Tíminn - 16.06.1995, Blaðsíða 4

Tíminn - 16.06.1995, Blaðsíða 4
4 Föstudagur 16. júní 1995 ÍlflOTtftlf STOFNAÐUR 1 7. MARS 191 7 Útgáfufélag: Tímamót hf. Ritstjóri: Jón Kristjánsson Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík Sími: 563 1600 Símbréf: 55 16270 Pósthólf 5210, 125 Reykjavík Setning og umbrot: Tæknideild Tímans Mynda-, plötugerö/prentun: ísafoldarprentsmibja hf. Mánabaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk. Róðradagakerfið Deilan um skipulagningu og stýringu á veiðum smábátaflotans, sem einkennt hefur þjóðfélagsum- ræðuna að undanförnu nánast með leikrænum til- burðum, hefur nú fengið niðurstöðu. Frumvarp stjórnarinnar þar að lútandi var samþykkt á þingi í fyrrakvöld við mikla gagnrýni frá stjórnarandstæð- ingum. Forustumenn smábátaeigenda eru mjög ósáttir. Stjórnmálamenn, sem tekið hafa upp hanskann fyrir trillukarla, telja sig hins vegar hafa sloppið fyrir horn með því að knýja fram ákvæði um að róðradagakerfi verði komið á í febrúar og að banndagakerfið muni ekki leggjast á smábátaútgerðina með þeim hætti sem fyrirsjáanlegt var að yrði að óbreyttu. Ekki skal dregið úr því að róðradagakerfi er mikil framför frá banndagakerfinu, ef útfærslan og framkvæmdin á því heppnast. Hitt er ljóst að róðradagakerfið á ekki eftir að verða neitt lausnarorð fyrir smábátaútgerð- ina. Hinn mikli vandi í þessu máli er ekki sá, að eitt- hvert tiltekið stjórnkerfi er valið umfram annað til að stýra veiðum. Vandinn er sú pólitíska ákvörðun að takmarka veiðar tii að byggja upp þorskstofninn. Undir þá ákvörðun verður smábátaflotinn að beygja sig eins og allir aðrir, og það er um þá ákvörðun sem hinn raunverulegi slagur hefur staðib í þessari deilu. Smábátasjómenn hafa átt erfitt með að sætta sig við að fá aöeins heimild til að veiða 21.500 tonn af þorski. Það er eðlilegt, því með því er verið að minnka afla þeirra um hátt í helming. Það er þessi niðurskurður sem er aðaiatriðið, þó umræban hafi haft tilhneigingu til að ofhlaðast tæknilegum atrib- um eins og því hvort fjarskiptaeftirlit væri mögulegt í róðradagakerfinu eða ekki. Þegar kvótakerfið var sett á, var það vegna þess að afkastageta fiskiskipaflotans var of mikil, miðað við veiðiþol stofnanna. Smábátaflotinn er einfaldlega orðinn of afkastamikill, miðað við þá hlutdeild sem honum er ætluð í heildaraflanum, og hremmingarn- ar sem aðrir flokkar útgerðar lentu í fyrir nokkrum ár- um hljóta ab endurtaka sig varðandi smábátana. Breytingar á lögum um Þróunarsjób sjávarútvegsins gera smábátasjómönnum nú kleift að úrelda báta sína, þannig að minnkun þess hluta smábátaflotans sem er virkur í veiðum ætti að verða mun sársauka- minni. Hjá þessum breytingum verður einfaldlega ekki komist, á meðan þorskstofninn hefur ekki náb sér almennilega á strik. Vilji stjórnmálamenn efla hlutdeild báta í afla miðað við togskip, er það pólitísk spurning, sem kemst ekki á dagskrá fýrr en aflaheim- ildir fara ab aukast á ný eftir nokkur ár. Þá hlýtur það sjónarmið að njóta sérstaks skilnings, að þegar til- slakanir verði gerðar um aukinn kvóta, fái trillukarlar að njóta þess í ríkari mæli og fyrr en þeir sem t.d. geta sótt út fyrir landhelgina í leit að afla. Slíkt er hins vegar ekki á dagskrá í dag. Smábátasjómenn verða því að beygja sig undir heildaraflamark, sem mun skera þeim afar þröngan stakk. Með baráttu sinni hafa þeir náð fram ýmsum breytingum á stýrikerfinu, sem ger- ir þeim auðveldara