Tíminn - 16.03.1995, Qupperneq 4

4
Fimmtudagur 16. mars 1995
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: ]ón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1,105 Reykjavík
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmibja hf.
Mánaðaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verð í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Bændasamtök
íslands
Búnaöarþing stendur yfir þessa dagana. Þaö er nú
meö öörum brag en áöur og því er ætlaö aö reka
smiöshöggiö á þær breytingar sem veriö hafa í
deiglunni á félagskerfi bænda. Hin nýju samtök,
„Bændasamtök Islands", fá mörg og erfið verkefni
aö fást viö nú þegar fyrstu sporin eru gengin.
Tilgangurinn með þeirri byltingu, sem gerö hef-
ur verið á félagskerfi bænda, er aö einfalda þaö
meö því aö spara í yfirstjórninni. Þaö markmiö er
eölilegt, vegna þess að tekjur og umsvif hafa dreg-
ist saman í landbúnaðinum. Hins vegar hefur at-
vinnugreinin ekki síður en áður þörf fyrir ráögjöf
og haröa hagsmunabaráttu. Núverandi aðstæöur
beinlínis kalla á þaö. Bændasamtök íslands þurfa
aö standa undir því verkefni og vera beitt vopn
fyrir bændastéttina í landinu á erfiðum tímum.
í upphafi ársins berast þau tíðindi að enn hafi
sala minnkað á dilkakjöti og sala svínakjöts aukist
aö sama skapi. Þetta bakar sauðfjárbændum enn
meiri vandræði en fyrir eru, og var þó ekki á bæt-
andi. Sauðfjárræktin stendur afar höllum fæti.
Þaö er nauðsyn fyrir sauðfjárbændur og þá aöila,
sem fara meö markaðs- og sölumál dilkakjöts, að
leita allra leiða til þess að tryggja sig á innanlands-
markaðnum, en einnig verður að leita leiða til þess
að flytja út kjöt. Breytingar á neyslu hafa oröið svo
miklar að þess er tæplega aö vænta aö innanlands-
markaðurinn einn feli í sér sóknarfæri fyrir at-
vinnugreinina.
Gatt-samningurinn opnar fyrir takmarkaðan
innflutning á landbúnaðarvörum. Heimildir eru
til aö nota jöfnunargjöld á þann innflutning til
þess aö leita markaöa erlendis fyrir landbúnaðaraf-
urðir. Það er brýnt að pólitískur vilji sé til þess að
nota þær heimildir. Ekki var að sjá annað við sam-
þykkt Gatt-samningsins en að sá vilji sé fyrir
hendi. Vonandi helst sú samstaða.
Miklar yfirlýsingar birtast um þessar mundir um
þann hagnað sem neytendum sé búinn við inn-
flutning landbúnaðarvara, ef uppboðsmarkaðir
eru notaðir og jöfnunargjöld ekki lögð á. Aðild að
Evrópusambandinu er sögð lækka matarkörfu al-
mennings um 25% til 35%. Veruleikinn er hins
vegar ekki svona. Sem dæmi má nefna að dreifing-
arfyrirtæki og verslanir kaupa kartöflur af bænd-
um á tuttugu krónur kílóið komnar til Reykjavík-
ur. Það geta svo allir séð hvernig þetta lága verð
skilar sér til neytenda á sama svæði.
Sama er upp á teningnum þegar skoðað er
hvernig útsöluverð til neytenda er í raun í Evrópu.
Þær samanburöartölur, sem í gangi eru, eru meiri
og minni markleysa.
Það væri til stórtjóns að brjóta niöur innlendan
landbúnað með skammsýnum aögerðum, og
vandséð er hvernig þaö kæmi neytendum til góðs.
Hins vegar er nauðsyn að halda áfram hagræðing-
arstarfi í atvinnugreininni til þess aö standast vax-
andi samkeppni.
Tíminn óskar nýendurskipulögðum bændasam-
tökum góðs gengis og vonar að þau verði til þess
að landbúnaðurinn eflist í landinu, bændum og
neytendum til góðs.
Allir vondir vib Árna
Skýrslumálið í Reykjavík ver&ur
sífellt skrautlegra. Nú hafa sjálf-
stæöismenn söðlað nokkuð um
í málflutningi vegna einkavæð-
ingarráðgjafar Ingu Jónu.
Gamla línan var að skýrslan
hafi ekki verið skýrsla, heldur
greinargerð, og þess vegna hafi
verið óhætt að borga stórfé fyrir
hana af skattpeningum al-
mennings án þess að leyfa
nokkrum kjörnum fulltrúum
utan Valhallar að sjá afrakstur-
inn. Nýja línan er trúlega beitt-
ari og byggir á því að allir séu
svo vondir við sjálfstæðismenn.
