Tíminn - 29.10.1994, Blaðsíða 4

4

Laugardagur 29. október 1994
I
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Utgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkholti 4, 105 Reykjavík
Inngangur frá Brautarholti.
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 105 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Prentun: Prentsmibja
Frjálsrar fjölmiblunar hf.
Mánabaráskrift 1400 kr. m/vsk. Verb ílausasölu 125 kr. m/vsk.
Samstööuleysi í
utanríkismálum
Síðastliöinn fimmtudag fór fram meginumræða
um utanríkismál á Alþingi. Þessi málaflokkur hef-
ur vaxið að umfangi og mikilvægi með auknum al-
þjóðlegum samskiptum.
Þjóðin skiptist löngum í fylkingar í utanríkismál-
um eftir afstöðunni til vestrænnar samvinnu og til
þess hvernig íslendingar ættu að skipa öryggismál-
um sínum. Nú hefur þetta mikla deilumál þokast í
skuggann með breyttum aðstæðum, og deilurnar
snúast um hvernig á að skipa íslandi í samstarfi og
samruna Evrópuþjóða í Evrópubandalaginu.
Það hefur löngum verið styrkur hverrar ríkis-
stjórnar að koma fram sameinuð út á við. Að gæta
hagsmuna íslendinga á alþjóðavettvangi er vanda-
samt verkefni, og það ríður á að gengið sé fram
með trúverðugum hætti í þeim samskiptum.
Því miður hefur borið á því að undanförnu að
brestir eru í samstöðu íslenskra stjórnvalda í utan-
ríkismálum. Klofningur ríkisstjórnarinnar í afstöð-
unni til Evrópubandalagsins er öllum ljós. Það er
einnig ljóst að mismunandi sjónarmið eru uppi í
Sjálfstæðisflokknum í afstöðunni til Evrópusam-
runans, og alveg ljóst að áhrifamikil öfl í flokkn-
um fylgja stefnu formannsins með hangandi
hendi.
Formaður samstarfsflokksins fylgir hins vegar allt
annarri stefnu en Alþingi hefur markað í málinu,
og hefur talað fyrir því að sækja sem fyrst um að-
ild að bandalaginu.
Ekkert af þessu fer fram hjá forustumönnum Evr-
ópubandalagsins og þetta stefnuleysi dregur úr
trúverðugleika íslenskra stjórnvalda á þeim vett-
vangi. Það er ótrúlegt annað en að ummæli Davíðs
Oddssonar um dómgreindarleysi Jóns Baldvins í
utanríkismálum séu komin víða.
Alþingi hefur lagt fyrir að undirbúa tvíhliða
samninga við breyttar aðstæður í bandalaginu. Þó
að ekki sé tímabært að setjast að því samninga-
borði, þarf að nota tímann vel til undirbúnings.
Ágreiningurinn hefur komið í veg fyrir markvissa
vinnu á þessu sviði.
Þessi alvarlega brotalöm í utanríkisstefnunni birt-
ist á fleiri sviðum. Hún kemur til dæmis fram í af-
stöðu til alþjóðahvalveiðiráðsins, en hvalveiðar
eru erfitt og viðkvæmt deilumál. Utanríkisráð-
herra lýsti því yfir að við íslendingar ættum að
ganga aftur í Alþjóðahvalveiðiráðið, en ljóst er að
sjávarútvegsráðherra er ekki á sama máli, og
ágreiningur er um málið í Sjálfstæðisflokknum.
Það er í sjálfu sér ljóst að í hverjum stjórnmála-
flokki hljóta að koma upp mismunandi sjónarmið
til mála, utanríkismála sem annarra. Hins vegar
hvílir sú skylda á forustumönnum þeirra, sem hafa
tekið að sér að stjórna landinu, að gera út um
þann ágreining innan flokka og við samstarfs-
flokkana í ríkisstjórn, og koma fram sameinaðir í
viðskiptum við aðrar þjóðir. Glundroði stjórnar-
flokkanna og stefnuleysi í utanríkismálum er al-
varleg ógnun við íslenska hagsmuni.
Þessi glundroði kom berlega fram í umræðunni á
Alþingi. Við eigum eftir að útkljá alvarleg vanda-
mál í samskiptum okkar við Evrópuþjóðir. Við eig-
um í alvarlegri deilu við Norðmenn og erum í erf-
iðri deilu varðandi hvalveiöar. Til þess að á þessum
málum fáist farsæl lausn þarf styrk og samstöðu.
