Tíminn - 06.01.1995, Blaðsíða 10

10
gímtim
Föstudagur 6. janúar 1995
Cunnar Bjarnason:
Hvab var FEIF-fundurinn á
Hótel Sögu fjórða júlí 1994?
Kunningjar mínir hafa
hvatt mig til a& birta í
innlendum blö&um loka-
or& mín („svanasönginn") í fé-
lagskerfinu um íslenska reiö-
hestinn hér heima og erlendis,
sem ég flutti sem kve&juávarp
til þessa kerfis, sem ég hef veriö
upphafsma&ur a& og boriö
mikla ábyrg& á frá upphafi
1949 til 1983, er ég kvaddi FEIF
á a&alfundinum í Nettersheim í
Þýskaiandi, og þá kjörinn hei&-
ursforseti samtakanna me& öil-
um réttindum til æviloka. Þar
me& lauk 34 ára þætti í starfs-
ævi minni.
Allan þennan tíma vann ég í um-
bo&i Búnaðarfélags íslands, sam-
kvæmt starfssamningi frá 1/1
1940. Öll bréf mín, ræ&ur, greinar
og handrit a& 9 bókum voru rituð
á pappír félagsins og ritvél í þess
eigu. Hins vegar voru aöeins hin-
ar embættislegu starfsskýrslur
mínar birtar í Búnaöarritinu. Hins
vegar voru allar bækur mínar birt-
ar á vegum prentverksins P.O.B. á
Akureyri og vel launaö. Samskipti
okkar Bfl. Isl. voru oft brösótt og
ævintýraleg — en hvað um þaö,
íslenski gæðingurinn hcfur fariö
af hólmi með sigurinn. Landbún-
aöarpressan hefur lítiö sem ekkert
fjallaö um þessi mál méðan ég átti
þar hlut aö, en nú eru tímar
breyttir og er það vel.
Þ. 4. júlí s.l., aö loknu lands-
móti viö Hellu, var haldinn 25.
ársfundur FEIF, sem eru heims-
samtök mynduð af landssamtök-
um 18 þjóölanda í Evrópu og Am-
eríku (sem næsta ár veröa 20
lönd) — um ræktun og notkun ís-
lenska gæðingsins. Þessi afmælis-
fundur með 36 heimakjömum
þingfulltrúum var haldinn hér á
landi mér til heiöurs. Fundurinn
var haldinn í Bændahöllinni,
heimkynnum og óöali íslensku
baéndanna, sem hafa aliö, ræktað
og notaö þennan einstaka hest í
ellefu aldir.
Þessu kveöjuávarpi mínu var
mjög vel tekið og þótti nokkuð
sérstakt. Ég samdi þaö beint á
enska tungu, og minnist þess, að
Breti, sem mættur var viö veislu-
borö Bfl. ísl. og landbúnaðarráðu-
neytisins á Hótel Sögu, sagöi viö
mig á eftir, aö sér heföi þótt þaö
athyglisvert, aö ég heföi mælt á
ágætri skoskri tungu. Mér brá
nokkuð, en viö íhugun mundi ég,
að fyrsti enskukennari minn í
M.A. var Skotinn Thomson.
(Lengi býr oft aö fyrstu gerö).
Nú hef ég aö tilmælum ritstjóra
Freys og Tímans snúiö þessum
enska texta mínum á „þingeyska
tungu". Fer hann hér á eftir:
Kveðju-orð G.Bj. til hátiðarfundar
FEIF í Reykjavík 4/7 1994.
Kæru vinir og FEIF-fulltrúar viö-
staddir hér á þessum degi. Ég hef
grun um aö þiö þekkiö mig aö
nokkru leyti, að minnsta kosti þau
ykkar, sem hafiö kynnst mér, þess-
um manni í og stundum bakvið
klæðnað hins íslenska embættis-
manns og fulltrúa. En hér á þessari
einstöku stundu, á 25 ára afmælis-
hátíð alþjóðasamtaka hrossarækt-
arsambanda 18 landa um íslenska
gæðinginn, langar mig til — vafa-
laust sem síðustu athöfn í þessum
klæðum og í þessari stöðu — aö
bjóða ykkur með mér noröur til
vesturhlíöa Þorgeröarfjalls í Þing-
eyjarsýslu, en þetta fjall er milli
Laxárdals og Þegjandadals (alias
Salmon-river-valley and Silence-
valley), þar sem ég 10 ára dreng-
hnokki sumarið 1925 sit milli
tveggja þúfnakolla og rýni vestur
og norður í dalinn til að finna
hrossastóöið, sem þar var á beit, en
mér var falið að sækja þangað 3
hesta, sem þar voru, og fara með þá
heim að Halldórsstöðum í Laxár-
dal, þar sem ég dvaldi flest sumur í
bernsku hjá Hallgrími bónda, sem
var góöur vinur fööur míns á Húsa-
vík.
