Tíminn - 07.12.1995, Blaðsíða 4

4
Fimmtudagur 7. desember 1995
llllMIII
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: |ón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Gubmundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Jæknideild Tímans
Mynda-, plötugerö/prentun: ísafoldarprentsmiója hf.
Mánabaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Vinnufribur í
sauðfjárræktinni
Búvörusamningurinn er kominn í gegnum þingið og hef-
ur samningurinn í sinni endanlegu mynd mikinn meiri-
hlutastuöning þingmanna. Einn stjórnarliði greiddi at-
kvæði gegn samningnum ásamt Þjóðvakamönnum,
Kvennalista og Alþýðuflokki, en alþýðubandalagsmenn
sátu hjá. Breytingar landbúnaðarnefndar viö búvörufrum-
varpið voru í raun ekki breytingar á aðalatriðum heldur
útfærslu, og þær eru þess eðlis að bændasamtökin geta vel
við unað.
Búvörusamningurinn er að sjálfsögðu ekki endanleg úr-
lausn á vanda sauðfjárræktarinnar á íslandi, en hann er
mikilvæg tilraun til að skipuleggja undanhald framleiðsl-
unnar þannig að sem minnst þjóðfélagsleg röskun stafi af
og sauöfjárbændur geti tekist á við vaxandi vanda sem
uppréttastir. í þeim efnum er mikið verk framundan og því
er það mikið fagnaöarefni að búið er að skilgreina um-
hverfið og möguleikana til nokkurra ára, en slíkt er algjör
forsenda fyrir því að sauðfjárbændur geti tekið skynsam-
legar ákvarðanir um framtíðina. Þessi festa er sýnu mikil-
vægari vegna þess að landbúnaður víða um heim, þar á
meöal á Islandi, stendur frammi fyrir miklum breytingum
vegna alþjóölegra viðskiptasamninga. Tími óvissu á nú að
vera að baki og menn vita hvað er framundan. í Tímanum
í gær kom fram að búvörusamningurinn er í raun þegar
farinn að rótvirka — þveröfugt við það sem ýmsir höfðu
spáð — því ljóst er að yfir eitt hundrað bændur eru þegar
búnir að gera samninga um uppkaup.
Framundan er því tími aðgerða í landbúnaði, einkum
sauðfjárrækt, þar sem friður ríkir um aö aðlaga þessa fornu
búgrein síbreytilegum aðstæðum.
R-listinn
Reykjavíkurlistinn virðist nú í talsverðum mótbyr hvað
vinsældir varðar, samkvæmt skoðanakönnunum. í DV
mælist listinn aðeins með tæp 40% fylgi, en Sjálfstæðis-
flokkurinn mælist með rúm 60%. Höfuðskýringin á þessu
andstreymi liggur í fjárhagsstöðu borgarinnar, sem er nán-
ast ein brunarúst. Sannast þar að fæstir njóta eldanna sem
fyrstir kveikja þá. Skuldasöfnun borgarinnar fór fyrst og
fremst fram á valdatíma sjálfstæðismanna, sem slógu um
sig með miklum og dýrum framkvæmdum og kæruleysis-
legri fjármálastjórn. Greiðslubyrðin af þeirri veislu er nú
að segja til sín.
Holræsagjald og aðhald á hinum ýmsu sviðum hafa
mælst illa fyrir hjá borgarbúum með léttar buddur, og í
slíkri stöðu er það að æra óstöðugan að láta kjaradóms-
hækkanir alþingismanna og ráðherra ganga yfir borgar-
fulltrúa og embættismenn, eins og gert var í Reykjavík.
Slíkt eru þó auövitað smámunir í heildardæminu og brýnt
að borgarstjórnarmeirihlutinn láti ekki undan freisting-
unni að slaka á aðhalds- og sparnaðarklónni til þess að
gera pólitíska tilveru sína bærilegri. Slíkur léttleiki í fjár-
málum getur orðið og verður nánast örugglega að óbæri-
legum léttleika þegar til lengdar lætur. Kjörtímabil R-list-
ans er ekki enn hálfnaö og ef menn treysta sér ekki í slag-
inn núna, munu þeir enn síður hella sér í hann þegar
kosningar fara að nálgast. Aðhald og ábyrgð í fjármálum
þýöir þó ekki að ekkert megi gera, síður en svo. R-listinn
verður hins vegar að skera niður óþarfa og forgangsraða
verkefnum af skynsemi. Sé það gert, saka tímabundnar
óvinsældir í skoðanakönnunum ekkert.