að lifa með niðurskurði aflaheim- ilda næstu misserin. Hitt ber einnig að hafa í huga, ekki síst í ljósi yfirlýsinga smábátasjómanna um ab banndagakerfið hafi verið slysahvetjandi, að það kerfi sem nú á að taka upp hjá krókaleyfisbátum, róðradagakerfið, felur ekki síbur í sér stórfellda slysa- hættu. Búast má við miklu kapphlaupi smábáta að ná í sem stærstan skerf af þessum 21.500 tonni sem leyft er að veiða, og að þetta kapphlaup leiði til glæfralegra róðra, ekki síður en banndagakerfið. Oddur Ólafsson: Hinir lægstlaunubu verba enn fátækari Kjarajöfnun sem felst í því ab bæta kjör hinna lægstlaunubu, stendur upp úr hverjum manni þegar samn- ingahrybjurnar bresta á. Hver ein- asti stjórnmálaflokkur og frambjób- andi telja brýnasta verkefnib fyrir kosningar ab „bæta kjör þeirra sem verst eru settir". Þá á ab hækka lægstu launin á kostnab þeirra sem betur mega. Allur þessi fagurgali veröur hjóm eitt þegar til kastanna kemur. Samningaferlib er eins, áratug eftir áratug, og launabiliö breikkar í öf- ugu hlutfalli vib öll fyrirheit og heitstrengingar launþegaforkólfa, stjórnmálamanna og atvinnurek- enda. Hin miklu samflot láglaunafólks ríba á vabiö nokkrum mánubum eftir aö samningatímabili lýkur og leggja fram kröfur um kjarabætur. Vinnuveitendur og stjórnvöld sýna fram á aö veröi kjör lýbsins bætt, muni efnahagskerfi lýöveldisins hrynja og aldrei ná sér aftur eftir þaö. Vaxtaþruglið Hin síbari ár hefur orðib svolítil áherslubreyting hjá láglaunafor- ingjum á þessu stigi. Þeir draga úr öllum launakröfum og öbru því, sem gæti létt lífsbaráttu verkalýbs- ins, og fara ab stjórna peningamál- um þjóðarinnar. Verkalýbsforystan fer að röfla um vextina. Þaö er orbib höfuðhlutverk hennar að halda vöxtunum niðri og viðhalda einhvers konar kreppu- ástandi á peningamarkaði, sem á að koma láglaunafólkinu svo afskap- lega vel. Það, sem veldur þessum óeðlilegu vaxtaáhyggjum, er að búiö er að gera launþega skulduga með alls kyns samningum um einkaeignar- stefnu í húsnæðismálum, sem ekki gengur upp vegna þess að launin eru léleg og standa ekki undir af- borgunum og vöxtum þeirra byröa, sem launþegaforystur og stjórnvöld leggja á herðar vinnandi fólks. Svo er samið um vextina og ein- hver aukin ríkisútgjöld, sem-stjórn- völd eru ávallt tilbúin að bæta á skattborgara, sem mestan part eru launþegar. Þar með lýkur fyrstu lotu. Einfaldir klækir Síðan koma önnur og oftast betur sett stéttarfélög og hóta verkföllum. Þau standa við hótanirnar og ná með því fram miklu betri samning- um en láglaunaliöiö í samflotunum með mikilúðlega forystu — en gagnslitla. Launamunurinn er aukinn ár frá ári með einföldum klækjum eins og þeim að tilkynna að þeir sem síðar semja, fái sömu kauphækkunarpró- sentu og verkalýðurinn sem ruddi brautina, að vibbættum alls kyns leiðréttingum til handa þeim sem „dregist höfbu afturúr" og launa- flokkatilfærslum, sem aldrei teljast til launahækkana þótt kaupiö auk- ist um tugi prósenta. Þegar tekjuhæstu stéttirnar fá sín- ar „leiðréttingar" er aldrei skýrt frá upphæðum, úr hverju kaupið hækkar og í hvab. Aðeins er sagt frá prósentum og svo eitthvert leiðrétt- ingatal, sem fjölmiðlar flytja eins og óskiljanlegar véfréttir. * I tímans rás Engin vaxta- vandræbi þar Flugmenn voru að semja í fyrra- dag og eru talsmenn vinnuveitenda þeirra afar ánægðir með útkomuna, sem engin leiö er að toga upp úr þeim hver er. Samt eru lítilþægir fjölmiblar fullir upp meb