Tíminn - 29.04.1995, Blaðsíða 6

6
Laugardagur 29. apríl 1995
Wimfatu_
1. maí ávarp Alþjóbasam-
bands verkalýbsfélaga
RÆTT VIÐ SERA RÖGNVALD FINNBOGASON
UM NÝJA LJÓÐABÓK
Rauði klerkurinn er kominn í Borgarnes.
Hann situr þar uppi í gamla sýslu-
mannshúsinu á fjörukambinum og
horfir yfir klappirnar í sjávarmálinu fram-
undan, Brákarey og svo skrítinn og skemmti-
legan garð sem liggur í lautum og kjarri á
hægri hönd.
Hann hefur verið sóknarprestur á Snæfells-
nesi um tuttugu ára skeið og er það enn;
þótt fjölskyldan eigi nú heimili sitt á Mýr-
um; þar sem áður hét Digranes og kistu
Kveldúlfs rak upp forðum tíð; sem varð til
þess að Skallagrímur sonur hans nam þar
land, eftir því sem segir í sögu Egils.
Það er að frétta af Rögnvaldi Finnbogasyni
að hann hefur nú snúist til betri vegar, eins
og hann segir sjálfur, og kaus hvorki Alþýðu-
bandalagið né óháða áhangendur þess í
kosningunum um daginn. Það hefði ein-
hvern tíma þótt saga til næsta bæjar; og þá
ekki síður hvað hann kaus:
Nú á 1. maí verða verkalýðssinnar
um heim allan að sameinast um
málefni dagsins af endurnýjuðum
þrótti. Þörfin fyrir það afl og þann
styrk sem vex af samstöðu launa-
fólks er sú sama í dag og áður í
sögu verkalýðshreyfingarinnar.
A félagsmálaráðstefnu Samein-
uöu þjóðanna vöruðu þjóðarleið-
togar og forystumenn verkalýös-
hreyfingarinnar alvariega við
háskalegum afleiðingum/áhrifum
hratt vaxandi, hömlulausra
heimsviðskipta og félagslegrar
sundrungar, sem leiðir af vaxandi
atvinnuleysi og örbirgð. Bent var á
lönd þar sem öryggisnet samfé-
lagsins hafa gjörsamlega brostið
vegna örbirgðar og mannlegt sam-
félag að engu orðið.
Óheft markaðsfrelsið hefur
gengist undir próf og fengið fall-
einkunn. Það hefur engin úrræði
gagnvart alvarlegustu vandamál-
um þjóða heims. Örbirgð, að við-
bættu atvinnuleysi og félagslegri
upplausn, er sóun á dýrmætustu
auðlind veraldar, fólkinu sjálfu.
Óheft markaösfrelsið veitir ekki
þeim, sem höllum fæti standa og
minnst mega sín, skilyröi til að
vinna sig út úr örbirgðinni af eigin
rammleik.
Öryggi er orðið tómt í veröld
þar sem meira en einn milljaröur
manna þarf aö framfæra sig á
lægri upphæð en einum dollara á
dag. Félagsmálaráðstefna SÞ var
haldin í Ijósi þess ab samræmdar
alþjóblegar aðgerðir eru nauðsyn-
legar til að koma í veg fyrir glæp-
samlega mismunun markaðarins;
að tryggja hlutdeild fátækasta
hluta veraldar í auöæfum jarðar
og þar með öruggari og réttlátari
heim þegar vib göngum á vit 21.
aldarinnar.
í þessu ljósi fær 1. maí 1995
nýja merkingu. Barátta okkar fyrir
réttindum og afkomu alþýðu
manna verbi ekki ógnaö með vax-
andi alþjóðlegum vibskiptum.
Alþjóðasamband verkalýðsfé-
laga leggur áherslu á að styrkja
einingu alþjóðlegrar verkalýðs-
hreyfingar þar til aö við höfum afl
til ab græða sár atvinnuleysis, ör-
yggisleysis og sárrar fátæktar, sem
miskunnarlaus öfl óhefts markaðs-
frelsis hafa hvarvetna skilið eftir
sig.
