Tíminn - 04.11.1993, Page 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 4. nóvember 1993
Pétur Þorsteinsson, frh.
Andlátsfregn berst frá erlendri
borg. Látinn er eftir hjartaáfall góð-
ur vinur og kollega, Pétur Þor-
steinsson, sýslumaður Dalamanna
um árabil, mannkostamaður og
höfðingi.
Pétur Þorsteinsson var fæddur á
Óseyri í Stöðvarfirði 4. janúar 1921.
Foreldrar hans voru Þorsteinn Þor-
steinsson Mýrmann, útvegsbóndi og
kaupmaður, ættaður af Mýrum í
Austur-Skaftafellssýslu. Móðir hans
var Guðríður Guttormsdóttir hús-
freyja, dóttir séra Guttorms Vigfús-
sonar prófasts á Svalbarði í Þistil-
firði, síðar á Stöð í Stöðvarfirði.
Pétur var Austfirðingur, af merkum
ættum, og bar þess einkenni. Hann
var allt sitt líf bundinn Austurlandi
tryggðar- og átthagaböndum. Pétur
var settur til mennta, svo sem það
kallaðist á þeirri tíð, fór í Mennta-
skólann á Akureyri og varð stúdent
þaðan vorið 1943. Síðan lá leiðin í
lagadeild Háskóla íslands þaðan sem
hann lauk embættisprófi vorið
1950.
Með námi sínu í Reykjavík vann
Pétur sem þingritari í Alþingi við
Austurvöll. Enginn varð þingritari,
sem ekki var bæði glöggur á mál-
flutning, hafði næmt minni og rit-
aði auk þess gott mál. Á árunum
1950-1963 vann Pétur margvísleg
lögfræðistörf, svo sem að málflutn-
ingi o.fl. Jafnframt því sem þau
Björg unnu að uppbyggingu nýbýlis
í Mosfellssveit er þau nefndu Dall-
and. Pétur var ávallt mikill bóndi í
sér, hafði ánægju af skepnum, hey-
skap og þeim verkum er til sveita-
starfa heyrðu. Hann átti gæðinga
fram á síðustu ár og sótti gleði og
heilsubót í samskipti við hestana.
Kennarastörf lagði Pétur og fyrir sig
með öðru, bæði í Kópavogi og Mos-
fellssveit árin 1963-1967. Hann var
sumurin 1965 og 1966 fulltrúi
sýslumanns á Seyðisfirði, einkum
við sakadóm, en þessi árin var sfld
við Austfirði og marglitt mannlíf á
höfriunum, sem leiddi af sér á
stundum væringar og pústra. En frá
1967-1974 vann Pétur sem fulltrúi
sýslumanns í Hafnarfirði, einkum
við þinglýsingar. Frá því í maí 1974
til jan. 1991 var Pétur sýslumaður
Dalasýslu, með aðsetur í Búðardal.
Þá fluttu þau hjónin á ný í Mosfells-
sveit, áttu þar hús og undu vel hag.
Pétur var félagslega sinnaður, tók að
sér ýmis trúnaðarstörf. Má þar nefna
forustu í Ungmennafélaginu heima í
Stöðvarfirði, einn af hvatamönnum
að stofnun Ungmenna- og íþrótta-
sambands Austurlands 1940. Hér
syðra formennska í Austfirðingafé-
lagi og ýmis önnur störf á þess veg-
um.
Á námsárum sat hann í stúdenta-
ráði H.í. og vann þá að þeim stór-
málum að koma á Lánasjóði stúd-
enta, svo og félagsheimili stúdenta.
Ég hef vísast gerst langorður hér að
framan um störf og áhugamál Pét-
urs Þorsteinssonar, en ég tel þau
vera grundvöllinn að því ágæta
starfi er hann síðar vann sem sýslu-
maður í Dölum og verður að vikið.
Pétur var tvíkvæntur. Fyrri kona
hans var Margrét S. Jónsdóttir, ætt-
uð úr Fáskrúðsfirði. Þau gengu í
hjúskap 1943, en Margrét lést 1947.
Þau áttu saman eina dóttur, Jónu
Láru skrifstofústjóra, f. 1944.
Síðari kona Péturs, er lifir mann
sinn, er Björg Ríkarðsdóttir, Jóns-
sonar myndhöggvara, sem ættaður
var frá Strýtu í Berufirði, en starfaði
í Reykjavík, þjóðþekktur maður.
Móðir Bjargar er María Ólafsdóttir
húsfreyja.
Börn þeirra Péturs og Bjargar eru:
Ríkarður Már f. 1952, rafiðnfræð-
ingur, vinnur við hjálparstörf í Júgó-
slavíu; Þorsteinn f. 1953, lögfræð-
ingur og fulltrúi hjá sýslumanni í
Keflavík; Þórhildur f. 1960, MA,
BA í frönsku og bókmenntum,
starfar við kennslu.
