Tíminn - 19.01.1995, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 19. janúar 1995

5
Leirvogsá me6
óvenjugóba laxveiði
Við Kollafjörð, inn af Faxaflóa,
eru þrjár laxveiðiár og ein haf-
beitarstöð: Elliðaár, Úlfarsá,
Leirvogsá og Kollafjarðarstöðin.
Tvær af þessum ám eiga ós í sjó
á sömu slóðum, Úlfarsá og Leir-
vogsá, í Leirvogi inn af Geld-
inganesi, í Blikastaðakró og við
Gunnunes.
Laxveibi í
sjó aflögö
Fyrr á árum voru laxanet á
þessu svæði bæði í sjó í Grafar-
vogi og við Viðey og einnig á
ósasvæöi Leirvogsár. Á sínum
tíma leysti borgin til sín, vegna
Elliðaánna, lagnir í sjó á tveim-
ur fyrstnefndu stöðunum og
netaveiði var aflögð í Leirvogsá
þegar veiðifélagið var stofnað
þar og tekin upp eingöngu
stangaveiði á svæðinu, en við-
komandi jaröir fengu arðshlut
úr félaginu út á netaveiðiað-
stööuna.
Leirvogsá er einkar athyglis-
verð veiðiá, þó að hún teljist í
hópi minni straumvatna. Það,
sem vekur sérstaka athygli, er
það hversu góðri veiði hún skil-
ar á veiöistöngina og reyndar í
heild. Þannig fengust s.l. sumar
490 laxar úr ánni á tvær steng-
ur, eða 2,88 laxar á hvern stang-
ardag að jafnaði, sem telja verð-
ur frábært. Þetta þakka menn
góöu skipulagi og markvissri
ræktun árinnar.
8 km
veiðisvæöi
Efstu drög að vatnasvæöinu
eru í lækjum, sem falla í Leir-
vogsvatn, sem ekið er framhjá á
þjóðleiðinni til Þingvalla, um
Mosfellsheiöi. Lengd árinnar er
12 km frá Leirvogsvatni til sjáv-
ar. Hún er fiskgeng að Trölla-
fossi í 8 km fjarlægð frá sjó.
Ánni bætist vatn á leið sinni til
sjávar, aðallega úr tveimur þver-
ám, Þverá og Grafará, sem upp-
tök eiga í Esjunni og að hluta til
í Svínaskarði, við Móskarðs-
hnúka, austur af nefndu fjalli.
14 jarbir í
veibifélaginu
Veiðifélag var stofnað um ána
árið 1940, Veiðifélagið Leir-
VEIÐIMÁL
EINAR HANNESSON
vogsá, sem 14 jarðir eiga aðild
að. Fyrsti formaður þess var
Stefán Þorláksson, Reykjahlíð,
og síðan Magnús Sveinsson,
Leirvogstungu, Pétur Pálmason,
Norður-Gröf, Guðmundur
Magnússon, Leirvogstungu,
Hlynur Þór Magnússon, Leir-
vogstungu, Pétur Pálmason og
Guðmundur Magnússon, Leir-
vogstungu. Núverandi formað--
ur hefur annast útleigu árinnar
frá 1989. Þar áður hafði Stanga-
veiðifélag Reykjavíkur haft ána
á leigu samfellt í aldarfjórðung.
Markviss
fiskrækt
Eins og fyrr segir, hefur félag-
Tröllafoss í Leirvogsá í Kjósarsýslu.
Fossinn er 14 metrar á hœb.
Myndir: E.H.
Laxastigi hjá stíflu vib rafveitu í
Leirvogsá hjá Skeggjastöbum.
Vib Leirvogsá.
Sjá má eldisker sem notab
var sem sleppitjörn 1979.
ið staðið fyrir skipulagðri fisk-
rækt, sem það hefur stundaö
alla tíð. Ræktunaraðferðin hefur
að vísu breyst með tímanum í
takt við þróun í fiskrækt al-
mennt. Þannig voru fyrst hag-
nýtt kviöpokaseiði, en núna er
gönguseiðum sleppt árlega, sem
fá sérstaka meðhöndlun. Þá er
rekið gott veiðieftirlit viö ána
og einnig reynt að stugga frá
veiðivargi, bæði mink og fugli,
eftir því sem unnt er. Og síðast
en ekki síst hefur verið unnið
að árlegum rannsóknum við
ána, og ákvörðun nýlega tekin
um fimm ára ræktunaráætlun
fyrir ána, eins og lög gera ráð
fyrir.
Laxveiöin
Árleg meðalveiði í Leirvogsá á
árunum 1974 til 1993 voru 446
laxar, auk ágætrar silungsveiði.
Um 20 veiðistaðir eru í ánni.
