Tíminn - 15.01.1994, Blaðsíða 9

Laugardagur 15. janúar 1994
líðl&ltítitíilEfílfdL
«rf
9
■■ l.l ■■■■■—'■■■ .... ■
HELGAR-
VIÐTAL
ÁRNI GUNNARSSON
feta hæö frá sjónum og hröktust
á endanum inn á Norðfjörð. Sills
segist alveg eins hafa búist við að
þeir þyrftu að lenda einhvers
staðar meö ströndinni og láta þar
fyrir berast.
En gæfan hélt áfram í höndina
á björgunarsveitinni. Á leiðinni
inn Noröfjörð grilltu þeir í upp-
lýst kauptún framimdan og þegar
þeir lentu á síldarplaninu gamla í
Neskaupstað höföu þeir ekki
hugmynd um hvar þeir voru,
hvað þá að þeir hefðu lent í
nokkur hundruð metra fjarlægð
frá Fjórðungssjúkrahúsi Austur-
lands. Bandaríkjamennimir gistu
í Neskaupstað og eins og til þess
að setja punkt yfir i-ið tóku þeir
sjúkan mann með sér frá Höfn til
Reykjavíkur á leiðinni til baka
daginn eftir.
Þeir eru allir hetjur
— Sills undiroffursti er hetja dags-
ins, en hvemig er að vera hetja?
„Það er erfitt. Við sem fljúgum
þyrlunum erum bara toppurinn á
ísjakanum. Það eru hundrað
menn I þyrludeildinni og þeir
eru allir hetjur. Það kom ekki
upp ein einasta bilun eða vanda-
mál á þessum tveimur dögum.
Það er erfitt að njóta allrar at-
hyglinnar, vitandi að án allra
þeirra, sem sjá um viðhald, fjar-
skipti og vinna á annan hátt í
deildinni, hefði björgunin verði
óhugsandi. Ég tek þessu bara eins
og það kemur fyrir. Sem yfirmað-
ur Björgunarsveitar hersins í
Keflavík er ég eins og heimilis-
faðir, þetta em allt bömin mín.
Mig langar að benda á deildina
mína og segja. „Þetta er besta
björgunarlið í heiminum og
vegna þess að það er héma get-
um við bjargað fólki þegar okkar
er þörf."
Væri til í eitt ár í vibbót
Aðalhlutverk björgunarsveitar-
innar er að bjarga hermönnum af
landi og oftast innan víglínu.
Þeir eru hermenn og þyrlurnar
eru málaðar í felulitum. Þau
björgunarstörf sem sveitin hefur
sinnt hér á landi og samæfingar
með íslenskum björgunarmönn-
um em í raun í öðm sæti.
„Við æfum mikið með íslensk-
um björgunarmönnum og það er
okkur heiður að starfa með þeim,
þeir em yfir höfuð mjög vel þjálf-
aðir," segir Sills. „Vinnubrögðin
em í raun ékki ólík. Við æfum
mest að síga eftir slösuöu fólki
við erfiöar aðstæður. Það dýr-
mætasta fyrir okkur í þessu sam-
starfi er ef til vill aö fara út á
land, sjá landið og kynnast ís-
lendingum. Fyrir um ári síðan
tókum við t.d. þátt í tveggja daga
björgunaræfingu á Sauðárkróki
með um 300 mismunandi björg-
unarsveitum og samtökum. Þetta
var stórfenglegt og ég vona að
hægt verði að endurtaka þetta
næsta sumar. Svona æfingar era
gagnlegar fyrir hvoratveggju.
Mennirnir sem voru í landi í
Vöðlavík voru vel þjálfaöir og
vissu nákvæmlega hvað þeir
þurftu að gera til þess að við gæt-
um lent. Það er skipulag af þessu
tagi, sem gerir gæfumuninn við
björgunarstörf."
Skyldutími Jims Sills á íslandi
rennur út í ágúst á þessu ári. „Ég
hef ekki hugmynd um hvað tek-
ur við, eða hvert ég verð sendur,"
segir hann. „Mér finnst gaman
að því sem ég er að gera og vildi
gjaman vera hér eitt ár í viðbót."
jim Silis. Starfíb á hug hans allan og hann langar ekkert sérstaklega ab skipta um herstöb á þessu árí.
Björgunarafrek Jims Sills og manna hans á öldum heimsljósvakans:
Besta björgunar-
sveit í neimi
tíma missa. Ef fjallshlíð heföi
einhverra hluta vegna birst fyrir
framan okkur hefðum við flogið
beint í hana, skyggnið var svo
slæmt að það hefði ekki verið
möguleiki að snúa frá.
Þetta tók mjög á taugamar. Það
var ekki hægt að slaka á eitt
augnarblik. Maður var alltaf aö
berjast við veðrið og gat búist við
að sviptivindar keyröu þyrluna
til jarðar. Maður var sífellt með
áhyggjur af því hvað kynni að
birtast fyrir framan vélina, kvíð-
inn um að ná ekki á slysstaðinn í
tæka tíð eða að veðrið þar væri
svo slæmt að við neyddumst til
að snúa við. Þaö eina sem hægt
var að gera var að reyna að fylgj-
ast meö flughæðinni og horfa á
ratsjána. Þyrlunar em mjög vel
búnar og þaö er mikið örryggi í
að geta lagt traust sitt á þær viö
svona aðstæður."