Áhugamál átti Pétur Þorsteinsson
mörg, en þau hnigu flest í farveg
tengdan menningu og sögu þjóðar,
eflingu landsbyggðar með forgöngu
um uppbyggingu stofnana og undir-
búningi og könnun atvinnumögu-
leika í dreifbýlinu.
Pétur Þorsteinsson var vel lesinn.
Hugþekkust voru honum án efa hin
íslensku fomrit. Þar í fyrsta sæti var
Laxdæla. Hann var glöggur á merk-
ingu þess er birtist í bókmennta-
perlum okkar og lagði út af lesmál-
inu á þann hátt að ekki gleymist.
Innsæi hans var óvenjulegt. Ég er í
engum vafa um það að Pétur Þor-
steinsson var vel til þess fallinn að
taka að sér störf sýslumanns í land-
búnaðar- og söguhéraði.
Áhugi hans á héraðsmálum var
mikill. Hann hafði góða þekkingu
og reynslu til að veita sýslunefnd
virka forystu, og gerði það af skör-
ungsskap. Hann var einnig Iaginn
samstarfsmaður og fékk traust og
stuðning sýslunefndarmanna.
Virkar sýslunefndir vom héruðun-
um afar mikilvægar. Þær voru gott
stjómtæki, samvirk fomsta í héraði
með einfaldri og virkri yfirstjórn,
sem hafði allt í hendi sér, ef vel var á
haldið.
Á þessum vettvangi nutu hæfileik-
ar Péturs Þorsteinssonar sín einkar
vel og hann sparaði sig hvergi, þegar
góð héraðsmál vom annars vegar.
Vil ég geta helstu mála er Pétur kom
að vestur í Dölum. Hann sat f stjóm
Dvalarheimilis aldraðra, Fellsbæ í
Miðdölum 1974-91. Hann var for-
maður og helsti drifkraftur nefndar
er endurvakti sumarhátíðir í Döl-
um, Jörfagleði, 1977 og um árabil.
Hann gegndi formennsku í náttúm-
vemdamefnd Dalasýslu 1978- 81.
Sat í skólanefnd Staðarfellsskóla
1981-91. Vann að undirbúningi leir-
verksmiðju í Búðardal og könnun á
jarðhita í Reykjadal. Hafði einnig
forgöngu um rannsóknir á sjávarbú-
skap og lífríki Hvammsfjarðar og
samdi ritgerð í tengslum við það
(ásamt öðmm höfúndi), sem birt
var í Náttúrufræðingnum 1980.
Pétur og Björg undu vel hag með
Dalamönnum og vildu veg héraðs-
ins sem mestan, svo og velferð íbúa.
Það var Pétri ekki sársaukalaust síð-
ustu árin í sýslumannsembætti, að
sjá traust fyrirtæki fara í þrot og
verða vitni að þrengingum bænda.
Honum fór líkt og fleimm að þykja
þróun í héraðsmálum, ekki síst er
sýslunefndir vom aflagðar 1989,
horfa til tæpra heilla, svo ekki sé nú
orðuð sú hin nýja stefna að leggja
niður þjónustu og embætti sýslu-
manna m.a. í Dalasýslu.
Leiðir okkar Péturs lágu saman allt
frá 1974, m.a. í stjóm Sýslumanna-
félags íslands, en þar sat hann í
stjóm árin 1978-1986.
Pétur var ekki málskrafsmaður á
mannfundum, en hafði einarðar
skoðanir og setti þær þannig fram
að eftir var tekið. Pétur var glað-
sinna og húmorinn var ávallt á
næsta leiti, ekki síst er hann brá sér
í hlutverk sögumannsins. Allmikil
kynslóðaskipti urðu í röðum sýslu-
manna um miðjan áttunda áratug-
inn. Pétur Þorsteinsson var nýr í
starfi sýslumanns á þessum tíma, en
eldri en við flestir. Ég merkti aldrei
þennan aldursmun, enda féll Pétur
og einnig hans ágæta kona Björg af-
ar vel inn í okkar hóp. Hann var svo
sannarlega opinn fyrir því sem var
að gerast í þjóðfélaginu og í hópi
kollega. Alltaf glaðbeittur og lífgaði
uppá andrúmsloftið, hvort heldur
farið var í rútuferð að Nesjavöllum,
en þá sagði Pétur sögu svæðisins og
rakti ömefni, eða gengið til veislu
og gleðskapar. Það var sómi að þeim
hjónum Pétri og Björgu, er þau
komu fram í opinberum móttökum.
Pétur var ekki aðeins áhugamaður
um sögu og staðfræði, með lestri
bóka og fræðirita. Hann var í eðli
sínu athafnamaður, sem vildi sjá og
skoða landið og þá ekki síst öræfin;
hálendisferðir voru honum líf-
snautn.
