Tíminn - 19.04.1995, Blaðsíða 11

Mi&vikudagur 19. apríl 1995

11
Jakobína Gubrún Annasdóttir
Fædd 22. ágúst 1919
Dáin 25. mars 1995
Jakobína Guörún Annasdóttir
var fædd 22. ágúst 1919 að
Hindisvík á Vatnsnesi. Foreldrar
hennar voru Helga Jakobsdóttir,
f. 1893, d. 1959, og Annas
Sveinsson, fæddur 1884, d.
1935. Helga var ættuð úr Breiða-
fjarðareyjum, en Annas var frá
Kirkjubóli í Staðardal í Stranda-
sýslu. Jakobína var ein af níu
börnum þeirra hjóna og eru nú
aðeins þrjú eftir á lífi: Jóna sem
býr á Hvammstanga, Magnús
bóndi á Tjörn á Vatnsnesi, og
Sigurður til heimilis ab Ósum á
Vatnsnesi. Jakobína andaðist að
heimili sínu 25. mars sl.
Æskuheimili Jakobínu var að
Engjabrekku, litlu býli innst í
Þorgrímsstaðadal á Vatnsnesi.
Sá bær er nú fyrir löngu kominn
í eyði. Þangað fluttu foreldrar
hennar árið 1923, en höfðu áð-
ur búið á nokkrum bæjum yst á
Vatnsnesi. í Engjabrekku
bjuggu þau þar til Annas lést ár-
t MINNING
ið 1935. Helga reyndi að halda
heimilinu saman og bjó enn eitt
ár í Engjabrekku með börnum
sínum. En það var henni að
sjálfsögðu ofraun við þær ab-
stæður sem þá voru. Eftir það
fóru eldri systkinin að vinna
fyrir sér á ýmsum heimilum, en
þau yngstu fylgdu móður sinni
þangað sem hún vann fyrir sér.
Elsti bróðir Jakobínu lést aðeins
12 ára gamall. Það varð henni
mikið áfall. Einnig varð henni
sár föðurmissirinn og segir það
nokkuð um samband þeirra
feðgina, að alla ævi geymdi hún
sem dýrgripi þrjú lítil jólakerti,
síðustu gjöfina frá honum.
Þegar Jakobína var 17 ára
gömul réðst hún í vist ab Hegg-
stöðum við Miðfjörð til hjón-
anna Sigurjónu Guðmannsdótt-
ur og Jóns P. Leví. Þar átti hún
heimili fram um 1950 og vann
af trúmennsku öll verk sem
henni voru falin. Frá Heggstöð-
um lá leið hennar til Reykjavík-
ur. Nokkuð lengi vann hún á
Farsóttahúsi Reykjavíkur undir
stjórn Maríu Maack, sem hún
mat mikils. Einnig vann hún á
heimili Sigurðar Ólafssonar
hæstaréttarlögmanns og konu
hans Unnar Kolbeinsdóttur. En
alltaf þegar voraði þráði hún að
komast í sveitina og þá var sjálf-
sagt að drífa sig norður ab Hegg-
stöðum og vinna þar sumar-
langt.
Á árunum upp úr 1960 kynnt-
ist hún eftirlifandi manni sín-
um, Kristni Jónssyni frá Sv.al-
barði á Vatnsnesi. Hann hafði,
þegar hér var komið sögu, veriö
í Reykjavík um nokkurra ára
skeið. Þau gengu í hjónaband
24. september 1966 og stofnuðu
heimili ab Hrísateig 11. Kristinn
vann lengst af hjá SÍS og líka í
byggingavinnu, en hún við
heimilisþjónustu.
í Reykjavík leið þeim á marg-
an hátt vel, en þráðu þó alltaf
sveitina sína fyrir norðan. Árið
1974 kom tækifærið, þá keyptu
þau býlið Laufás við Hvamms-
tanga. Þar settu þau upp dálítið
fjárbú. Þau höfðu bæði yndi af
skepnum og umgengust öll dýr
með mikilli nærgætni og hlýju.
í öllu voru þau samhent. Það
var mikið gæfuspor þegar Krist-
inn eignaðist þessa konu. Hann
hafbi ungur að árum orðið fyrir
þeirri erfiðu reynslu að missa
fyrri konu sína, Halldóru
Bjarnadóttur, frá nýfæddri dótt-
ur þeirra. Þau höfðu aðeins átt
samleið um fárra ára skeið.
