Tíminn - 04.05.1995, Síða 4

4

Fimmtudagur 4. maí 1995
ÍfiíWfíMPi®
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 5631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmibja hf.
Mánabaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Erlendar
fjárfestingar
Á ársfundi Seðlabankans, sem haldinn var nýlega,
kom fram að gjaldeyrisvarasjóður landsmanna hefur
rýrnað um 11 milljarða króna og meginástæða er
flutningur fjármagns úr landi í kjölfar aukins frjáls-
ræðis til fjárfestinga og verðbréfakaupa erlendis.
Þetta frelsi er gagnkvæmt, en hefur ekki leitt til er-
lendra fjárfestinga hérlendis í auknum mæli.
Halldór Kristjánsson, skrifstofustjóri nýrrar fjár-
festingarskrifstofu sem Útflutningsráð og Iðnaðar-
og viðskiptaráðuneytið stofnuðu í mars síðastliðn-
um, flutti erindi um erlenda fjárfestingu á íslandi á
aðalfundi Útflutningsráðs, sem haldinn var síðastlið-
inn þriðjudag.
í erindi hans komu fram ýmsar athyglisverðar
upplýsingar um stöðu mála varðandi erlenda fjár-
festingu hérlendis. Þar kom meðal annars fram að er-
lend fjárfesting er um þessar mundir 0.1% af lands-
framleiðslu hér á landi, á móti 0.7% á Norðurlönd-
um og 2-3% í ýmsum löndum Vestur- Evrópu.
Eina sviðið þar sem umtalsverö erlend fjárfesting
hefur átt sér stað hér á landi, er í orkufrekum iðnaði
og í takmörkuðum mæli í verslun og þjónustu.
Hér á landi vantar áhættufjármagn í atvinnurekst-
ur, og erlend fjárfesting ætti að vera keppikefli fyrir
okkur eins og aðrar þjóðir. Eigi að síður hefur verið
samstaða um það að gefa erlendum aðilum ekki færi
á að kaupa sér aðgang að fiskimiðunum með fjárfest-
ingum. Hins vegar er ljóst að fyrir hendi verða að
vera staðbundnir kostir til þess að laða að erlenda
fjárfesta. Þá er einkum litið til orkunnar, ferðaþjón-
ustu sem til dæmis er tengd heilsurækt og matvæla-
vinnslu, byggðri á gæðahráefni.
Þótt samstaða sé um að halda fiskveiðum frá er-
lendri fjárfestingu, gæti verið nauðsynlegt að búa
svo um hnútana að völ sé á erlendu áhættufjármagni
í fullvinnslu sjávarafurða. Fyrir þessa grein gæti ver-
ið eftirsóknarvert að fá aðila til samstarfs, sem búa
yfir markaðsaðstööu og tækniþekkingu sem nýtist í
þessari starfsemi. Nauðsyn ber til að búa svo um
hnútana að þetta stangist ekki á við það markmið að
fiskveiðarnar sjálfar séu á forræði íslendinga.
Markmiðið með að laða að erlenda fjárfestingu
hlýtur fyrst og fremst að vera að styrkja grundvöll
fyrirtækjanna í Iandinu og auka atvinnu, og það ætti
að vera keppikefli að fá fjármagn og markaðs- og
tækniþekkingu inn í landið. íslenskt efnahagslíf er
háð útflutningi vegna lítils heimamarkaðar. Sá mark-
aður freistar ekki erlendra fjárfesta, svo að útflutn-
ingsstarfsemi hlýtur að vera verkefni þeirra sem fjár-
festa hér á landi.
Nauðsynlegt er fyrir íslendinga að búa svo um
hnútana að á skipulegan hátt sé unnið að því að fá
erlenda fjárfesta til þess að leggja áhættufjármagn í
íslenskt atvinnulíf. Hætta er á því að dragast aftur úr
nágrannaþjóðunum, ef enginn árangur næst í þessu
efni. Ekki síst á þetta við nú, þegar efnahagsbati er í
okkar viðskipalöndum, sem að öllu jöfnu örvar fjár-
festingu og flæði fjármagns milli landa.
Bjórsala og mömmuleikur
ar knýjandi kröfur frá mótsgestum.
Áfengissala á íþróttakappleikjum er
á útleib alls stabar í heiminum og
þetta vita þeir, sem á annab borb
vilja vita þab. Þess vegna eru þab
vonbrigbi að HM-forustan skuli
ekki hafa tekib þá prinsippákvörb-
un ab selja ekki áfengi á leikjunum
og skipab sér meb því í þann ört
vaxandi alþjóblega hóp, sem vill
halda áhorfendum sæmilega alls-
gábum.