Blaðib sem sundraði
Garri hitti þann 1. desember sl. á förnum vegi aldr-
aöa konu, sem um árabil hefur starfað í Alþýðu-
bandalaginu og þar áður í Sósíalistaflokknum. Hún
fór að fyrra bragði að tala um eitthvert blað, sem
henni hafi verið sent í staðinn fyrir sín hefðbundnu
flokkstíöindi, Vikublaðið. „Saman eitthvað ... alveg
skelfilega leiðinlegt að sjá," kallaði hún þab. Blaöið,
sem gamla konan var ab vísa til, er að sjálfsögðu
„Eitt sinn saman", sem var sameiginleg útgáfa fjög-
urra vinstriblaba á fullveldisdaginn, og átti að verða
hvati til frekari umræöu og aðgerða í sameiningar-
málum jafnaðarmanna í Alþýðubandalagi, Alþýðu-
flokki, Þjóðvaka og Kvennalistanum. Eitthvað virð-
ist þó útkoman hafa haft önnur áhrif en ætlast var
til, því svo virðist sem útkoma blaösins hafi markað
ákveðinn vendipunkt þar sem sameiningarumræö-
an endaöi, en sundrungarumræðan byrjaði af krafti.
Sameinuö leiöindi
Alþýðubandalagsmenn hafa gjarnan kallað Viku-
blabib sitt uppsöfnuð leiðindi vikunnar, aballega
vegna þess ab þar eru menn svo yfirgengilega pólit-
ískt meðvitaðir. Það kom því ekki á
óvart að gamla konan skuli hafa kall-
aö nýja blaðið sameinuð leiðindi
vinstrimanna, því langlokur um pól-
itíska meðvitund, sameiningu vinstrimanna, úrelt
flokkakerfi og rétttrúnað í kvenfrelsi og mannrétt-
indum, geta, ef skammtarnir eru bara nógu stórir,
gengið af velviljuðustu mönnum dauðum.
Og það er eins og við manninn mælt að gagnrýn-
israddir á sameiningu vinstrimanna hafa aldrei ver-
ið eins háværar og nú í desember eftir aö þetta blað
kom út. Garri telur einsýnt að það stafi af náttúrlegri
tilhneigingu mannsins, líka vinstri manna, til að
leiðast leiðindi.
í þætti um helgina mátti skilja hinn óhába al-
þýðubandalagsmann Ögmund Jónasson þannig að
hann væri ekki mjög hrifinn af þessu sameiningar-
tali öllu. Þó gerðist Ögmundur óháður frambjóðandi
til að víkka út þann vettvang sem vinstrimenn
hefðu. Ögmundur lætur sér nú nægja að tala um
samstarf og er jafnvel tilbúinn að hafa einn eða tvo
framsóknarmenn með sér í lausbeisluðu sambandi
félagshyggjufólks. í Tímanum í gær kannast Guðný
Guðbjörnsdóttir, kvennalistaþingmaður og uppeld-
issérfræðingur, ekkert við að búið sé að sameina
þingflokka stjórnarandstöbunnar, þó stjórnarand-
staöan hafl hist vegna fjárlagagerbarinnar. Hún talar
nú afar varlega um eitt skref í einu og að óvíst sé
hvort Kvennalistinn sé með í sameiningarferlum.
Hjörleifur sagði: Ekki ég ...
Hjörleifur Guttormsson kveður sér síðan hljóðs í
gær í nýju málgagni sínu, Morgunblaðinu, og er ekki
mikið hrifnari af sameiginlegu blaði vinstrimanna
en gamla konan sem Garri hitti. Hjörleifur talar um
„alvöruleysi" í þessu sambandi og „sameiningarum-
ræöu án innihalds". Ekki þarf að fjölyrða um aö
Hjörleifur, eins og margir raunhyggnir stjórnmála-
menn, sér á því fjölmarga annmarka ab vinstrimenn
geti sameinast si svona.
En það eru fleiri sem kvatt hafa sér
hljóðs í þessari sameiningarumræðu
nú í jólamánuðinum. Kratar virðast
ekki mjög hrifnir og í Alþýðublaðinu
í gær er mikið talað um Ráðstjórnarríkin, Stalín og
Alþýðubandalagið — og allt er þetta haft meira og
minna undir einum og sama hattinum. Bæði leiðar-
inn og álitsgreinar stórkrata fjalla um þetta málefni,
þannig að sameiningartónninn er eitthvað gruggug-
ur á þeim bæ.
í Tímanum í dag er líka viðtal við Gísla Einarsson,
eðalkrata af Vesturlandi og þingmann, sem tekur
einmitt í þennan sama sundrungarstreng. Gísli
bendir á, eins og Hjörleifur, að menn séu ósammála
um þungavigtarmálin og greinilegt er að óttinn við
leiðindin eru ekki fjarri, því hann tekur einmitt fram
að það þurfi ab koma meira til en að gefa út sameig-
inlegt blað til þess að vinstri menn sameinist. Garri
GARRI
Verndum túrista og ærum þingmenn
Þegar fámennt liö úr Natóherjum hélt smáæfingar
hérlendis s.l. sumar ruku feröamálafrömuðir upp með
harmkvælum og sýndu og sönnuðu að veriö væri að
eyðileggja köldu og blautu eyðimörkina sem feröa-
mannaparadís. Erlendir feröamenn væru truflaðir af
flugvélagný uppi á hálendinu og hætta væri á að
feröamennska á íslandi legðist af.