Hann var hugmaður og lagði
ótrauður út í erfiðar fjallaferðir jafnt
á sumri sem vetri. Hann kunni að
taka áhættu, án þess að um glanna-
skap yrði að ræða. Á þessum vett-
vangi voru þau hjón afar samstiga,
eins og raunar í lífshlaupinu öllu.
Pétur Þorsteinsson var gæfumaður
í einkalífi sínu, og Björgu konu sína
virti hann að verðleikum. Heimili
þeirra var í senn menningarlegt og
vel búið, svo og var gestrisni og
Félagsvist
Þríggja kvölda félagsvist Framsóknarfélags Ámessýslu verður I Þingborg, Hraun-
gerðishreppi, föstudagskvöldin 5., 12. og 19. nóvember klukkan 21.
Aðalvinningun Utanlandsferö að eigin vali að verðmæti kr. 70.000. Góð kvöld-
verölaun.
Sfómki
Aðalfundur miðstjómar
Framsóknarflokksins
Aðalfundur miðstjómar Framsóknarflokksins verður haldinn I Borgartúni 6,
Reykjavlk. Dagskrá verður sem hér segin
Föstudagur 5. nóvember
1. Kl. 20.30 Setning.
2. Kl. 20.35 Kosning starfsmanna fundaríns:
Tveir fundarstjórar.
Tveir rítarar.
Fimm fulltrúar I kjömefnd.
3. Kl. 20.45 Yfirtitsræða formanns.
Lögö fram drög að stjómmálaályktun.
4. Kl. 21.45 Almennar umræöur.
Skipun stjómmálanefndar.
5. Kl. 00.00 Fundarhlé.
Lauganlagur 6. nóvember
6. Kl. 8.30 Nefndarstörf.
7. Kl. 9.30 Sveitarstjómarkosningar 1994.
Undirbúningur og framkvæmd.
Sameiginieg mál.
a) Atvinnumál — nýsköpun.
b) Umhverfismál.
c) Fjölskyldumál.
Almennar umræður.
8. Kl. 12.00 Matarhlé.
9. Kl. 13.00 Kynning á mismunandi kosningalöggjöf.
Inngangur — Steingrímur Hermannsson.
Framsöguerindi.
Almennar umræður — fyrírspumir.
10. Kl. 15.00 Kaffihlé.
11. Kl. 15.30 Kosning nlu manna I Landsstjóm.
12. Kl. 15.45 Stjómmálaályktun, umræður og afgreiðsla.
13. Kl. 17.30 Önnur mál.
14. Kl. 17.30 FundarsliL
SUF-klúbbur veröur I gangl á laugardagskvöld.
Mosfellsbær — Félagsvist —
3ja kvölda keppni
Framsóknarfélag Kjósarsýslu heldur félagsvist I samkomusal félagsins að Háholti
14, Mosfellsbæ, föstudagana 29. okt., 5. nóv. og 12. nóv. kl. 20.30 hvert kvöld.
Verölaun veitt eftir hvert kvöld. Heildarverðlaun: Irtandsferð.
Spilastjóri: Ágúst Óskarsson. Stjómki
Miðstjómarfundur SUF
verður haldinn 5. nóv. á Fógetanum (efii hæð), Aðalstræti 10, og hefst hann
stundvlslega Id. 18.00.
Dagskrá:
1. Kosning embættísmanna fundarins.
2. Skýrsla stjómar.
3. Álit landbúnaöamefndar SUF.
4. Ályktanir.
5. Önnur mál. Framkvæmdasyóm SUF
Akranes — Bæjarmál
Bæjarmálafundur verður haldinn laugardaginn 6. nóvember næstkomandi I
Framsóknarhúsinu. Faríð verður yfir þau mál sem efst eru á baugi I bæjarstjóm.
Allir velkomnir.
Bæjarfuttrúamlr
Kópavogsbúar — Nágrannar
SpHum að Digranesvegi 12 fimmtudaginn 4. nóv. kl. 20.30. Molakaffi og spila-
verölaun.
Freyfa, féíag framsóknarkvenna I Kópavogl
Fulltrúaráð framsóknarfélag-
anna í Rvík
Fundur verður haldinn á Hótel Lind, Rauðarárstlg 18, mánudaginn 8. nóvember
n.k. og hefst Id. 20.30.
Dagskrá:
1. Akvörðun um hvemig veröur staöið að ftamboðsmálum Framsóknarftokksins I
Reykjavlk við borgarstjómarkosningamar f mal 1994.
