Tíminn - 05.09.1995, Blaðsíða 4

4

Þri&judagur 5. september 1995
flimgii
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Gu&mundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmi&ja hf.
Mánaðaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verö í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Skattsvikin eru
o§ verða þjóöfé-
lagslegt óréttlæti
Undirbúningur frumvarps til fjárlaga fer nú að
komast á lokastig og munu tillögur ríkisstjórnar-
innar um frumvarpið verða ræddar á þingflokks-
fundum stjórnarflokkanna nú í vikunni. Ríkis-
stjórnin hefur sett sér markmið um að halli fjár-
laga fari ekki fram úr fjórum milljörðum króna á
árinu 1996 og ríkissjóður verði hallalaus á árinu
1997. Til þess að ná þessum markmiðum þarf að
stöðva aukningu útgjalda miðað við að tekjur auk-
ist með vaxandi hagvexti.
í ríkiskerfinu er veruleg útgjaldaaukning inn-
byggð, og stöðvun útgjaldaaukningar þýðir að
fresta þarf verkefnum eða hætta vib þau og for-
gangsraða í þjónustu ríkisins. Einnig þarf ab huga
að tekjuhliðinni.
Almenn skattheimta er orðin há hérlendis, og
ekki er skynsamlegt að ganga lengra í því að
hækka almenna skattprósentu í tekjuskatti, eða
virðisaukaskattinn.
Hins vegar hljóta þingmenn stjórnarflokkanna
að ræða mjög alvarlega hvernig á að bregðast við
hinum víbtæku skattsvikum í þjóðfélaginu. Það er
á flestra vitorði að „svört atvinnustarfsemi" er
veruleg hér á landi og endurgreiðslukerfið í virðis-
aukaskattinum er misnotað í mörgum tilfellum
með því að koma einkaneyslu undir endur-
greiðslukerfið. Engu er líkara en ab slíkar tilfæring-
ar þyki sjálfsagðar og eðlilegar. Þessi skattsvik eru
hróplegt þjóðfélagslegt óréttlæti, þar sem hinir
sömu einstaklingar og stunda þessa iðju, njóta
þeirrar þjónustu sem ríkið veitir og nágrannar
þeirra borga fyrir. Almennir launamenn greiða rík-
inu það sem þeim ber og það er samviskusamlega
dregið frá kaupinu þeirra. Það er þetta fólk sem
borgar þjónustuna fyrir hina, sem hafa aðstöðu til
þess að komast undan því að greiða það sem þeim
ber til samfélagsins.
Nú, þegar verið er að ræða ríkisfjármáladæmið,
hljóta þessi mál ab koma til mjög alvarlegrar um-
ræðu. Kanna verður hvort hert viðurlög við skatt-
svikum, eða breytt vinnubrögð við skattaeftirlit,
komi að gagni í þessum efnum. Það er alveg óvið-
unandi að fjöldi þjóðfélagsþegna komist undan
skattheimtu ríkisins og lifi í vellystingum meðan
aðrir borga háa skatta. Hins vegar er furðu hljótt
um þetta ástand í þjóðfélaginu, þó dæmin blasi
við allt of víða.
Umræöur um háa skatta mega ekki kæfa um-
ræðuna um skattsvik. Þetta eru tvö aðskilin mál.
Skattsvik eru og verða þjóðfélagslegt óréttlæti,
hvað sem skattbyrðinni líður.
Þröstur minn góður
Þröstur Ólafsson stórkrati mun
enn vera atvinnulaus eftir að
hann hætti störfum sem a&stoð-
armaður Jóns Baldvins í utanrík-
isráðuneytinu. Þröstur er því í
rauninni í afar óvenjulegri stöðu,
því eins og alþjóð man var nánast
öllum krötum sem eitthvað kvaö
að komið fyrir í góðum embætt-
um áður en kjörtímabilinu lauk.
Að vísu er Þröstur formaður
bankaráðs Seðlabankans ennþá,
en það getur nú varla talist nægj-
anlegt fyrir slíkan gæöing.
Fréttir bárust þó af því í síðustu
viku að Þröstur ætti að verða
framkvæmdastjóri Alþýðuflokks-
ins, sem til þessa hefur verið talið
nokkuð bitastætt embætti og er
almennt talin virðingarstaða í
stjórnmálaflokkunum. Þetta sést
m.a. á því að einvalalið skipar
þessa stöðu hjá öðrum flokkum:
Kjartan Gunnarsson hjá íhaldinu,
Egill Heiðar hjá Framsókn og Ein-
ar Karl Haraldsson hjá Allaböll-
unum. Eini gallinn virðist hafa
verið sá að Alþýðuflokkurinn var
þegar með framkvæmdastjóra,
þannig aö sérstakar ráðstafanir
þurfti að gera, ef Þröstur átti að
komast í starfið. Framkvæmda-
stjórinn heitir Sigurður Tómas
Björgvinsson og segja kunnugir í
flokknum hann alla tíð hafa verib
nokkuð umdeildan og ekki að
skapi sjálfs formannsins. Hvort
sem það á nú við rök að styðjast
eða ekki, láku út fréttir af því að
búið væri að gera starfslokasamn-
ing við Sigurð til þess ab koma
Þresti í starfið og urðu þessi tíb-
indi til þess að mikil læti urðu
innan Alþýðuflokksins.
