í ncinni hættu. þær.
Gúmmípúði á stéU hennar varð Hann segir að þetta sé í annað
hins vegar eftir á brautinni. Ör- skipti á fimm árum sem þetta ger-
yggisvírinn er notaður af þotum ist og býst við að í framhaldi þessa
vamarliðsins og er ekki ósvipaður verði það skoðað hvort þessi bún-
’“Jni búnaði sem fyrirflnnst í aður á rétt á sér»framtfðinni.
Wathne miss-
ir veiöileyfiö
AUar líkur eru á því að frystitogar-
inn Otto Wathne frá Seyftisfírði
missi veiðileyfið sökum þess að út-
gerð skipsins hefur ekki náð að
selja gamla Otto.
Frystitogarinn kom inn til heima-
hafnar í gær eftir 50 daga veiðiferð
með 400 tonn af frystri grálúðu og
karfa. Aflaverðmætið í túmum, sem
var einn sá lengsti í seinni tíð hjá ís-
lenskum togara, er um 60 miljónir
króna.
Það virðist því allt benda til þess að
nýr og glæsilegur frystitogari þeirra
Seyðfirðinga verði bundinn við
bryggju á meðan ekki úr rætist með
sölu á gamla Otto.
-gih