Jakobína var fædd svo
snemma á þessari öld, að hún
kynntist vel fátæktinni á íslandi
þegar eiginlega ekkert var til á
heimUum nema allra nauðsyn-
legustu hlutir og þótti gott ef
hægt var að hafa til hnífs og
skeiðar. Þegar hún kom sjálf út
á vinnumarkaðinn var hún
mjög heppin meb vinnuveit-
endur, en hún kynntist því
samt hvernig verkafólk varð
stundum að sæta afarkostum
hjá peim sem völdin og pening-
ana höfðu. Áreiðanlega hefur
þetta mótað Jakobínu mikiö.
Ung að árum átti hún sér þann
draum að veröa fremur veitandi
en þiggjandi. Verða sjálfstæð
manneskja. Þessi draumur
hennar rættist. Engum, sem
kom á heimili hennar, duldis
að henni var eiginlegt að greiða
fyrir öðrum og veita af rausn.
Hjá þeim dvöldu oft börn eða
unglingar til hjálpar við störfin
og mynduðust hlý tengsl við
þessi ungmenni. Hljóðlát vann
hún verk sín af einstakri na"ni
og samviskusemi. Var hlý í við-
móti og góð bæði mönnum og
málleysingjum.
Elsku pabbi, guð styrki þig og
blessi á þessum erfibu tímum.
Fylgi henni fararheill til nýrra
heimkynna. Gub blessi minn-
ingu góðrar konu.
Halldóra og Ólafur
frá Ánastöðum
Eyþór
Fæddur 19. apríl 1964
Dáinn 17. mars 1995
Nú hefur Eyþór frændi kvatt
þennan heim og vib treystum
því ab hann sé nú í góðu yfir-
læti hjá afa Jónsa. Þegar Eyþór
yfirgefur okkur skyndilega, rifj-
ar maður upp atburði og stund-
ir tengdar Eyþóri sem verba fal-
legri og innilegri en maður
gerði sér nokkurn tímann grein
fyrir. Og þó það geti verib erfitt
að eiga svona barn, fylgja því
gjafir sem ekki er alltaf auðvelt
ab koma auga á. Ókkur frænd-
systkinin úr Keflavík langar ab
minnast Eyþórs með nokkrum
orðum.
Eyþór var í sveitinni þar sem
við systkinin dvöldum á sumrin
og hjálpuðum til við bústörfin.
Þó Eyþór hafi oft verið fyrirferð-
armikill og stöðugt hafi þurft að
fylgjast með honum, sat hann
Einarsson
t MINNING
oft löngum stundum á gólfinu
og lét hökuna hvíla á öbru
hnénu og spilaði kúluspil eða
púslaði. Hann safnabi skrúfjárn-
um og passaði þau vel undir
koddanum sínum í rúminu. Ey-
þór vildi drekka kaffi eins og
aðrir á heimilinu og var þá
mjólkin hans lituð eilítið með
nokkrum dropum af kaffi og
varð hann yfir sig ánægður meb
þab. Eitt af því skemmtilegra
sem Eyþór gerði, var ab fara í
bíltúr, eins og öllum litlum
strákum finnst reyndar spenn-
andi. Sat hann alltaf fram í og
veifaöi öllum bílum sem við
mættum. Ef hann var skilinn
eftir einn í bílnum, var hann
ekki lengi að læsa öllum hurð-
um svo enginn næði honum út.
Eyþór fór reglulega meb okkur
út í fjárhús að ná í eggin og þó
svo að hann þyrfti alltaf að fá að
halda á tveimur eggjum, man ég
aldrei til þess að hann hafi brot-
ið eggin á leið heim. Þegar fjósa-
tími var hékk Eyþór iðulega í
loftrörunum fyrir mjaltakerfið
og rólaði sér á slíkum hraða ab
maður beið eftir að hann missti
takib og kastaðist langar leiðir,
en ég minnist ekki að það hafi
nokkurn tímann gerst. Hend-
urnar á honum virtust hreinlega
læstar utan um rörið.
