Tíminn - 24.10.1995, Page 7

Þri&judagur 24. október 1995
Wwstwu
7
Samstarfsrábherrar Norburlanda ákveba ab styrkja
norrœnt samstarf um málefni norburskautsins:
Áhersla á vernd-
un lífríkis norð-
urskautsins
Á fundi samstarfsrábherra
Norburlanda í Helsingborg í sl.
viku var ákvebib ab styrkja nor-
rænt samstarf um málefni
norburskautsins og leggja fram
tillögu rábherranefndar þess
efnis fyrir þing Norburlanda-
rábs í næsta mánubi. Þetta var
ákvebib þótt nokkur óvissa sé
um þab hvenær Norburskauts-
rábib verbur formlega stofnab
meb abild Bandaríkjanna, Kan-
ada og Rússlands, auk Norbur-
landa. En áætlab er ab formleg
stofnun verbi í mars á næsta
ári.
Á fundinum var einnig lögb
áhersla á þab ab Norburlöndin
vinni sameiginlega gegn því á al-
þjóbavettvangi ab geislavirkur úr-
gangur og þrávirk lífræn efni ber-
ist til norburskautsins. Jafnframt
verbi hugab ab þróun atvinnu-
veganna meb tilliti til frumbyggja
og annarra íbúa þessara svæba. En
verndun lífríkisins er talin algjör
forsenda þess aö lífvænlegt veröi
áfram á noröurskautssvæöinu.
Samstarfsrábherramir lögbu
einnig áherslu á aö áframhald-
andi samstarf um málefni noröur-
skautsins veröi innan þeirra sam-
taka sem fyrir eru, en jafnframt
veröi hugaö frekar ab samræmdri
norrænni stefnu um málefni
svæöisins og verkaskiptingu.
Halldór Asgrímsson, utanríkis-
ráöherra og norrænn samstarfs-
rábherra, sat fundinn fyrir íslands
hönd, en hann hefur veriö einn
aöalhvatamaöurinn ab styrkingu
norræns samstarfs um málefni
noröurskautsins og um stofnun
Noröurskautsráösins. -grh
Nýútskrifabir meinatœknar ásamt deildarstjóra námsbrautar í meinatœkni vib Tœkniskóla ísiands. Aftari röb frá
vinstri: Fjóla Karlsdóttir Waldorff, Brynhildur Ingadóttir, Bergrós Cubmundsdóttir, Steingerbur Cná Kristjánsdótt-
ir, Ragnheibur Þórarinsdóttir, Brynja R. Cubmundsdóttir deildarstjóri. Fremri röb frá vinstri: Linda Björk Þórbar-
dóttir, Droplaug Nanna Magnúsdóttir, Arndís Björnsdóttir, Steinunn Þorsteinsdóttir.
Meinatæknar og rönt-
gentæknar útskrifast
Sjómannafélag Reykjavíkur:
Launafólk að
verða þriðja
flokks þegnar
í ályktun, sem samþykkt var á
abalfundi Sjómannafélags
Reykjavíkur sl. föstudag, er
m.a. skorab á almennt launa-
fólk ab láta ekki VSÍ og forystu-
menn þjóbarinnar gera þaö ab
þribja flokks þegnum í landinu.
Fundurinn lýsir einnig yfir
furbu sinni á -síðustu launa-
hækkun ráðherra, þingmanna
og æðstu embættismanna ríkis-
ins, sem fundurinn telur að
nemi allt að 100 þús. kr. á mán-
uöi. Þessi launahækkun er sögö
með ólíkindum og þá sérstak-
lega þegar haft er í huga þaö,
sem ráðamenn þjóðar sögöu á
vordögum aö þjóðin þyldi ekki
meiri launahækkanir til al-
menns launafólks en sem næmi
Samningavibrcebur um fisk-
veibar í Barentshafi. FFSÍ:
Miklir hags-
munir í húfi
Framkvæmdastjórn Far-
manna- og fiskimannasam-
bands Islands beinir þeim ein-
dregnu tilmælum til samn-
inganefndar íslands í vibræb-
um hennar vib Norbmenn og
Rússa um veiöar í Barentshafi,
ab hún hafni algjörlega öllum
hugmyndum um ab veita vib-
semjendum sínum veibirétt í
íslenskri fiskveibilögsögu.