fréttir af samningunum. Ekki heyrðist orö um þab frá tals- mönnum flugmanna ab þeir hafi áhyggjur af vöxtunum. Önnur stétt, sem hefur tekjur langt yfir meðallagi, er að semja. Sjómenn eru búnir að vera í ströngu verkfalli og þrátt fyrir stríðan fréttastraum af þeirra málum fæst engin hugmynd um hver kjör þeirra í raun og veru eru. Leiðtogar sjómanna í kjaradeil- unum miklu koma víða við, þegar þeir tíunda að auka þurfi tekjur um- bjóðendanna og bæta kjörin. Ekki aukatekið orð um vextina þar held- ur. Flugfreyjur með tvöföld verka- mannalaun minntust heldur aldrei á vaxtaprósentuna í ágætum verk- föllum sínum. Þær lögðu aftur á móti áherslu á styttingu starfsæ- vinnar, sem er miklu merkara hags- munamál en vaxtakjaftæði lág- launaforingjanna. „Leibréttingar" í þeim miklu verkfallshrinum, sem yfir ganga, er herópið um tekjujöfnun og bætt kjör láglauna- fólks gleymt og grafið. Allt snýst um að ná samningum eins og þeim, sem gerðir voru á rangnefndum al- mennum vinnumarkaði í febrúar s.L, ab viðbættum „leiðréttingum" hér og sporslum þar. Reglan er gam- alkunn, ef ekki sígild. Þeir, sem hæstar hafa tekjurnar og bestu kjörin, ná fram meiri tekjuaukningu og kjarabótum, sem ganga undir ýmsum nöfnum og sumar eru ekki einu sinni nefndar opinberlega, en þeir sem búa við lökust kjör og eru plataðir til að semja fyrstir allra í upphafi samn- ingstímabila. Og þá er vaxtaprósentan abal- málið, en ekki hitt hvort kaupið dugir til að draga fram lífið. Enda er svo komið, að aðilar vinnumarkað- arins, eins og þeir sem skammta lág- launafólki lífskjörin eru kallaðir, hafa samiö um kauptaxta sem fé- lagsmálastofnanir þurfa að bæta við, vegna þess ab dæmi eru um að fullvinnandi fólk nær ekki kaupi sem dugir til að afla nauðþurfta. Si&ferbisbrestur Skipting þjóöarkökunnar er ævarandi viðfangsefni og verður aldrei gert svo öllum líki eða rétt- lætiskenndum fullnægt. Enda ekki æskilegt og eru tilraunir með hið fullkomna þjóðfélag víti til varnað- ar. Hitt er annaö, ab til er nokkuð sem kalla má siðgæði og taka þarf tillit til í samskiptum manna á með- al. Velferð og mannréttindi eru angi af því samfélagsformi, sem lýðveldi nútímans eru að burbast með. í orði kveðnu eru allir málsmetandi menn og konur í sífelldri leit að réttlætinu, sem á þab til aö verða heldur betur öfugsnúib, þegar farib er að nauðga því með þröngri og einhliða túlkun sem frekir þrýsti- hópar temja sér, oft með góðum ár- angri — því miður. Það er í rauninni.ekkert annaö en sibferðisbrestur þegar allir þeir, sem hæst hafa um ab bæta kjör þeirra sem hafa þau lökust, þegja þunnu hljóði þegar hver hátekjustéttin af annarri skammtar sér kjör að geð- þótta eftir aö láglaunafólkiö er búið ab brjóta allar brýr að baki sér með samningum sem festa launakerfi þess í sessi. Og foringjarnir hafa ekki áhyggj- ur af öðru en vöxtunum. í upphafi næsta samningstíma- bils mun sagan enn endurtaka sig. Láglaunamenn verða látnir semja um vexti og þjóöarsátt, en þeir sem betur mega um bætt kjör sér til handa. Hinir efnaðri hafa úr meiru ab moba og félagsmálastofnanir létta undir með atvinnurekendum og bæta við kaup þeirra, sem ekki fá nóg til lífsviðurværis. Byggingameistarar og launþega- hreyfingin mun svo halda áfram í sameiningu að auka skuldaklafann á vinnulýðnum, og vaxtaþruglið verður sjálfkrafa aðalhagsmunamál þeirra sem ekkert eiga nema félags- legar skuldir. ■

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.