„Þvi allt er gott"
Birgir Guömundsson skrifar
„En Altúnga huggaði menn með
því að fullvissa þá um að þetta
hefði ekki getað farið öðruvísi;
því, eins og hann komst að orði,
alt stefnir þetta til hins besta;
fyrst það er nú einu sinni eldfjall
héma í Lissabon, þá getur fjallið
ekki verið annars staðar; því eng-
inn hlutur getur verið annars
staðar en þar sem hann er; því
allt ergott."
(Birtingur eftir Voltaire, í þýbingu
Halldórs Laxness, bls. 35)
Árni Sigfússon hefur undan-
farna daga komib fram í fjöl-
miðlum og leikið píslarvott.
Tilefnið er að í ljós hefur kom-
ið að hann ráðstafaði íbúðum
í eigu borgarinnar til hinna
ýmsu aðila á vildarkjörum rétt
fyrir kosningar og raunar
einnig eftir kosningar. Þetta
segir Árni Sigfússon vera til
merkis um ofsóknir á hendur
sér og sjálfstæðismönnum,
verið sé að tína til „einhvern
skít", eins og hann oröar það,
til að klína á fráfarandi meiri-
hluta.
í sjálfu sér er fyrirkomulag,
sem gerir ráb fyrir slíkum geð-
þóttaráðstöfunum borgar-
stjóra, vafasamt almennt séð,
enda hefur áður verið fundið
að þessum málum. Hins vegar
verða slíkar ráðstafanir enn
vafasamari þegar um er að
ræða bráðabirgðaborgarstjóra
eins og Árni var, svo ekki sé
talað um að verið sé aö gera
samninga eftir ab menn hafa í
raun misst umbob sitt, þó þeir
hafi hib formlega vald sín
megin í einhverja daga. Það,
að nýr meirihluti skobi mál af
þessu tagi, er því eðlilegasti
hlutur í heimi og viðbrögð
borgarstjórans fyrrverandi frá-
leit, ekki síst í ljósi þess að
hann segist sammála því að
borgarstjórinn eigi ekki sjálfur
að standa leigumiðlun með
húsnæði á hagstæðum kjör-
um.
Það eru því ekki síst yfirdrifin
viðbrögð Árna Sigfússonar
sem ýtt hafa undir fjölmiðla-
umfjöllun um málið, og þab
eru ekki síst leikræn tilþrif
með einhvern pappírsmiða,
sem hann sýnir fjöimiðlafólki
í beinni útsendingu en biður
um að verði ekki lesinn, sem
hefur skiljanlega vakið for-
vitni fólks.
Píslarvotturinn
En kjarninn í málflutningi
Árna Sigfússonar aö undan-
förnu hefur þó miðab ab því
að búa til píslarvott úr honum
sjálfum. Hann stillir sér upp
sem góða stjórnmálamannin-
um sem skaffar barnmörgum
fjölskyldum húsnæði og
vondu skessurnar í R-listanum
ofsækja hann og reyna að
koma á hann höggi. Það er
dreginn fram einhver skítur
eins og þessi, segir Árni, eftir
að búið er að láta gera hverja
úttektina á fætur annarri þar
sem ekkert athugavert komi
fram um stjórnun borgarinn-
ar.
Miðab vib það, sem á undan
er gengib, hljómar þessi mál-
flutningur eins og Hafnar-
fjarðarbrandari. Allar úttekt-
irnar, sem gerbar hafa verið á
málefnum borgarinnar, bera
að sama brunni. Árni Sigfús-
son og sjálfstæðismeirihlutinn
í Reykjavík skila skelfilegu búi,
þar sem allir sjóðir eru tómir
og ekkert fé er til fram-
kvæmda. Úttekt endurskoð-
endanna sýnir að greibs.lu-
byrði lána er að verða nánast
óbærileg og framkvæmdafé
ársins var meira og minna
klárað fyrir kosningarnar.
Stjórnkerfið er lamað vegna
slaks upplýsingaflæðis og nú
síðast kemur í ljós ab dagvist-
armálin í borginni eru í slíkum
molum að risavaxið átak þarf
til að koma þeim í viðunandi
horf. Mitt í þessum rústum
stendur svo Árni Sigfússon og
segir að verið sé að grafa upp
einhver smámál af illmennsku
einni saman til að klína „ein-
hverjum skít" á hann.