Til að ná þessu markmiði verður
verkalýðshreyfingin að beina starfi
sínu að þeim, sem ekki eru í stétt-
arfélögum. Við veröum að stubla
að stofnun óháðra verkalýðsfélaga
í þeim löndum þar sem valdhafar
umgangast lýðræði og samtök
launafólks af fullkomnu skeyting-
arleysi — Nígeríu, Kína, Guate-
mala og víða annars staðar þar
sem verkalýöshreyfingunni er
haldið niðri og félagsmenn henn-
ar veröa fyrir stööugum ofsóknum
eða eru hreinlega drepnir af vald-
höfunum eða útsendurum þeirra.
Við skulum draga lærdóma af at-
burðunum í Suður- Afríku, þar
sem hundrub félaga í verkalýös-
hreyfingunni létu lífið í barátt-
unni gegn aðskilnaöarstefnu
stjórnvalda. Sigur þeirra er um leiö
skilaboð til heimsins alls um að
öflug óháð verkalýðshreyfing er
grundvöllur þróunar til lýðræðis
og félagslegs íéttlætis.
„Könnun Alþjóðasambands
verkalýðsfélaga á brotum gegn
réttmætri starfsemi verkalýðs-
hreyfingarinnar" kemur út árlega
og gefur glögga mynd af þeim
þvingunum og ófrelsi, sem verka-
lýðshreyfingin býr við víðs vegar
um heiminn. Við álítum að nú sé
kominn tími til aö sýna hvar rétt-
indi launafólks hafa veriö endur-
heimt eða varin.
1. maí ár hvert mun Alþjóða-
samband verkalýðsfélaga gera
grein fyrir þeim árangri, sem
verkalýðshreyfingin hefur náð í að
tryggja réttindi launafólks eftir
heimsálfum og þjóðlöndum víðs
vegar um heiminn.
Þaö er þetta sem knýr hreyfing-
una áfram. Við viljum í öllum
löndum ná fram alþjóölega vibur-
kenndum lágmarksréttindum, sem
felast í samþykktum Alþjóða-
vinnumálastofnunarinnar. Við
viljum fá þessi réttindi sem órjúf-
anlegan hluta af sérhverjum al-
þjóðlegum eða svæöabundnum
viðskiptasamningum.
Til að ná þessu markmiði verður
samstaða okkar aö efla styrk þeirra
samtaka og stofnana, sem hafa
þessi sömu markmið að leibarljósi.
Félagsmálaráðstefna SÞ varpaði
skýru ljósi á þann mikla vanda
sem við stöndum frammi fyrir. En
hún staöfesti einnig nýjan vilja og
áherslu á öllum stigum, og í öllum
löndum, til aö takast á viö hann af
þrótti.
1. maí 1995 mun bera með sér
endurnýjaban stuðning við grund-
völl verkalýðshreyfingarinnar.
Dagurinn mun jafnframt marka
upphaf að ári harðrar baráttu, sem
mun færa okkur einu skrefi nær
því ab sjá vonir okkar rætast. ■
• Framsóknarflokkinn. Ég kaus
Framsóknarflokkinn. Mér leist
vel á Ingibjörgu Pálmadóttur
og hef trú á því að hún geti
fært ýmislegt til betri vegar.
Rauður? Ég veit ekki hvort ég
hef nokkurn tíma verið neitt
rauöur. Ég hef aldrei verið
kommúnisti og aldrei verið
flokksbundinn. Eg býst við því
að ég hafi fengiö þetta rauða
orð á mig vegna þess að ég hef
alla tíb verið harður andstæð-
ingur þess að herlið væri hér á
Islandi. Ég hef líka verib og er
enn eindreginn andstæðingur
hernaöarbandalaga og alls þess
sem lýtur að hernaði. Fram-
ganga mín í þeim málum átti
áreiðanlega sinn þátt í því að
sumir töldu sér henta að
bendla mig vib kommúnista.
Ég lét mér það í léttu rúmi
liggja og tók þab aldrei alvar-
lega. Ég var þjóðernissinni og
þegar rifrildiö um herstöðina
stóð sem hæst, töldu ýmsir sig
hafa hag af því að rugla þjóð-
ernishyggju og óbeit á vígaferl-
um saman við kommúnisma,
svo undarlegt sem það kann að
virðast nú.