Ekki gott ab banna
hiuti
Hitt er svo ekki heldur gób latína
ab vera sífellt ab banna hluti. Úr því
ab forustumenn HM tóku ekki
þessa prinsippákvörbun og Ijóst var
ab bjór myndi vera á bobstólum á
keppnisstöbum í öbrum sveitarfé-
lögum, er aubvitab nokkub öfug-
snúiö ab borgarráb leggist gegn
málinu. Þab ber vott um ab
mömmuleikurinn hjá R-listakon-
unum sé genginn fulllangt. Þó
veröur ab segjast eins og er ab af-
staban, sem birtist í þeim mömmu-
leik, er margfalt skárri en þaö
prinsippleysi sem handboltaforust-
an sjálf sýnir. Verst af öllu er þó ab
sjá annars brábefnilegt fólk úr hópi
bjórsölusinna gera sig kjánalegt viö
aö reyna aö finna haldbær rök fyrir
áfengissölu á fjölskylduhátíö.
Dæmi um þetta eru ummæli Gub-
rúnar Zoega borgarfulltrúa í DV í
vikunni, þar sem hún segir: „Bjór er
mjög veikt áfengi og þess vegna
gildir ekki þab sama um bjór og
annaö áfengi. Þab hefbi ekki komiö
til greina aö setja upp bar í Laugar-
dalshöll, en hins vegar er sjálfsagt
að leyfa mönnum að kaupa bjór á
staðnum...." (Sic!)
Garri
Samsekt 1
Ein sérkennilegasta verkfallsab-
gerb sem sögur fara af, er aö bíl-
stjórar Strætisvagna Reykjavíkur
fara ab lögum til aö sýna vinnu-
veitendum sínum í tvo heimana
Að fara sér hægt við vinnu er
vel þekkt aðferð í stimpingum um
launakjör, en aö neita að brjóta
lög til ab þóknast atvinnurekend-
um er nýlunda sem hvergi er
hægt aö beita nema í agalausu
samfélagi og löglausu.
Leiöakerfi SVR er svo haganlega
upphugsað ab áætlanir standast
ekki nema ab ferlíkjunum, sem
kölluð eru strætó, sé ekiö á ólög-
legum hraöa í þéttbýli Innnesja.
Enginn hefur neitt viö þetta ab at-
huga, vegna þess ab umferöarlög
eru ekki annað en eitthvaö til að
stybjast vib, þegar gerðar eru
skýrslur um slys sem þegar hafa
átt sér stað. Þangab til hafa öku-
níðingar „fri bane" til aö djöflast
á og beita samferbamenn sína yf-
irgangi og ofbeldi og þjóna andfé-
lagslegu skapferli sínu.
Vinnuskylda
Strætisvagnabílstjórar eru ráön-
ir til að brjóta lög. Geri þeir það
ekki, teljast þeir ekki hæfir til
starfans, þar sem þeir skila ekki
tilskildu vinnuframlagi ef þeir
halda sig innan ramma umferbar-
laga.
Viö hverja er svo aö sakast? Bíl-
stjórana, sem geysast um göturn-
ar og brjóta lögin af einskærri trú-
mennsku við atvinnurekendur
sína, eba þá sem fyrirskipa þeim
aö virða lög landsins að vettugi?
í 22. grein refsilaga, sem fjallar
um hlutdeild aö refsiveröu at-
hæfi, segir svo: „Hver sá maður,
sem meb libsinni í orbi eða verki,
fortölum, hvatningum eða á ann-
ögbrjóta
an hátt á þátt í því, aö brot sam-
kvæmt lögum þessum er framiö,
skal sæta þeirri refsingu, sem við
brotinu er lögb." Síöar í sömu
grein: „Nú er brot fullframið, og
skal þá sá, sem veitir brotamanni
sjálfum eöa öörum liðsinni til
þess aö halda við ólögmætu
ástandi, er skapast hefur fyrir
brotið, eða nýtur hagnaðar af því,
Á víbavangi
sæta refsingu eftir ákvæöum þess-
arar greinar, enda taki önnur
ákvæði laga ekki til verknaðar
hans."
Þeir, sem hvetja strætóbílstjóra
til aö brjóta umferöarlög eða bein-
línis heimta þaö af þeim, hljóta ab
vera samsekir og þar meb hlut-
deildarmenn í lögbrotum. En bíl-
stjórar hafa einmitt bent á, aö
verbi þeim á í messunni og valdi
slysum meb glannaakstri sínum,
séu þeir einir geröir ábyrgir, sem
samkvæmt laganna hljóöan á sér
tæpast stoö.
Glæpir og refsing
Þeir, sem skipuleggja lögbrot
bílstjóra SVR, ættu ef allt væri
meö felldu að svara til saka fyrir
aksturslag þeirra. Fljótt á litiö sýn-
ast þeir eiga hlutdeild aö ólög-
mætu ástandi, svo notab sé oröa-
lag hegningarlaga, sem skipu-
leggja áætlanir vagnana. Það gera
þeir á ábyrgð stjórnar og forstjóra
SVR, sem starfar í umboði borgar-
stjórnar og undir yfirstjórn fram-
kvæmdastjóra sveitarfélagsins,
sem er borgarstjórinn sjálfur.