I
tímáns
rás
Eins og í Lissabon
Þetta minnir óneitanlega á
prófessor Altúngu í sögu
Voltaires þar sem hann ráfaði
með Birtingi um götur Lissa-
bon eftir að þeir björgubust
með naumindum úr fárviðri
og skipsskaða og komust í
land rétt í þann mund sam
mikill jarðskjálfti lagði borg-
ina í rúst. Og þar sem Altúnga
stóð í borgarrústunum og
hörmungunum öllum, var
speki hans eins og jafnan áður
að alheimsskynsemin léti allt
stefna til hins besta, enginn
hlutur geti verib annars staðar
en hann er — „því allt er
gott". Eins og Altúnga í sög-
unni stendur Árni nú mitt í
fjárhags- og stjórnsýslurústum
borgarinnar og segir „allt er
gott" — nema R-listinn.
Þessi óvenjulega tegund við-
bragða, sem Sjálfstæðisflokk-
urinn í Reykjavík hefur sýnt
ab undanförnu, er lands-
mönnum að vísu ekki með
öllu ókunn. Hér að ofan var
talað um Hafnarfjarðarbrand-
ara í þessum samhengi og þó
væri kannski nær að tala um
hafnfirska sorgarsögu. Píslar-
vættishlutverkib hefur nefni-
lega veriö leikib af öðrum fyrr-
verandi bæjarstjóra, þegar út-
tektir á stjórnsýslu og fjármál-
um sveitarfélagins, sem nýr
meirihluti lét gera, leiddu til
þess ab gagnrýnisraddir heyrð-
ust um stjórn bæjarins. Guð-
mundur Árni setti sig í stell-
ingar fórnarlambsins, strax og
fréttir fóru að berast um fjár-
mál bæjarins í sumar, og sagði
pólitíska andstæðinga sína í
Hafnarfirði vera að reyna að
klína á sig einhverjum
óhróbri.
Reykjavík —
Hafnarfjörður
Nú er óvíst að málefni Reykja-
víkur og Hafnarfjarðar séu
sambærileg nema ab litlu
leyti, og mál Guðmundar Árna
og Árna eru kannski í veiga-
miklum atriöum ólík. Hins
vegar er sláandi ab í báðum til-
vikum grípa þessir stjórnendur
til þess ráðs að saka nýja vald-
hafa um pólitískar ofsóknir,
fyrir það eitt að láta fara fram
hlutlægt stöðumat á hinum
ýmsu málum í viðkomandi
sveitarfélögum. Reynslan sýn-
ir að slíkar ásakanir hafa ekki
dugað til að sannfæra fólk um
ágæti mála í Hafnarfirði. Því er
rík ástæða til aö ætla að Árni sé
kominn út á varasamar braut-
ir, ef hann ætlar að bregða sér í
píslarvættishlutverkið í hvert
skipti sem menn skoða eða
endurskoða verk sjálfstæðis-
meirihlutans frá því fyrir
kosningar. Hins vegar er j>ab
jafn augljóst hvers vegna Árni
veltir sér með þessum hætti
upp úr píslarvættishlutverk-
inu. Með því vonast hann til
að beina augum fólks frá þeim
ótrúlegu rústum, sem hann og
forverar hans hafa skiliö eftir á
nær öllum sviðum í borgar-
málum. Rústirnar eru hins
vegar of augljósar og yfirþyrm-
andi fyrir alla borgarbúa til
þess að hægt sé ab standa í
þeim miðjum og segja eins og
Altúnga að allt sé gott (nema
R-Iistinn). Meira að segja
Mogginn og Sigmund komast
ekki hjá því að sjá þessar rústir.
Auk þess skortir Árna bæði
rökfestu prófessors Altúngu og
nægjanlega trúgjarna áheyr-
endur. Sjálfstæðismenn í
Reykjavík með Árna Sigfússon
í broddi fylkingar ættu að
skipta um baráttuaðferð. Það
er einfaldlega ekki trúverðugt
ab valdsmenn, sem hafa for-
stokkast við kjötkatlana í
fimmtíu ár, breytist á nokkr-
um dögum í dúkkulísur, sem
eiga bágt vegna þess að ein-
hverjar valkyrjur frá R-listan-
um eru vondar vib þær. ■