Veiðihús er við ána í eigu veiði-
félagsins, þar sem veiðimenn
geta haft sína hentisemi. Ljóst
er að Leirvogsá er vinsæl hjá
mörgum veiðimönnum og
nýtur þess vafalaust hversu
nærri hún liggur Reykjavík, eöa
í 20 km fjarlægö frá höfuöborg-
inni.
A a 5 banna mælistikur?
Vegna þess þáttar sem ég átti í
aö lánskjaravísitala var lög-
leidd og vísitölubinding heim-
iluð með Ólafslögum á sínum
tíma, fylgist ég ævinlega vel
með umræðum um þau efni.
Ég er sannfærður um áð þeg-
ar hagsaga 20. aldarinnar verð-
ur skrifuð, verða allir sammála
um að ekkert eitt atriði hafi
haft jafn mikil áhrif á að kveða
verðbólguna niður, vegna þess
að með vísitölubindingu láns-
fjár var verðbólguskrúfunni
eða verðbólguhringnum lokaö
og menn brenndu sig á óraun-
hæfum launahækkunum sem
þjónuðu engum tilgangi
vegna sífellt hækkandi lána.
Það tók að vísu miklu lengri
tíma en mig hefði órað fyrir að
koma þeim sem ég kalla verka-
lýðsrekendur í skilning um
þessar og aðrar staðreyndir
málsins.
Ég hef áður sagt að ég þekki
verkalýðsrekendur sem eru alls
ekki heimskir menn. Sumir
verkalýðsrekendur haga sér þó
heimskulega, eða það sem
verra er, halda að skjólstæð-
ingar þeirra séu bjánar upp til
hópa.
Þessir verkalýðsrekendur
hafa um langt skeið krafist
þess að lánskjaravísitalan verði
aflögð eða bönnuð og finna
henni allt til foráttu.
Þessir menn átta sig ekki á
því, að skjólstæðingar þeirra
eru löngu búnir að sjá í gegn-
um þennan áróður. Eru löngu
búnir að sjá að það er ekki
mælieiningin lánskjaravísitala
sem er af hinu illa, heldur sú
staðreynd að lánskjaravísital-
an skuli vera notuð, að lán
skuli háð henni.
Það er enginn sem segir að
lánskjaravísitöluna beri að
nota. Það hefur til dæmis aldr-
ei tíðkast að tengja víxillán við
Frá
mínum
bæjar-
dyrum
LEÓ E. LÖVE
lánskjaravísitölu og erlendir
gjaldmiðlar, ECU, SDR o.s.frv.,
hafa verið notaðir sem verð-
viðmiðun ekkert síöur en vísi-
tölur.
Flestir umbjóðendur verka-
lýðsrekendanna hafa fyrir
löngu áttað sig á að lánskjara-
vísitalan er aðeins ein af mörg-
um mælistikum, ef svo má
segja, til þess að mæla pen-
ingaleg verðmæti í samræmi
við verðbreytingar í þjóðfélag-
inu.
Það er því ekki nein þörf fyr-
ir að afleggja lánskjaravísitölu
frekar en aðrar mælieiningar.
Það sem mennirnir eru sjálf-
sagt aö meina er að hcett verði
að nota lánskjaravísitöluna, og
það er sko allt annað en að
banna hana.
Þegar lán er tekið, er gerður
samningur milli lánveitanda
og lántakanda um öll kjör
lánsins: veð, vexti, gjalddaga
og hugsanlega verðtryggingu.
Það er augljóst að lánveit-
andinn þarf að hugsa um sinn
eigin hag, á sama hátt og lán-
þeginn hugsar um sinn.
Er óeölilegt að lánveitand-
inn vilji að hið lánaða fé haldi
verðgildi sínu? Nei, það er
hvorki óeðlilegt né ósann-
gjarnt.
Hann fer örugglega fram á
hærri vexti ef hann þarf að
taka áhættu á vaxandi verö-
bólgu og hver verður þá mun-
urinn á verðtryggðu láni og
óverðtryggðu, þegar upp er
staðið? Jafnvel gæti verð-
tryggða lánið reynst hagstæð-
ara fyrir lántakandann!
í fréttum vikunnar var
reyndqr ljós í myrkrinu:
Launþegasamtök lýstu því
yfir að þar á bæ væri mönnum
ljóst að án lánskjaravísitölu
kynnu vextir að hækka, gild-
andi vísitölusamningar væru
margir og þyrftu að gilda
áfram, og í heildina virtist sem
þar hefðu menn áttað sig á því
að það er ekki lánskjaravísital-
an sem er óvinurinn, heldur
verðbólgan.
Þetta er nefnilega mergurinn
málsins: Höldum verðbólg-
unni niðri. Þá verður láns-
kjaravísitalan nánast óvirk.
Síðan hættum við smátt og
smátt að nota hana, en geym-
um hana í verðbólguvopna-
búri. ■