Hestamenn tóku í sama streng og sögðu ab hestum
á langferðaleiöum væri illa viö flugvélar og því bæri
að friða allt hálendið, svosem 90 þúsund ferkílómetra
eða svo fyrir flug-
umferð.
Gerður var góöur
rómur að réttmæt-
um aðfinnslum um
friðhelgi óbyggð-
ana og sannir þjóð-
ernissinnar telja
sjálfsagt að alfriöa
eyðimörkina fyrir
allri ókyrrð af völd-
um lágflugs há-
værra flugvéla.
En aldrei hefur
nokkrum manni
dottið í hug aö friða Alþingi fyrir ær-
andi flugvélagný. Enda hafast hvorki
hestar né erlendir túristar þar við.
Bara réttir og sléttir alþingismenn,
forseti þeirra og ráðherrar. Það er víst engin hætta á
að þeir verði fældir burt þótt þeir séu ærðir af hávaða-
mengun.
Vel í sveit sett
Oftlega verða ræðumenn á Alþingi ab gera hlé á
máli sínum þegar flugvélaferlíkin skríöa rétt yfir þök-
in, og í Dómkirkjunni er hvorki friður til að fara með
gott eða jarðsyngja af sömu ástæöu.
Aöalflugbraut Reykjavíkurflugvallar er svo hagan-
lega fyrir komib aö við enda hennar er miöbær höf-
ubborgarinnar og allar helstu stjórnsýslu- og pen-
ingastofnanir landsins og í beinni fluglínu. Og ekki
má gleyma Rábhúsinu og Listasafninu. Rétt skáhallt
við alla traffíkina eru allir þrír stórspítalarnir. Skítt
verið með íbúbahverfin og fjölmenn athafnasvæði,
menntastofnanir, bókasöfn og hótel af stóru sortinni.
En yfir öllu því eru aðalskemmtisvæði amatörana og
nemana sem eru að byrja að læra ab fljúga. Og svo
náttúrlega aðalathafnasvæði farþegaflugs og ómfagr-
ar þoturnar þeytast um flugbrautir og himinhvolf.
Ef ymprað er á að friöa miðborg Reykjavíkur fyrir
lágflugi er sýnt og sannað aö samgöngur í landinu
muni leggjast niöur og landsbyggðin rofna úr öllum
tengslum við stjórnsýsluna og einangrun byggðar-
laga blasa viö með tilheyrandi eymdarástandi í at-
vinnumálum og almennri uppdráttarsýki.
Skipt um flugvöll
Nú er komið í ljós að Reykjavíkurflugvöllur er orö-
inn ónýtur. Breski herinn kastaði illa til höndnum
þegar hann lagbi brautirnar í mýrarflákana í fljótræði
í stríðsbyrjun. Allt er þetta að molna og sökkva og
hefur ábúðarmik-
ib fólk stórar
áhyggjur af.
Sú hætta vofir
yfir aö eini flug-
völlurinn í ver-
öldinni sem er í
mibri höfuðborg
molni niður og
grói upp. Þab má
aldrei veröa, en
góö ráð eru dýr.
Engir peningar
eru til að endur-
bæta þetta ver-
aldarundur, sem ærir jafnt þingheim
sem dómkirkjusöfnub, borgarstjórn
og peningafursta og sjúklinga og pró-
fessora.
Ráð er samt til sem stjórnendur lands og lýös beita
einstaka sinnum þegar í naubir rekur. Það er ab slá
lán. Þá veröur hægt að moka flugvellinum burtu af
mýrinni og púkka undir nýjar brautir og leggja aö
nýju. Um þetta tala menn í fúlustu alvöru, enda kem-
ur ekki til mála ab leggja miðbæjarflugvöllinn niður.
Þaö mun lengja feröir sveitarstjóranna á minibari
hótelanna í Reykjavík auk margs konar annars óhag-
ræðis sem brotthvarf miðborgarflugbrautanna hefur í
för með sér.
Skammsýnir menn eru að stinga upp á nýjum flug-
völlum hér og hvar í námunda Hringbrautar en það
er auðvitað út í hött, því þá er borin von að flugbraut-
arendi nái inn í stjórnsýsluna.
Ekki kemur til mála aö flytja Reykjavíkurflugiö til
Keflavíkur eins og margslungin rök eru færð fyrir. En
völlurinn sá er mjög vannýttur og þar er flott flugstöð
sem er nær ónotuö. Því væri ráö ab flytja Keflavíkur-
flugvöll til Reykjavíkur en ekki öfugt og ætti það að
geta leyst flest vandamál varöandi ónýtan miðbæjar-
flugvöll.
Þessi hugmynd hefur þann kost að vera álíka fárán-
leg og flestar aðrar lausnir á samgönguvanda dreifbýl-
isins.
Á víbavangi
oó