í ályktun fundarins, sem send
var ísl. stjórnvöldum í sl. viku,
er ítrekabur stuöningur samtak-
anna um rétt íslenskra fiskiskipa
til veiða á Svalbarðasvæöinu og
í Smugunni. Jafnframt er ís-
lenska sendinefndin hvött til að
gæta ýtmstu hagsmuna íslensku
þjóöarinnar í viðræðunum við
Norðmenn og Rússa um veiðar
á alþjóðlegum hafsvæðum. -grh
2.700-3.700 kr. á mánuði. Ann-
ars færi allt í „kaldakol og svart-
nætti framundan hjá þjóðinni".
-grh
Heilbrigðisdeild Tækniskóla ís-
lands útskrifaði um mánaðamót-
in tólf nemendur með B.Sc.-próf,
níu meinatækna og þrjá röntgen-
tækna. Þetta er í síðasta sinn sem
þessar tvær starfsstéttir útskrifast
saman. Frá og með næsta ári
verða þær breytingar í röntgen-
deild að sumarönn verður felld
niður og nemendur útskrifast um
áramót. Áður var útskrifað þrisvar
á ári. ■
Nýútskrifarbir röntgentœknar
ásamt deildarstjóra námsbrautar.
Frá vinstri: Þórunn Káradóttir
deildarstjóri, Kristján Örn jóhann-
esson, Cróa Gubbjörg Þorsteins-
dóttir, Fllín Sveinbjörnsdóttir.
Millinöfn og aölögun erlendra nafna aö íslensku á meöal nýmœla í nýju lagafrumvarpi:
Miklar rýmkanir á nafngiftum
Þau nýmæli er ab finna í nýju
frumvarpi til laga um manna-
nöfn ab samkvæmt því verbi
heimilt ab taka upp svoköllub
millinöfn á milli skírnarnafns og
kenninafns. í 6. grein frumvarps-
ins segir ab heimilt sé ab gefa
barni eitt millinafn auk eigin-
nafns þess eba eiginnafna. Einnig
segir ab millinafn skuli dregib af
íslenskum orbstofnum eba hafa
unnib sér hefb í íslensku máli.
Dæmi um slík nöfn eru til-
greind í frumvarpinu og má þar
sjá nöfn eins og Önfjörb, Vatns-
nes, Sædal, Mosfells og Bláfeld. Þá
er einnig ab finna í frumvarpinu
rýmkun á notkun skírnarnafna
frá gildandi lögum, sem þykja
takmarka um of rétt fólks til þess
að nota fágætari nöfn. í greinar-
gerð með frumvarpinu segir aö
tillögur nefndar um mannanöfn
miði að því að auka frjálsræði í
nafngiftum umtalsvert frá því
sem nú er, án þess þó að gefa þær
meö öllu frjálsar.
Samkvæmt hinu nýja frum-
varpi veröur dómsmálaráðherra
heimilt ab leyfa breytingu á eigin-
nafni eða millinafni og þar með
taliö að taka nafn til viðbótar
fyrra nafni eða nöfnum. Heimilt
verður að breyta ættarnafni í
millinafn og ættarnafn má bera
sem millinafn, hafi systkini, for-
eldri, afi eba amma borib nafnið.
Þá verður maka heimilt að taka
ættarnafn maka síns að milli-
nafni.
Áfram -son og -dóttir
Meginefni mannanafnafrum-
varpsins verður þó hið sama og
núgildandi laga, það er að hver
maöur skuli kenna sig við föður
eða móöur, nema að hann eigi
rétt á að bera ættarnafn og kjósi
að gera það. Einungis er gert ráb
fyrir að heimilt verði að kenna
ófeðrað barn við afa, en úrskurð
mannanafnanefndar mun þurfa
til, verði þess óskað að barn megi
bera kenninafn er dregið verði af
erlendu ættarnafni foreldris. í
frumvarpinu er ekki gert ráð fyrir
að íslenskur ríkisborgari geti bor-
iö ættarnafn maka síns, en sá sem
ber það fyrir gildistöku laganna
má gera það áfram.