Fullorðnir geta mikib lært af
börnum varðandi einlægni,
hreinskilni og nægjusemi. Ey-
þór var barn í rúm þrjátíu ár og
benti manni gjarnan á heimtu-
frekjuna og ósanngirnina í sjálf-
um manni. Man ég (Guðbrand-
ur) einu sinni ab ég var að
grenja og svekkja mig á því að
ég mátti ekki keyra dráttarvél-
arnar,.og varð mér þá hugsað til
þess ab Eyþór keyrði þær aldrei
og myndi sennilega aldrei gera,
þrátt fyrir að vera eldri en ég.
Skammaðist ég mín þá rækilega
fyrir að vera að vola yfir svo litlu
sem þessu. Sú fylling og gjafir,
sem börn og fullorðnir færa öðr-
um meðan þeirra nýtur við,
verða fólki oft ekki ljósar fyrr en
maður missir það sem maður
áður átti. Eyþór hafði greinilega
mikil áhrif á líf okkar systkina
og gaf okkur gjafir eins og hin-
um, og eigum við örugglega enn
eftir að uppgötva einhverjar
þeirra. Sú þolinmæði, sem
þurfti vib stanslaust eftirlit og
umönnun á Eyþóri, er ekki
hverjum manni gefin. Eyþór var
heppinn ab því leyti að í fjöl-
skyldu hans var og er til, að því
er virðist endalaus þolinmæði
og kærleikur. Eydís, Einar,
Hrönn, Kristján, Jónsi og Baddi,
ykkur mun verða launað ríku-
lega fyrir ykkar endalausu um-
hyggju, og það með meiri han ■
ingju og kærleik en til er hér á
meðal okkar. Elsku Eyþór, bless-
uð sé minning þín. Kveðja frá
pabba og mömmu.
Guðbrandur, Matti
og Friðrika
Styrkir úr Menningarsjóði
Úthlutað hefur verið úr Menn-
ingarsjóði fyrir árið 1995. Aug-
lýst var eftir umsóknum og bár-
ust sjóðnum samtals 95 um-
sóknir að fjárhæð rúmar 90
milljónir króna. Stjórn Menn-
ingarsjóðs samþykkti sam-
hljóða að veita 33 styrki, sam-
tals að upphæð kr. 9.850.000, til
eftirtalinna verkefna:
Helgi Haraldsson: Rússnesk-
íslensk orðabók, 1.000.000.
Glímusamband íslands:
Glímusaga íslands eftir Þorstein
Einarsson, 800.000.
Safnastofnun Austurlands:
Húsasaga Seyðisfjarðar 1870-
1940 eftir Þóru Guðmundsdótt-
ur, 500.000.
Bóka- og blaðaútgáfan sf.: ís-
lenskar þjóðsögur I: 1. bindi,
Álfar og tröll. Ritstjóri Ólína
Þorvarðardóttir. 500.000.
Hið íslenska bókmenntafélag:
Siðfræbi Nikomakkosar eftir Ar-
istóteles í þýðingu Svavars
Hrafns Svavarssonar, 500.000.
Mál og menning: Vídalíns-
postilla. Formáli eftir Gunnar
Kristjánsson, greinargerb eftir
Mörb Árnason, 500.000.
Einar Pálsson: Kristnitakan og
kirkja Péturs í Skálholti eftir
Einar Pálsson, 500.000.
Hart í bak, útgáfa: Leikrit Jök-
uls Jakobssonar I-II í ritstjórn
Jóns Viðars Jónssonar, 500.000.
Þórdís Þórarinsdóttir og
Margrét Loftsdóttir: Kerfisbund-
in efnisorbaskrá fyrir bókasöfn,
300.000.
Gagnasmiðja Kennaraháskóla
íslands: Könnum saman lóð og
mó — fræðsluefni til margmiðl-
unar ætlað börnum, 300.000.
Almenna bókafélagið: Ritsafn
Sigurbar Nordals 4. hluti —
samhengi og samtíð, 300.000.
Hjálpræðisherinn á íslandi:
Hjálpræbisherinn á íslandi í
hundrað ár eftir dr. Pétur Pét-
ursson, 300.000.
Vaka-Helgafell hf.: íslenskir
fuglar eftir Ævar Örn Petersen
og Jón Baldur Hlíðberg,
300.000.