Nú væri ráb fyrir strætóbílstjóra
að sæta lagi og heimta aö þeir fái
aö stunda vinnu sína án lögbrota
eba kæra hlutdeildarmenn sína
fyrir hvatningu til ab brjóta lögin
ella. Með slíkum hótunum gætu
þeir kannski kríað fram einhverja
umbun fyrir að keyra strætis-
vagna í trássi vib lög og rétt.
' Ef fyrirbyggjandi löggæsla væri
ekki í molum, væri sjálfgert aö
koma í veg fyrir hraðakstur stræt-
isvagna og láta þá, sem ábyrgöina
bera, svara til saka. Þá kæmi
kannski í ljós hvers konar stjórn-
un þab er, að heimta ólöglegan
akstur af starfsfólki á skítalaun-
um, en reka þab úr starfi ella fyrir
ónóg vinnuframlag.
Þessi svívirba hefur tíbkast lengi
og er fjandakornið ekkert skárri
undir núverandi stjóm borgar-
innar en þegar íhaldið stóö fyrir
lögbrotunum.
En þjóö, sem gloprar niður
einni milljón króna á klukku-
stund allan sólarhringinn árib um
kring með glööu geöi vegna um-
feröaróreiðu, skilur auðvitað ekki
aö umferðarlög eru til að skapa og
viðhalda öryggi.
Verst er samt ab stjórnendur eru
álíka blankir gagnvart umferðar-
öryggi og hin bíladelluflónin.
OÓ
Flest bendir til að hægt verbi að
halda Heimsmeistaramótib í hand-
knattleik meb sómasamlegum
hætti á íslandi, eftir ab borgarráb
ákvab ab leyfa bjórsölu í Laugar-
dalshöllinni. Þab gekk þó ekki
átakalaust ab koma þessu þjóbþrifa-
máli í höfn og kostabi þab hvorki
meira né minna en klofning í meiri-
hluta borgarrábs, þar sem R-listak-
onurnar voru í eins konar mömmu-
leik meb þegnana og vildu passa
upp á ab börnin þeirra færu sér ekki
ab voba meb brennivínsdrykkju, en
karlarnir í rábinu léku hlutverk
þreytta pabbans sem segir „Allt í
lagi, þib megib selja—bjór" til ab
kaupa sér frib fyrir subinu í krökk-
unum.
Bjórsölumenn í borgarrábi hafa
bent á ab handboltaforustan segi ab
bjór sé seldur í útlöndum og þess
vegna sé bjórsala skilyrbi fyrir því
ab hægt sé ab halda keppnina meb
reisn á íslandi.
Þessi síbasta röksemdafærsla
handboltaforustunnar er raunar
farin ab hljóma nokkub kunnug-
lega.
Sérhæföir í sóma
✓
Islands
Einhvern veginn verbur þab allt-
af ab spurningu um sóma Islands á
erlendri grund, ef handboltaforust-
an þarf á peningum ab halda eba á
möguleika á ab eignast fjármuni
fyrir tilstublan stjómvalda. Raunar
má telja furbulegt ab HM skuli yfir-
leitt vera haldib á íslandi, því þab er
ekki nema um ár síban talab var um
ab eina leibin til ab halda keppnina
meb reisn og mannsæmandi hætti
væri ab byggja nýja 7.000 manna
íþróttahöll fyrir einhver hundrub
milljóna kr. Ekki fékkst sú fjárveit-
ing nema ab hluta til, og nú talar
enginn um ab keppnin verbi ekki
haldin meb mannsæmandi hætti.
Aftur er farib ab tala um hættuna á
ab íslendingar verbi sér til skammar
sem gestgjafar. Nú er þab að vísu
bjórinn en ekki höllin sjálf, sem er í
brennidepli, og allt verbur ómögu-
legt ef ekki verbur tekinn upp sá
sibur að selja áfengan bjór á hand-
boltaleikjum. Ekki er að efa ab
handboltaforustan telur þetta al-
gert grundvallaratribi í mótshald-
inu,
GARRI
enda hefur verib upplýst ab ágób-
inn af bjórsölunni muni renna til
handboltahreyfingarinnar, þannig
að beinharbir fjárhagslegir hags-
munir eru á borbinu fyrir móts-
haldarana. Garri leyfir sér hins veg-
ar — með tilvísun í reynsluna af
dómgreind handboltaforustunnar
— ab efast um ab þessir ágætu
menn séu þeir sérfræbingar, sem
þeir segjast vera, í því hvemig ís-
lendingar verbi sér til skammar
gagnvart útlendingum.
Enda kemur á daginn ab fjárhags-
vandræbi handboltahreyfingarinn-
ar virbast rába ferbinni í þessu bjór-
sölumáli, miklu frekar en einhverj-