Heilsan hefur brugðist séra
Rögnvaldi. Dagamunur er á líð-
an hans og hún fer nokkuð eft-
ir veðri, segir hann.
• En kraftaverk eru alltaf að
gerast og það er mjög merkileg
saga af kraftaverkum séra McTi-
ernan vinar míns, sem er írskur
kaþólikki. Hann var prestur í
Landakoti, nú nýbyrjaður í
Stykkishólmi. Hann er búinn að
vera víða í veröldinni. Mebal
annars var hann prestur í Níger-
íu meöan á Bíafra-styrjöldinni
stóð, og svo hefur hann hafnað
sem prestur þeirra Fransiskusar-
systra í Hólminum. Hann segir
að þab sé besti staður sem hann
hafj komist á um sína daga og
hann vonast til að fara ekki það-
an nema í stokknum sínum,
þessa síðustu för.
Hann kom til mín þegar ég
var hvað verstur hér í nóvember
og sat hjá mér í tvo daga. Hann
smurði mig, því sem prótestant-
ar kalla af vanþekkingu sinni
síðustu smurningu, en þetta
sakramenti var upphaflega not-
að sem læknislyf í kaþólsku
kirkjunni. Þá er gert krossmark á
enni og handarbök. Síðan er
viðhöfð bæn, ákveðin ritúölsk
bæn, þar sem presturinn er meb
stólu og önnur kirkjunnar tákn
á meðan hann framkvæmir sín
— ja, það má kalla það töfra-
verk. Það geta reynst töfraverk,
en að minnsta kosti er prestur-
inn þarna milligöngumaður
milli gublegs náðarmáttar og
mannlífsins á meðan hann
framkvæmir þessa athöfn.
Það vildi svo til að ég var mál-
haltur á tímabili. Það var í októ-
ber og nóvember. Ég var meb
krabbameinsæxli hér neðst í
hauskúpubotninum og það
þrýsti á taug, sem liggur frá heil-
anum nibur í tunguræturnar.
Það var ekkert hægt ab gera til
ab taka þennan þrýsting af taug-
inni, en þetta lamaði tungurót-
ina þannig að ég gat ekki sagt
ýmis hljóð, til dæmis ekki „err".
Það var eitt sem ég prófaöi á
hverjum morgni á meðan
ástandið var svona og það var
ab segja „brimbrjóturinn í Bol-
ungarvík". Úr því varö bara
„bummbjótunníbungaík" og
tungan var alveg komin út í
vinstra munnvikið. Það var
ekkert hægt að gera við þessu.
Þeir ætluðu að geisla þetta, en
sáu að þaö var ekki hægt.
Svo er McTiernan hér hjá
mér þessa tvo daga og smyr
mig svona eins og ég var að
lýsa. Tvo daga í röð. Þribja dag-
inn var hann farinn þegar ég
vaknaði. Ég vakna eins og aðra
morgna, nema að því leyti að
ég er orðinn alheill, tungan
bein og ég hef ekki talað betur í
annan tíma en síðan þetta
gerðist. Brimbrjóturinn í Bol-
ungarvík var kominn á sinn
stað í munninum á mér.
Ég fór og lét þá æðstupresta
nútímans á Landspítalanum og
Borgarspítalanum skoða þessi
undur og tákn og stórmerki.
Þeir áttu enga skýringu á þessu,
sögöu ab þetta væri bara það
sem alltaf væri að gerast og ekki
væri annað betra orð um en
kraftaverk, vegna þess að þeir
hefðu ekkert getað gert í þessu.
Þab var að koma út eftir
hann ljóðabók og hún heitir
Hvar er land drauma. Fyrsta
ljóðið í bókinni heitir Kvöld í
kirkjunni. Það er einskonar
uppgjör, eftir skilningi lesand-
ans, þar sem horft er um farinn
veg með stóískri ró þess manns
sem er sáttur viö hlutskipti sitt,
býr yfir dýpt alvörunnar og
eygir í senn skuggahlið tilver-
unnar og það ljós sem gefur
henni líf.
1. maí
Vinnumálasambandið
sendir vinnandi
fólki í landinu
kveðjur og
árnaðaróskir í
tilefni dagsins
Vinnumálasambandið
Grensásvegi 16-108 Reykjavík - Sími 5686855 - Símbréf 5681284