Of góður í starfib
Metnaðarfullir flokksmenn
urðu áhyggjufullir sem vonlegt
var, því þeir töldu hugsanlegt ab
Jón Baldvin hygðist styrkja víg-
stöðu sína í flokknum með því að
raða sérlegum aðstoðarmönnum
sínum í lykilstörf á flokksskrifstof-
unni. Menn fóru að spyrja sig
spurninga: Ætlabi karlinn í brúnni
ekki ab hætta, eins og hann var
búinn ab lofa, þó hann væri löngu
hættur að fiska? Og myndi slíkt
ekki tefja fyrir frama og tækifær-
GARRI
um þeirra annarra, sem gætu í
framtíðinni valist til formennsku í
flokknum? Eftir því sem næst
verður komist, veit enginn, ekki
einu sinni nánustu stuðnings-
menn, hvað vakir fyrir formann-
inum, en til vonar og vara var
þetta framkvæmdastjóramál til
þess að vekja þá af væmm blundi
sem ásælast formannsembættið.
Þeir settu í gang machiavellíska
baráttuherferð, sem miðaði að því
að koma í veg fyrir að Jón Baldvin
styrkti stöðu sína. Árangurinn
varb sá, eftir mikiö japl, jaml og
fuður, að Jón Baldvin kom í útvarp
og gaf út yfirlýsingu um að hann
væri ekki að reyna ab gera Þröst að
framkvæmdastjóra Alþýðuflokks-
ins. Formaður Alþýðuflokksins
bætti því raunar við, svona til út-
skýringar, aö Þröstur væri allt of
góður mabur til að gegna svo
fáfengilegu starfi!
Margir telja að þetta hafi verið
með merkari yfirlýsingum, fyrir
pólitískt mikilvægi hennar og það
hversu sibfágub móðgun þetta er
gagnvart núverandi fram-
kvæmdastjóra, sem augljóslega er
ekki of góður til að gegna þessu
fáfengilega starfi.
Plottab gegn röng-
um manni
Yfirlýsing Jóns Baldvins þykir
benda til að hann hafi eftir allt
ekki verið að undirbúa að koma
Þresti í stól framkvæmdastjórans,
til ab styrkja stöðu sína í flokkn-
um. Þvert á móti eru menn að
komast á þá skoðun að formaður-
inn hefði aldrei gefið þetta svo
auðveldlega eftir, ef hann væri í
vígahug og hygöist sækjast eftir
formannssætinu áfram. Stóru
pólitísku tíðindin felast aö sjálf-
sögðu í svarinu við því hvaða
starf það er, sem Þröstur er ekki of
góbur fyrir. Úr því að Jón Baldvin
skilgreinir framkvæmdastjóra-
starf Alþýöuflokksins sem allt of
ómerkilegt starf fyrir Þröst, er
ljóst að aðeins allra æðstu störf í
flokknum gætu talist boðleg.
Allra æbsta starfið, formanns-
starfið, hlýtur því ebli málsins
samkvæmt að vera boðlegt Þresti.
Nú eru hinir metnaðarfullu
flokksmenn, sem sjálfir ætluðu að
verða formenn, að átta sig á því
að hugsanlega sé nýr krónprins
risinn upp og að Jón Baldvin ætli
sjálfur aö velja sér arftaka. Flokk-
urinn þarf góðan mann í for-
mannsstólinn og Þröstur er ein-
mitt góður maður. Þab segir Jón
Baldvin. Garri
Lítil fréttaskýring á stórum tíóindum
Pólitíska umræöan hefur verið á
óvenjulega háu plani í sumar og
hver stórtíðindin rekið önnur
sem munu marka spor í sögu
þjóðarinar. Þegar sló í brýnu
milli núverandi og fyrrverandi
formanns landbúnaðarnefndar,
leiddu þeir báðir rök ab því að
hinn væri óvinur landbúnaðar-
ins númer eitt og töldu að þeir
hefðu hvor sína stefnuna í land-
búnaðarmálum. Það halda þeir
sjálfsagt enn, þótt öðmm reynist
erfitt að greina þar á milli. Eða
stóð deilan kannski öllu heldur
um búvömdeidlir bankanna?