Núna er semsé verið að koma
höggi á þá fyrir kosningarnar í
vor. Enn einu sinni er Arni Sig-
fússon og sjálfstæðisforustan
orðin að „fórnarlambi ómak-
legra árása", en það gerist yfir-
leitt alltaf þegar einhver and-
mælir því sem hann segir. Þann-
ig varö hann að fórnarlambi
ómerkilegra árása R-listans í
kosningabaráttunni, þegar
hann breytti stefnu sjálfstæðis-
manna á einni nóttu. Þá sagðist
hann alltaf hafa verið þessarar
skoðunar og það væri ómerki-
legur áróður að tala um stefnu-
breytingu. Eins var Árni fórnar-
lamb ómerkilegra árása þegar
fjárhagsstaða borgarinnar kom í
ljós, því Reykjavík var ekki eins
skuldug og Hafnarfjörður og því
ómaklegt að tala um að fjár-
hagsstaða borgarinnar væri
slæm.
Enn ómaklegar
árásir
Þegar umræðan kom upp á
dögunum um byggingu barna-
spítala á lóð Landspítalans og
ljóst var að
borgaryfir-
völd ætluöu
ekki að
styrkja ríkis-
valdiö með
100 milljón-
um króna,
eins og Árni
Sigfússon
hafði lofað í
kosningabaráttunni, þá brást
Árni eins við. Hann taldi það
mjög ósanngjarnt að bendla
áhuga hans á að láta ríkið fá fé
til aö byggja barnaspítala við
kosningabaráttuna. Að sjálf-
sögðu var það aðeins tilviljun
(sic!) að þetta loforð kom rétt
fyrir kosningar og enn einu
sinni var Árni orðinn að fórnar-
lambi ómaklegra árása.
Og enn á ný kemur I ljós hvað
pólitískir andstæðingar Árna
Sigfússonar eru vont fólk.
Útfærslan á ómaklegu árásun-
um á Árna Sigfússon að þessu
GARRI
sinni er óvenju krassandi og er
einhvern veginn svona: „Ingi-
björg er bara að plata að hún
viti ekki hver sendi henni
skýrsluna, og þess vegna er allt í
lagi þó við segðum ekki frá öllu
um tilvist hennar. Sigrún Magn-
úsdóttir sagði í kosningabarátt-
unni að skýrslan væri til og fyrst
hún vissi það svona vel, hlýtur
það að vera hún sem sendi hana
til Ingibjargar. Þetta er þarafleið-
andi allt saman eitt allsherjar
samsæri til ab þjóna þeirri
ónáttúru borgarstjórnarmeiri-
hlutans að vega ómaklega aö
Árna Sigfússyni og Sjálfstæðis-
flokknum. Að þessu sinni er að-
alhvatinn sá að R-listinn kemur
ekki nógu vel út úr skoöana-
könnunum og hann er hræddur
fyrir kosningarnar í vor."
Ómaklegt kosninga-
samsæri!
Miðað við þennan málflutn-
ing ætti öllum að vera ljóst að
það skiptir í raun engu máli
hvort Sjálfstæðisflokkurinn lét
skattborgara greiða fyrir rán-
dýra ráðgjöf, sem eingöngu
nýttist flokknum og innanbúð-
armönnum í Valhöll. Það, sem
skiptir máli samkvæmt mál-
flutningi sjálfstæðismanna, er
að R-listinn er búinn að vefa
gríðarlegt samsæri fyrir kosn-
ingarnar í vor, kosningar sem R-
listinn ætlar að vísu ekki að taka
þátt í, en samsærið er engu að
síöur ómakleg árás á Árna og fé-
laga, eins og jafnan áður.
Satt að segja er Garri nú að
veröa dálítið þreyttur á þessari
endalausú vonsku við Árna Sig-
fússon, sem er stjórnmálamaður
góðseminnar sjálfrar. Því er
Garra skapi næst að taka upp
hanskann fyrir Árna í vörninni
gegn alvarlegum ásökunum af
smávægilegum tilefnum, s.s. að
fela einkavinavæddar skýrslur
og slá lán. Ekkert verður þó af
slíku, því það yrði flokkað sem
meðaumkun og þar meö ómak-
Ieg aðför að pólitískri karl-
mennsku Árna Sigfússonar, sem
að sjálfsögöu þarf ekki á hjálp
að halda við að fást við ein-
hverjar R- listastelpur.