Afísingarbúnabur naub-
synlegur
Sikorsky-þyrlur björgunarsveit-
arinnar em með fullkomnum af-
ísingarbúnaði á þyrluspöðunum.
Án þess útbúnaðar hefði björg-
unarflugiö verið vonlaust, enda
þurfti þyrla Landhelgisgæslunn-
ar, sem ekki hefur afísingarbún-
að, að snúa við. Sills hefur að
baki langa reynslu sem þyrluflug-
maður og þetta er ekki í fyrsta
skiptið sem hann dansar við
óblíð náttúmöfl.
„í Alaska varö ég fyrir því að fá
ísingu á spaöana á þyrlu sem ekki
var búin afísingarbúnaði og var
nærri því dauður," segir hann.
„Við féllum niður eins og steinn,
þrátt fyrir að vélin væri staðin í
botni. Viö köstuðum varatönk-
um meö einu og hálfu tonni af
eldsneyti og það var það eina
sem bjargaði okkur. Annars hefð-
um við farist. Ég þekki ísinn.
Þyrlur geta ekki flogið í ísingu,
jafnvel örlítil ísing á spöðunum
getur valdiö því að þær hrapi.
Vegna veðuraðstæðna hér mynd-
ast ísing aubveldlega og þess
vegna er ákaflega mikilvægt að
hafa þennan búnað."
Einstök tilfinning ab
bjarga mannslífi
— Þið tókuð mikla áhœttu með
því að fljúga í svona kolvitlausu
veðri.
„Þetta var áhætta, en það var
um líf eba dauða fólks að tefla.
Fólk sem vinnur vib að bjarga
mannslífum öðlast annað gildis-
mat og önnur viðhorf til lífsins.
Fyrsta mannveran sem ég bjarg-
abi var sjö ára gömul stúlka, sem
fékk hjartaáfall. Þetta var í fjalla-
héraði í Alaska. Vib flugum af
staö í slæmu veöri, nábum á
áfangastað í tíma og komum
stúlkunni á sjúkrahús. Hún nábi
heilsu og er nú sjálf orðin móðir.
Við fáum reyndar sjaldnast tæki-
færi til þess að kynnast fólki sem
við björgum, en tilfinningin, að
bjarga mannslífi, er svipuð og fá
eitthvað beint í æð. Upp frá því
kemur ekkert annað til greina en
að helga sig björgunarstörfum.
Þab er engin tilfinning sem jafn-
ast á við þessa. Þannig var þetta
líka þegar vib björguðum mönn-
unum sem þraukuðu á flaki Goð-
ans. Við uröum að fara um borð
og leggja af staö þótt veðriö væri
slæmt. Við vissum að ef við gerð-
um þaö ekki myndu þessir menn
deyja. Ég veit hvað þaö er að
missa vini af slysförum. Ég hef
horft upp á félaga mína farast í
þyrluslysi. Þegar um þetta er að
ræða hugsar maður ekki um sjálf-
an sig. Við erum atvinnumenn
og það er skylda okkar að bjarga
fólki. Þama biðu sex fjölskyldur á
milli vonar og ótta um afdrif
feðra sinna og eiginmanna."
„Líkt og Gub gæfi
okkur tækifæri"
Atburbarásin við strand Goðans
var um margt undarleg. Fram
kom í fréttum Stöövar 2 að brot-
sjóarnir sem sökktu bátnum
komu óvænt og skipverjar skildu
ekki hvernig þeir gátu myndast
þama. Þegar þyrlusveit Sills und-
irofursta átti eftir skamman spöl
ófarinn að strandstaðnum lægði
skyndilega og allan þann tíma
sem björgun stób yfir hélst veöur
þannig, en versnaði síðan aftur
þegar haldið var af stað úr vík-
inni.
„Þegar við sveigbum inn á vík-
ina lægði veðrið," segir Sills. Það
var engu líkara en Guð væri ab
segja: „Þib komust alla leið og nú
ætla ég að gefa ykkur tækifæri,
þið fáiö gott veður í klukku-
tíma". Vindhraðinn var ennþá
50 hnútar og talsveröur sjógang-
ur, en þetta var besta veður sem
vib fengum þessa tvo daga sem
ferðin tók. Stundum er maður
einfaldlega heppinn."
— Hefði björgunin tekist án þess
að veðrið lægði?
„Já, ég held þab. Þetta hefði ver-
ið miklu erfiðara, en veðriö má
vera mjög slæmt til þess að viö
getum ekki athafnab okkur. Við
heföum í versta falli þurft aö
fresta því að fljúga til baka og
láta fyrir berast í víkinni."
Veðrið versnaði aftur til muna
eftir að búið var að bjarga skip-
verjunum í land í Vöðlavík. Það
þurfti að fara með tvo af áhöfn-
inni á sjúkrahús og á leiöinni af
slysstaö var skyggni svo slæmt
vegna élja að þrátt fyrir að ein-
ungis væra rúmir 100 metrar á
milli vélanna, sáu flugmennimir
ekki hvor annan. Þeir flugu í 50