Svavar Gestsson gaf út nýtt
kommúnistaávarp þegar nætur
vom hvað bjartastar vestur í Döl-
um. Þeir sem hafa gægst yfir þá
sjónarrönd, sem gamli allaballa-
foringinn kennir ávarp sitt við,
komast ab því að hann hefur
engu gleymt og ekkert lært.
Kenningin stendur á álíka rið-
andi og linlegum brauðfómm og
jafnan fyrr og er enn óskiljan-
legri en sjálfur Marx að Lenín
viðbættum.
í feikilega löngum ritdómi um
þetta nýjatestamenti kommans,
sem hvorki gemr gert upp fortíð-
ina né gert grein fyrir framtíðar-
ríki jafnabarmennskunnar, sem
stjórnmálafróbur mabur skrifaði
í Mogga, sagði meb mörgu öbm
að Svavar kunni ekki einu sinni
einföldustu samlagningu, hvað
þá að hann hafi nokkra haldbaera
þekkingu á þjóbfélagsfræðum
eða stjórnmálum.
Löng kosningabar-
átta og ströng
Mörgum kann aö. þykja það
óþarfi af lærisveini Einars og
Magnúsar að skrifa heila bók um
það sem allir nema forhertustu
allaballar vissu. Af sjálfu leiðir, að
þab var þá líka óþarfi af Ólafi Þ.
Harðarsyni ab spilla dýrrnæmrn
síðum Morgunblaðsins til þess
eins að sanna að Svavar Gestsson
er álíka illa að sér í hagfræði og
pólitík og í einföldustu samlagn-
ingaraðferð.
En allt verður þetta lítilmót-
legt, eins og trúboð femínismans
í Kína og álit Jóns Baldvins á
Á víbavangi
Þresti, miðab við þær stórpólit-
ísku stórfréttir sem formannskjör
í Alþýðubandalaginu er. Kosn-
ingabaráttan hefur stabið yfir
síðan snemma í vor og em sagb-
ar af henni rokufréttir í öllum
fjölmiðlum og hver fréttaskýr-
ingin annarri betri og nákvæm-
ari nær augum og eyrum al-
mennings sem annarra.
Mál mála
Það mál málanna hvort þeirra
Margrétar eða Steingríms J. verð-
ur formaður allaballaflokksins
vekur upp brennandi spurningar
fréttamanna, eins og þá til ab
mynda hvort verið sé að kjósa á
milli kynja. Alls ekki, segja fram-
bjóbendur, en ég er karl og
Margrét er kona, segir Steingrím-
ur og Margrét segir ab hún sé
kona og Steingrímur karl.
Þegar spurt er hvaba munur sé
á stefnumálum, svara frambjóö-
endur einsog samvaxnir tvíbur-
ar: Ekki hinn minnsti, en ég er
kona og Steingrímur er karl,
áréttar Margrét og Steingrímur
upplýsir, ab hann sé karl og
Margrét kona.
Annars skiptir þab engu máli í
Alþýðubandalaginu hvort maður
er kona eða karl. Það er bara í
Kvennalistaflokknum sem gerö-
ur er greinarmunur á svoleiðis. í
allaballaríinu ríkir jafnrétti kynj-
anna og þess vegna er gráupplagt
að kona bjóði sig fram á móti
karli og karl á móti konu, enda
segja stuðningsmenn Margrétar
og Steingríms, að þab skipti engu
máli hvort þau eru karl eða kona.
Þab er bara tilviljun sem réði því
að Steingrímur er karl og Margrét
kona og að þau skuli vera komin
í framboö hvort á móti öðru.
Þar sem enginn ágreiningur er
um stefnumörkun eða um ab aft-
urhaldssemi og stöðnun skuli
ríkja áfram í Alþýðubandalaginu,
er félögunum nokkur vandi á
höndum að velja á milli fram-
bjóðenda, en hvor um sig segist
verða voba lukkulegur með sigur
hins, enda mun Margrét vinna
Alþðyðubandalaginu vel, segir
Steingrímur og Margrét segir
Steingríma manna vísastan til að
verba farsæll foringi.
Flestir í forystuliði flokksins
eru kófsveittir af hlutleysi og
þora í hvorugan fótinn að stíga
og láta uppi um hvorn frambjóð-
andann þeir styðja. Samt vita all-
ir hverjir em með Margréti eða á
móti Steingrími.
Enn er mikilla tíðinda að
vænta af íslensku stjórnmálalífi
áður en fífan fýkur og lömb
verða leidd til slátrunar. En ekk-
ert þeirra kemst í hálfkvisti viö
formannsslaginn í Alþýðubanda-
laginu, sem engan skiptir máli
þegar upp er staðið, ekki einu
sinni frambjóbendurna vegna
þess hve ánægð þau eru hvort
með annað.
OÓ