Skyndilega sá ég í nokkurri fjar-
lægö knapa nálgast á hesti. Eftir
nokkrar mínútur sá ég gullfallegan
rauðblesóttan, hvítfextan og há-
gengan gæöing fljúga framhjá mér
í nokkurri fjarlægö. Svo varð mér
ljóst, að hestinn sat undrafögur
ung kona. Ég glápti agndofa. Ég
reyndi aö segja eitthvað, en kom
engu hljóöi upp og var sem í öör-
um heimi, og þessi tví-fegurb flaug
framhjá mér. Konan varð ekki vör
við mig, þennan strák sitjandi milli
tveggja þúfna. — Hvab hafbi ég
séð? varð mér spurn í huga.
Kannski „álfadrottningu"? Ég sat
kyrr í langa stund og var bara
hugsi, og um líkama minn og sál
flugu heitar tilfinningar, sem ég
aldrei áður hafði kynnst. Ég
gleymdi erindi mínu og hestunum,
tók beislið og múlana á öxlina og
gekk rakleitt heim á bæ.
„Fannstu ekki hrossin?" spurbi
Hallgrímur bóndi, þegar hann sá
mig. Ég sagöi honum sögu mína og
var nokkub ruglabur og spurði
hann, hvort verið gæti að ég væri
að tapa glórunni. Þessi góöi maður
klappaði mér á kollinn og sagði:
„Nei, góði drengur, þú ert ekki að
tapa vitinu. Þú hefur aðeins upplif-
að þá mannlegu reynslu að verða
ástfanginn í fyrsta skipti í lífi þínu.
Fegurð konunnar og reiðskjóta
hennar, þetta yndislega veður og
fegurö dalsins og fjallanna, þetta
allt hefur snert tilfinningar þínar
og taugakerfi með miklum tilþrif-
um. Vertu ekki hræddur, vertu
frekar hamingjusamur. Þú átt vafa-
laust eftir að eignast þessa reynslu
oft á næstu árum."
Nokkrum dögum síðar sagði
Hallgrímur mér, að fallega konan á
hestinum inni á Þegjandadal, sem
ég hafði séö, héti Guðfinna Jóns-
dóttir frá Hömrum í Reykjadal, sem
er næsti dalur vestan við Þegjanda-
dal og ekki langt frá heimili okkar.
Ljóbskáldib og músíkantinn Gub-
finna frá Hömrum (1899-1946).
Og þarna reyndist Hallgrímur
ákaflega sannspár, því að frá þess-
um degi hef ég orðið ástfanginn af
svo ótal mörgum fögrum meyjum,
konum og hestum og allskyns feg-
urð í náttúrunni, ljóbum, hljóm-
list, og einnig ykkur, elskulegu
FEIF-vinir mínir víða um heiminn,
og svo síðast en ekki síst hinum ís-
lenska gæðingi, „Equus Borealis",
sem vib öll elskum og helgum líf
okkar.
Nokkrum árum seinna (eftir
1930) sá ég svo „álfadrottninguna
mína" heima á Húsavík og notaði
þá hvert gefib tækifæri til ab njóta
þess augnayndis og unabsstraums í
sálinni, sem ásýndin gaf. Svo var
þab árib 1941, er ég var kominn í
störf hjá Bfl. ísl. og bjó í Reykjavík,
að ég sá auglýsta í dagblöðum
ljóbabók eftir skáldkonuna Guð-
Gunnar Bjarnason ávarpar móts-
gesti vib opnun heimsmótsins fyrir
íslenska hesta í Vargarda í Svíþjób
1986.
finnu Jónsdóttur frá Hömrum.
Samdægurs keypti ég þá ljóðabók.
Svo kom bókin „Ný Ijóð" eftir
sama skáld út árið 1945. Auk þess
að búa yfir þessum heillandi per-
sónutöfrum, var Guöfinna snjöll
og þekkt hljómlistarkona og ljóð-
rænt kvæðaskáld. Hún var hljóm-
listarkennari og stjórnaði kirkju-
söng í þessu hérabi okkar, Þingeyj-
arsýslu, en frá því hérabi er sagt að
komi stoltustu menn íslands og
jafnvel þeir gáfuöustu — og án vafa
hinar fegurstu konur, og vísa ég þar
til Hólmfríðar Karlsdóttur (alias the
international „Hófí"), sem var kjör-
in fegurðardrottning heimsins í
London árib 1985, — og svo þrem-
ur árum seinna hlaut Linda Péturs-
dóttir þennan sama titil, einnig í
London. Báðar þessar heimsfegurð-
ar-drottningar eiga uppruna sinn
og ættir í Þingeyjarsýslu og á Húsa-
vík. Guðfinna frá Hömrum var
einnig fædd drottning fegurðar og
yndisþokka, en aldrei var hún
krýnd í London. Þá þekktist ekki
þessi drottningartitill hér á landi.