Garri
Hvernig safna skal mannauöi
Öll menntun á íslandi er í kalda-
koli, allt frá leikskólum niður í
doktorspróf. Það, sem er enn
verra, er að menntunin er enn á
niðurleib og er unnið skipulega
að því að gera hana að hornreku
í samfélaginu og helst ab útrýma
henni meö öllu.
Þetta em ab minnsta kosti
staðhæfingar þeirra sem best
ættu að vita um stöðu menntun-
ar, en það em kennararnir. Þeir
kunna líka ráð til úrbóta sem að
gagni koma, það er ab hækka
kaupið þeirra og stytta vinnutím-
ann.
Það er ríkisvaldið sem rær að
því öllum ámm að halda kenn-
arakaupi og menntun niðri, af
þvergiröingshætti og nísku einni
samari.
Allir pólitíkusar, skólamenn og
lýbskrumarar em óþreytandi að
segja hver öðmm ab menntun sé
besta fjárfestingin og ab mann-
auðurinn sé öllum bankainni-
stæðum æðri. Söfnun mann-
aubsins byggist á meiri og meiri
menntun, en illa gengur aö safna
í þær hlöður þegar enginn skiln-
ingur er á því aö kennarar eiga aö
hafa það gott.
Flóknar mennta-
stefnur og einfaldar
í kosningahríðinni em miklar
menntastefnur uppi hjá þeim,
sem langar ab komast á þing. Allt
þab fólk ætlar að efla menntun-
ina með ráöum og dáb, en geng-
ur illa ab útskýra í hverju ráðin
og dáðirnar felast. Er enda lítil
hætta á að þær finnist á kjör-
tímabilinu eða nokkm sinni. Það
er af því ab pólitíkusarnir vilja
ekki skilja hve lausnin er einföld:
bara hækka kennarakaupið og
stytta kennsluskylduna ríflega og
allir verða svakalega menntaðir.
Lítið er um þab fjallaö að
mannauðurinn gengur um at-
vinnulaus eba á kaupi sem sveit-
arlimir í alvöm velferðarríkjum
mundu telja heldur lélegar bæt-
ur. En atvinnuleysib meöal
mannauðsins þar er víða marg-
falt miðað við þab sem íslenska
dýrmætið veröur að sætta sig við.
Þótt framlög fjárveitingavalds-
ins til menntamála séu nánasar-
leg, er krafan um meiri mennmn
vibvarandi og ótæpt minnt á
Á víbavangi
gildi þeirrar góðu fjárfestingar.
Samt er einhver holur hljómur
í hver þörfin er helst. „Stefnt skal
að tengingu menntastofnana og
atvinnulífs" er ágæt þula sem
margir þylja, en fæstir skilja þeg-
ar að er gáð.
Máttur mennta
Mikill fróbleikur er veittur í
þrettán háskólum þjóðarinnar
og í þá er stefnt æ fleira fólki til
að móta úr því mannauð. En nú
em að berast þær fréttir úr happ-
drættisháskólanum, að verið sé
að takmarka aðgang ab enn fleiri
deildum en áður var.
Fjöldatakmörkunum er ekki
beitt vegna þess að aðstæður til
kennslu skortir, heldur af því ab
um offramboð á sérmenntuðu
fólki hefur verið að ræöa í til-
teknum starfsgreinum, og fer
mannauðurinn fyrir lítið þegar
offjárfest er í honum.
En af því að ekki finnst betri
fjárfestingakostur en í menntun,
gerir ekkert til þótt nemum sé út-
hýst úr fleiri og fleiri námsgrein-
um. Það er einfaldlega bætt í aðr-
ar og búnar til nýjar námsleiðir
til að aðstoða fólk ab safna náms-
skuldum.
Þegar nú mennmnin er komin
á heljarþröm vegna bágra launa
kennarastéttanna, ætm núver-
andi og tilvonandi valdsmenn ab
læra að þekkja sinn vitjunartíma
og móta nýja og arðgefandi
menntastefnu, sem spýtir mann-
auðnum á færibandi út í öll
blessunarríku atvinnutækifærin
(er það nú orbalag sem maður er
farinn ab nota!), sem bíða hand-
an við fyrirsjáanlega framtíð.
Raunsönn menntastefna er
einföld. Hún er ab hækka kenn-
aralaunin nóg til að þeir verði
ánægðir og f járfestingin í mennt-
un og mannauði mun skila ríf-
legri ávöxmn.
Það segja kennararnir og hver
ætti svosem ab vita það betur en
þeir, sem skila illa læsum nem-
endum inn í framhaldsskóla og
stúdentum í háskólana sem ekki
em færir um að takast á við æðri
menntun. Allt vegna þess hve
kaupið er lélegt og kennsluskyld-
an tímafrek.
OÓ