Tíminn - 15.01.1994, Blaðsíða 5

Laugardagur 15. janúar 1994
—±--
5

---7' t

Bátarnir liggja tómir vib kœjann.
Tímamynd C.S.
Sí&ustu viku hefur sjómannaverk-
fall verið mál málanna, ásamt því
að þjóðin hefur verið minnt á hina
eilífu baráttu við hafið. Enn heimta fár-
viðri líf sjómanna, þrátt fyrir það að enn
eitt björgunarafrek hafi verið unnið.
Ég ætla ekki að skrifa um málefni
björgunarþyrlu að þessu sinni, að öðru
leyti en því að atburðir síöustu viku
sýna okkur enn mikilvægi þessara
björgunartækja og undirstrika nauðsyn
þess að koma á framtíðarskipulagi í
þessum málum. Það ber að minna á það
að Alþingi hefur fyrir löngu afgreitt full-
nægjandi heimildir til þess að semja um
kaup á björgunarþyrlu, en framkvæmd
málsins hefur dregist á langinn. Það er
ekki viöunandi að búa Landhelgisgæslu
íslands svo ’út að tækjum sem nú er, og
bollaleggingar um framtíð flugsveitar-
innar í Keflavík mega ekki tefja fyrir
kaúpum á fullkominni björgunárþyrlu,
sem Landhelgisgæslan verður að fá.
Fjöldaatvinnuleysi
Nú er kominn miður janúar og þaö er
satt að segja ekki björgulegt um að litast
í atvinnulifi landsmanna. Það er ekki
nýtt að atvinnuástand hafi verið slakt
upp úr áramótum, og dæmi eru þess að
fiskvinnsla hefur ekki farið af stað fyrr
en liðið er á janúarmánuð. Hins vegar er
ástandið þannig nú að atvinnulífið er
lamað um allt land og drungi athafna-
leysis leggst yfir þau byggðarlög, sem
byggja allt sitt á sjávarafla. Þetta hefur
síðan áhrif út um allt þjóðfélagið.
Þetta ástand mun halda áfram, þótt
verkfallið leysist, því það tekur sinn
Jón Kristjánsson skrifar
tíma að koma hjólunum til að snúast á
ný.
Sjómannaverkfallíb
Menn hljóta að spyrja sem svo: Hvem-
ig stendur á því að
svona er komið, þegar
tekið er mið af því að
sæmilegur friður er á
vinnumarkaði al-
mennt? Það er ljóst að
hér er um flókna
vinnudeilu að ræða,
sem snýst að öðrum
þræði um það, sem
kallað er í daglegu tali
kvótabrask. Kvótabrask lýsir sér í því að
sjómenn em neyddir til að taka þátt í
kvótakaupum að hluta og leggja fram til
þess hluta af launum sínum. Þetta mál
snertir skipulag fiskveiða og fiskveiði-
stefnima.
Samrábsvettvangur
horfinn
Þeir, sem em á móti kvótakerfinu,
kenna því um ástandið. Það sé kerfinu
að kenna að svona er komið. Þetta er
ekki nema hálfur sannleikur. Vissulega
snertir þetta mál fiskveiðistjómunina,
en meginástæðan fyrir því hvemig
komið er telst vera sú staðreynd að fisk-
veiðistjómunina þarf að endurskoða og
sníða af henni þá agnúa sem upp koma.
Hún hefur dregist úr hömlu. Átökin,
sem komið hafa upp um fiskverðið og
hlutaskipti sjómanna, em meðal annars
vegna þess að sá samráðsvettvangur
milli fiskkaupenda og útgerðarmanna
og sjómanna, sem var í verölagsráði, er
horfinn. Samskipti þessara aðila fara því
fram í skeytasendingum í fjölmiðlum
og það kann ekki góðri lukku að stýra.
Það þarf að skapa umræðuvettvang og
úrskurðaraðila til þess
........ að skera úr deilumál-
um og um það snúast
viöræður meðal ann-
ars. Finna þarf leiðir til
þess að sjómenn geti
með virkum hætti
komið í veg fyrir að
þeir séu neyddir til
þess að taka þátt í
kvótakaupum.
Menn
og mál
efni
Hálfkvebnar vísur um lög
Nýjustu fréttir em þær að sjávarútvegs-
ráðherra telur viðræður um málið til-
gangslausar og forsætisráðherra hefur
stöðugt verið með hálfkveðnar vísur um
lagasetningu. Það væri að ganga á svig
við þingræðið nú, ef bráðabirgðalög
væm sett, og þingið getur hæglega kom-
ið saman á mánudaginn til þess að fjalla
um deiluna. Stöðugar bollaleggingar
um að lagasetning sé ekki útilokuð örva
ekki deiluaðila til þess að leggja sig fram
í viðræðum.
Seinlæti — tortryggni
Því hefur verib haldið fram hér í blað-
inu að seinlæti stjómvalda og sundur-
þykki stjómarflokkanna eigi stóran þátt
í því hvemig komið er í þessari deilu.
Þab er hægt að færa full rök fyrir því.
Ríkisstjóm Davíðs Oddssonar tók við
völdum 1. maí 1991 og fram í ágúst þab
ár vom stjómarflokkamir að togast á
um nefndarskipan til þess að endur-
skoða fiskveiðistefnuna. Niöurstaðan
varð sú að skipa tvíhöfða nefnd, vegna
tortryggni þeirra á milli. Nefndin skilaði
ekki af sér fyrr en í apríl 1993. Tor-
tryggnin milli stjómarflokkanna var
slík, að formennimir báðir vom sendir
um landið til þess ab rífast um málið, en
rábherrann fór hvergi. Fmmvarp byggt
á áliti nefndarinnar velktist síðan í
stjómarflokkunum í hálft ár og hefur
ekki verið tekið til fyrstu umræðu á Al-
þingi ennþá, enda liggur ekki enn fyrir
hvort ráðherramir standa allir ab því.
Óvissan söm eftir nær
þrjú ár
Það em nú liðin nær þrjú ár af valda-
tíma ríkisstjómarinnar, án þess að
óvissu hafi verið eytt um framtíðarskip-
an sjávarútvegsmála.
Hins vegar hefur samráð milli aðila
horfið á þessu tímabili. Þessi óvissa um
skipulagsmálin em einn stærsti þáttur-
inn í þessari illvígu deilu. Hana verður
að leysa. Alþingi verður að koma frá sér
löggjöf um framtíðarskipan sjávarút-
vegsmálanna. Annab er ekki boðlegt.
Hins vegar verður málið erfiðara eftir
því sem lengra líður, því unnið er að því
af kappi ab brjóta niður gmndvöll fisk-
veiðistefnunnar. Þess er ekki þörf, en
jafnsjálfsagt er að laga þá agnúa sem
upp koma, svo sem að koma í veg fyrir
að sjómenn séu þvingaðir til þess að
taka þátt í viðskiptum með kvóta.