Gubfinna fæddist ab Hömrum í
Reykjadal árið 1899 og andaðist
1946 úr berklum, sem þá herjuðu á
Norburlandi.
Ab lokum langar mig til, kæru
áheyrendur, alþjóðlegu þingfull-
trúar og gestir, að lesa eitt ljóð
skáldkonunnar, sem er mjög dáð af
mörgum í landi okkar. Ég les hvert
erindi fyrst á íslensku, en svo á
ensku, eins og ég hef þýtt þab, og
hef ég reynt að haga þannig
áhersluatkvæðum, að kveðandin
hæfi bábum tungumálunum, og
haga þýðingu orða þannig, að
menn skynji skyldleika hinnar nor-
rænu íslensku og hinnar germ-
önsku engil-saxnesku:
HÓFATAK
eftir Guöfinnu Jónsdóttur
frá Hömrum í Reykjadal
Fáksins dunandi hófahljóð
á hrynjandi guðlegs máls.
En svipmótið hjó af ncemi og náð
náttíiran eilífog ffjáls.
Hún meitlaði brún og fallandi fax
og fegursta brjóst og háls.
OgDrottinn blessar hinn harða hóf
er hörpu vegarins slœr,
sem knýr fram tárin úr klökkri rót,
en kletturinn undir hlcer.
Þótt hófsporin blceði um scerðan svörð,
að sumri það aftur grcer.
Við hófanna snilld og leik og lag
fá löndin hjarta og sál.
Þeir töfra fagnandi sigursöng
úr svelli um djúpan ál.
Þeir kveða við grund og hvísla við sand
og kveikja í urðum bál.
Þei! Þei! ég heyri hófatak
er hœrra í loftin dró.
Um Bifföst, er tengir liimin og heim
og hvelfist um land og sjó,
fer ástin á drifhvítum draumafák
og dauðinn á bleikum jó.
Gegnum vorlöndin víð og fríð
mig vakri fákurinn ber.
Og ilmbjörkin titrar á traustri rót
og teygir sig eftir mér.
Sem höfugur niður um hljóða jörð
hófaslátturinn fer.
HOOF-BEATS
by Gu&finna Jónsdóttir
The horses thundering hoofsounds
have the rhythm ofdivine tongue.
But the look sculptured bygenius and
grace
the Nature etemal and free.
She chiseUed brows and falling mane
and the prettiest chest and neck.
And God is blessing the hardy hoof
which is playing the bridlepath's harp
and is pressing tears from the weakest
roots
but the rock is laughing beneath.
Though hoofsteps bleed on wounded
sward
next summer itgrows again.
By the hoofs graceful play and tune
the lands get a heart and soul.
Tliey charm a joyful victory-song
from the ice on deepest lake.
They sing on theground, and whisper on
sand
and beat fiying sparks ofrocks.
Silence! Silence! I am hearing hoofbeats
from higher regions ofheaven.
On tlie „Rainbow“ whicli joins Heaven
and World
and vaults over land and sea,
there Freyja is riding a wliite dream-
horse
and Hell on yellow-dun hack.
Through the broad and fine spring-lands
I fly on my pacing steed.
And the birchtree trembles on solid roots
and stretches boughs after me.
Like a drowsy murmur on sUentground
the hoofbeats rhythm sounds.
Guðfinna orti þetta listræna og
fagra ljóð um gæðinginn okkar,
sem er iifandi þáttur í náttúru okk-
ar yndislega lands, í tilfinningum
okkar og menningu.
Ég hef elskað og þulið þetta ljóð
mér til yndis og ánægju s.l. 50 ár.
Þessvegna ákvab ég að lesa það fyrir
ykkur á báðum þessum tungumál-
um, svo að andi þess skildist ykkur.
En ég bið ykkur endilega að líta ekki
svo á, a& ég sé að gefa í skyn ab ég
búi yfir einhverri snilligáfu í anda
hins fræga enska skálds, Shakespe-
ares, en lítið á ljóbib sem sendiboða
frá mér, sem færir ykkur ást mína,
sálaryl og allar góbar velferðaróskir
um alla framtíð í félagsskap með
„Skaparans meistaramynd", hinum
sanna gjafara heilsu og hamingju,
hvar sem honum er gefinn kostur á
ab fegra haga og slóðir í löndum
þessa heims.
Guð blessi ykkur öll.
Höfundur er rábunautur.