2. Onnur mál.
Stjóm MHrúaráóslns
Ragnar V. Björgvinsson
Valgerður Sveinsdóttir
H
II
Langholt II • 801 Selfoss • lceland
Tel: 354 (9)8-21061
Fox; 354-(9)8-23236
- HESTAFERDIR - SALA
RIDING TOURS - SALE - EXPORT
hlýja þeim báðum eðlislæg. Með
þeim var gott að vera og er það allt
þakkað.
Með Pétri Þorsteinssyni er genginn
góður drengur, sem gott er að
minnast.
Við Ingunn sendum þér, Björg,
bömum þínum og venslamönnum
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Friðjón Guðröðarson
Þegar maður fréttir andlát vinar
hrekkur maður við og verður dálítið
þunglyndur.
Það hrannast upp í hugann minn-
ingar og söknuður.
Pétur Þorsteinsson sýslumaður
andaðist erlendis þann 23. október-
mánaðar síðastliðinn.
Pétur Þorsteinsson sýslumaður
kom til starfa 1974 sem sýslumaður
Dalamanna. Hann lét af störfum
1991.
f hans embættistíð urðu hér í Döl-
um stórfelldar framfarir á ýmsum
sviðum sem Pétur sýslumaður
studdi með ráðum og dáð. Margar
framkvæmdir mætti nefna, svo sem
heilsugæslustöð, sýsluhús, dvalar-
heimili aldraðra, vegamál og margt
fleira.
Hann var hugkvæmur og hvatti til
að unnið yrði að mörgum menning-
ar- og framfaramálum í sýslunni og
upphafsmaður margra þeirra.
Víð Dalamenn eigum þeim hjónum
Pétri Þorsteinssyni og Björgu Rík-
arðsdóttur mikið að þakka, enda
voru þau geysilega vinsæl og sárt
saknað þegar þau fluttu héðan úr
Dölum.
Sem yfirvald var Pétur farsæll, fór
ekki fram með offorsi, en hafði það í
heiðri, að með lögum skal land
byggja. „Betri er mögur sátt en feit-
ur dómur,“ heyrði ég Pétur nefna,
einnig að friðinn mætti kaupa dýrt,
en ekki of dýru verði.
Það er í gömlum sögnum hér í Döl-
um að í Dalasýslu þyrftu að vera
tveir sýslumenn. í Skarðsstrandar-
hreppi þyrfti að vera privat sýslu-
maður sökum ribbaldaháttar og
þrætugimi íbúanna. Þessi ummæli
munu hafa myndast eftir aldamótin
1700, þegar Skarðsstrandarhreppur
var fjölmennasti hreppur sýslunnar.
Það má ætla að Pétri sýslumanni
hafi verið nokkur forvitni að vita
hvort enn eimdi af þessum eigin-
leikum hjá Skarðsstrendingum.
Fljótlega eftir að Pétur kemur hér
til starfa fær hann upp á borð til sín
lögtaksbeiðni á hendur þeim sem
þetta skrifar. Þetta var smáupphæð,
sem ég annað hvort tímdi ekki að
greiða eða vildi ekki af þrætugimi.
Nema hvað að Pétur kallar mig fyrir,
eins og vera bar, til að leysa þetta
mál. Má vera að hann hafi vonað að
fá þama sæmilegt eintak af Skarðs-
strendingi. Ekki veit ég hvort hann
varð fyrir vonbrigðum með eintakið.
Þessi lögtaksbeiðni stóð nokkra
stund í stappi á milli okkar þar til
Pétur tekur upp veski sitt og telur
upphæðina fram á borðið. „Ég borga
þetta úr mfnum vasa, svo er þetta
búið.“ Þá gafst ég upp, að sjálfsögðu.
Eftir þetta vomm við oft að glettast
og urðum vinir.
Má vera að það, sem leiddi okkur
saman, hafi verið að við höfum
fundið þetta gráa hvor hjá öðrum.
Þess vegna sé ég svo mikið eftir
Pétri á undan mér. Þó ætla ég ekki
að vera með neitt væl í þessu skrifi,
enda fengi ég lítið þakklæti hjá Pétri
ef ég yrði í kallfæri við hann þegar
minn tími er kominn.
Eitt er ég búinn að ákveða, að þeg-
ar Gabríel erkiengill er búinn að
blása í lúður og kalla menn fyrir
dómarann, þá ætla ég að fá Pétur
Þorsteinsson fyrir lögfræðing að
verja mín mál. Hann væri líka vís til
að taka upp sjóð og borga mínar
skuldir, eins og hann bauðst til að
borga forðum daga, þó þessar yrðu
mun stærri. Mig grunar að Pétur sé
allvel stæður þar í efra.
Þegar menn eru dauðir, eru þeir af
flestum taldir hafa verið mjög góðir
og gegnir.
Eg ætla að hafa að lokaorðum
þetta: „Pétur Þorsteinsson þurfti
ekki að deyja til að hljóta það lof sem
honum bar.“
Steinólfur Lárusson