Svar vi& gagnrýni á allt-
of ströng lög
Hið nýja fmmvarp er svar við
þeirri gagnrýni sem lög um
mannanöfn frá 1991 hafa hlotiö,
en með þeim var komiö á
ákveðnu abhaldi varöandi nafn-
giftir, sem ekki var áður fyrir
hendi. í greinargerð með fium-
varpinu segir að flest ákvæði laga
nr. 54 frá 1925 hafi verið þver-
brotin um langa hríð og slíkt látib
átölulaust. Lögunum frá 1991
hafi á hinn bóginn veriö fram-
fylgt, auk þess sem þau séu skýrari
en lögin frá 1925. Lögin frá 1991
byggist að miklu leyti á frum-
vörpum til mannanafnalaga frá
árunum 1955 og 1971 og eigi þau
sjónarmið, er liggi að baki hinum
stranga lagaramma, sér rætur í
öbrum tíðaranda en nú ríki, meö-
al annars vegna stóraukinna sam-
skipta íslendinga við aðrar þjóðir.
Á árinu 1994 var gerö skobana-
könnun á vegum Gallup þar sem
spurt var um hvort takmarka ætti
hvaöa nöfn velja skuli fólki eða
hvort slíkt ætti að vera algerlaga
frjálst. Niburstöbur könnunar-
innar voru á þá leiö að um 1%
vildi auka takmarkanir frá því
sem nú er, um 21% voru ánægðir
með núgildandi lög og reglur, um
45% vildu auka frjálsræði án þess
þó að afleggja takmarkanir með
öllu, og um 34% vildu algert
frjálsræði í þessu efni.
✓
Islenski mannanafna-
forbinn fremur varb-
veittur meb fræöslu en
lögboöi
I greinargerð með frumvarpinu
kemur þaö sjónarmið fram að
brýnt sé aö verðveita íslenska
mannanafnaforðann og fremur
skuli vinna að því með fræðslu og
áróðri en lögboði. Nafn manns sé
einn mikilvægasti þáttur sjálfs-
ímyndar hans, er varði einkahagi
fólks mun fremur en almanna-
hag. Réttur foreldra til aö ráða
nafngift barna sinna hljóti að
vera ríkur, en réttur löggjafans til
afskipta af því að sama skapi tak-
markabur. Sumir nafnasiðir séu
þó þess eðlis að þeir snerta veiga-
mikla hagsmuni samfélagsins
ekki síður en einkahagi manna.
í greinargeröinni kemur einnig
fram hver markmiðin með frum-
varpinu séu, en þau eru að auka
frelsi í nafngiftum frá því sem nú
er, einkum meb því að heimila
aðlöguð erlend nöfn, jafnvel þótt
þau styðjist ekki við hefð í ís-
lensku máli og með því að heim-
ila millinöfn. Þá er tekið fram að
frumvarpinu sé ætlað að jafna
rétt manna eftir því sem kostur
er, meöal annars til að auka rétt
erlendra manna sem gerist ríkis-
borgarar hér á landi og einnig að
stuðla að því að ættarnöfn veröi
fremur notuð sem millinöfn en
sem kenninöfn, þannig að þeir
aðilar sem bera ættarnafn kenni
sig við föbur eða móður fyrir aft-
an ættarnafnið.
Opnaö fyrir þann mögu-
leika ab nafn þurfi ekíti
aö vera íslenskt
í frumvarpinu er kveðiö á um
ab eiginnafn skuli geta tekið ís-
lenska eignarfallsendingu, en að
öðrum kosti hafa unnið sér hefö í
íslensku máli. Með þessu er opn-
að fyrir þann möguleika ab nafn
þurfi ekki lengur að vera íslenskt.
Slík rýmkun er nýmæli og opnar
fyrir að fjöldi tökunafna, sem ekki
hafa unnib sér hefb í íslensku
máli, geta tekið íslenska eignar-
fallsendingu. ÞI.