Þjóðminjasafn íslands: Leir-
ker fundin í jörðu á íslandi eftir
Guðrúnu Sveinbjarnardóttur,
300.000.
Almenna bókafélagið: íslensk-
ar tilvitnanir í ritstjórn Hannes-
ar H. Gissurarsonar — viðbótar-
styrkur, 250.000.
Vaka-Helgafell hf.: „Eldstöðv-
ar íslands" eftir Ara Trausta
Guðmundsson, 250.000.
Bókmenntafræðistofnun H.Í.:
íslenskur heimildaskáldskapur
eftir Magnús Hauksson,
200.000.
Mál og menning: Merkisdagar
á mannsævinni eftir Árna
Björnsson, 200.000.
Margrét Margeirsdóttir: Fötl-
un og samfélag eftir Margréti
Margeirsdóttur, 200.000.
Sögufélag: Sýslu- og sóknalýs-
ingar Skaftafellssýslu 1839-
1843, 200.000.
Garðar Guðmundsson: Rita-
skrá um íslenska fornleifafræði í
ritstjórn Garðars Guðmunds-
sonar, 200.000.
Hvítabandið: „Saga Hvíta-
bandsins 1895-1995" eftir
Margréti Guðmundsdóttur,
200.000.
Iðnú, bókaútgáfa: Tækniorða-
safn fyrir bíl- og málmiðngrein-
ar eftir Sigfús Sigurðsson,
200.000.
Vaka-Helgafell hf.: Saga ís-
lands og íslendinga eftir Einar
Laxness, viðbótarstyrkur,
200.000.
Vaka-Helgafell hf.: Ljóbasafn
Davíðs Stefánssonar, 200.000.
Skerpla: Fátækt fólk, þriggja
bóka safnrit eftir Tryggva Emils-
son, 200.000.
Arngrímur Jónsson: Hátterni í
kirkjusiðum eftir Arngrím Jóns-
son, 150.000.
Jón Ögmundur Þormóðsson:
Fegursta kirkjan á íslandi,
100.000.
Marteinn H. Friðriksson:
Söngvasafn Dómkirkjunnar,
100.000.
Setberg, bókaútgáfa: Vegsemd
þess og vandi að vera íslending-
ur eftir Gylfa Þ. Gíslason,
100.000.
Hið ísl. þjóbvinafélag: And-
vari 1995, 100.000.
Bandalag íslenskra skáta:
Handbók flokksforingjans eftir
Kristínu Bjarnadóttur, 100.000.
Háskólaútgáfan: Also sprach
Zarathustra eftir Nietzsche í
þýðingu Jóns Árna Jónssonar,
100.000.
Skv. 2. mgr. 1. gr. reglugerðar
um Menningarsjóö nr.
707/1994 getur sjóðstjórn átt
frumkvæði ab einstaka úthlut-
unum. Bókaútgáfa Leifs Eiríks-
sonar vinnur að heildarútgáfu
íslendingasagna á ensku, „Sagas
of Icelanders". Um er að ræða
viðamikla útgáfu, sem hlýtur
meðmæli margra málsmetandi
einstaklinga og stofnana á sviði
íslenskra bókmennta. Stjórn
Menningarsjóbs samþykkti áð
veita Bókaútgáfu Leifs Eiríks-
sonar styrk að fjárhæð
1.000.000 kr. um 'leið og hún
fagnar því framtaki ab kynna ís-
lenskar fornbókmenntir erlend-
is.
Menningarsjóður var stofnað-
ur með lögum frá Alþingi nr.
79/1993 og féllu þá úr gildi lög
nr. 50/1957 um menningarsjóð
og menntamálaráð.
Hlutverk Menningarsjóbs er
að veita fjárhagslegan stubning
til útgáfu þeirra bóka á íslenskri
tungu sem veröa megi til efling-
ar íslenskri menningu.
Stjórn Menningarsjóðs skipa
þær Bessí Jóhannsdóttir sagn-
fræðingur, formaður, Áslaug
Brynjólfsdóttir fræðslustjóri og
Hlín Daníelsdóttir fulltrúi. ■
•Q cÁtít ItoLtC
Lamui
vctn !
yUMFERÐAR
RÁÐ