Tíminn - 07.12.1995, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 7. desember 1995

7
Tekjur Reykjavíkurborgar orönar lœgri en meöaltekjur sveitarfélaganna í landinu. Sigrún Magnúsdóttir, oddviti R-listans:
Veltum vib öllum steinum
og endurskoðum allt
Hefbu margir trúaö því, meö-
an Reykjavík var var ennþá
„rík", ab árib 1994 yrbi svo
komib ab rekstrartekjur höf-
ubborgarinnar væru töluvert
lægri en mebaltekjur annarra
sveitarfélaga og nægbu ekki
einu sinni orbib fyrir rekstrar-
gjöldum? Svo hratt hefur sigib
á ógæfuhlibina ab Reykjavík-
urborg, sem árib 1990 hafbi
hátt á 4. milljarb í rekstrar-
tekjur umfram rekstrargjöld,
var á síbasta ári komin 150
milljónum kr. nibur fyrir núl-
lib. Samkvæmt samantekt
Sambands sveitarfélaga á fjár-
hagsstöbu þeirra, felst skýring
í því ab allt frá 1990 hafa fariö
saman og minnkandi skatt-
tekjur (úr u.þ.b. 118 þús.kr. á
hvern borgarbúa nibur í tæp
97 þús.kr. á síbasta ári) og
aukin útgjöld.
Sigrún Magnúsdóttir, oddviti
borgarstjórnarflokks R-listans,
var spurb hvort hann stefndi
ekki að því að snúa þessari þró-
un við.
„Jú, heldur betur. Það er setið
við alla daga í leit að sparnaðar-
og hagræðingarleiðum. Við
veltum við öllum steinum, er-
um í raun að endurskoða allt frá
grunni. Enda algjör nauðsyn,
því svona verður ekki lengra
haldið. Þá yrði heldur ekkert
framkvæmt í næstu framtíð, en
við viljum framkvæma. Við vilj-
um geta byggt hér upp skóla og
leikskóla m.a.," sagði Sigrún.
„Þessi niðurstaða staðfestir
raunar það, sem ég var alltaf að
tala um og vara við: í hvað borg-
in stefndi, en enginn virtist þá
vilja sjá. Þótt reksturinn færi
ekki niður fyrir strikið fyrr en
1994, þá átti það sér langan að-
draganda.
Alvarlegasti hluturinn var
kannski einmitt sá, að menn
vissu það löngu fyrirfram að
tekjurnar mundu lækka umtals-
vert með afnámi aðstöðugjalds-
ins, en brugöust á engan hátt
við því. Fjármálastjórn íhalds-
ins einkenndist af því að gera
ekki neitt. Borgin var bara
stjórnlaust á yfirdrætti og stöð-
ugt stefndi niður á við.
Við byrjuðum auðvitað á því
að skoða þetta dæmi. Og breyt-
ingin til batnaðar er raunar þeg-
ar það mikil, að líklega erum við
búin að ná 3,2 milljarða halla í
fyrra niður undir 800 milljónir
á þessu ári, sem að flestra mati
þykir prýðilegur árangur," segir
Sigrún.
I þeirri fjárhagsáætlunar-
vinnu, sem nú stendur yfir í
borgarráði, segir hún ýmsar rót-
tækar breytingar í rekstri og
margar hugmyndir um aukna
samvinnu milli aðila teknar til
umræðu. „Við höfum líka feng-
ið utanaðkomandi aðstoð til
liðs við okkar fólk. Meiningin er
að gera áætlanir þrjú ár fram í
tímann, eins og sveitarfélögum
ber raunar skylda til, og reyna
þannig að bæta stööuna í áföng-
um. Okkur sýnist að við eigum
að geta lagt fram fjárhagsáætlun
þar sem hlutfall rekstrargjalda
fari allt niður í 75-80% af tekj-
um," sagði Sigrún.
Eitt af ótalmörgu, sem hún
segir að borgaryfirvöld hafi við
að glíma, sé það hvernig bregð-
ast skuli við því að fjárhagsleg
sérstaða Reykjavíkur hafi horfið
með aðstöðugjöldunum. „Áður
Heildarskatttekjur sveitarfélsganna érin 1989-1994
(Kr. ð Ibúa) á ver&lagi Arsins 1994
&
•a
i
Rekstrartekjur umfram rekstrargjöld árin 1989-1994
(Kr. i ibúa) á ver&lagi ársins 1994
Meö auknum rekstrargjöldum
samfara lcekkandi tekjum getur
ekki ööruvísi fariö: Tekjur umfram
gjöld hríölœkka og hjá Reykjavík
dugöu þœr ekki einu sinni oröiö
fyrir gjöldunum á síöasta ári.
fyrr var Reykjavík jafnan lang-
tekjuhæsta sveitarfélagið —
núna eru tekjur Reykjavíkur-
borgar orðnar undir meðaltali
sveitarfélaga í landinu. Sérstaða
borgarinnar er þannig svo gjör-
samlega horfin." Núverandi
staða skýrist ekki hvað síst af því
að ekki var brugðist við þessari
miklu breytingu í tíma, heldur
haldið áfram eins og ekkert
hefði í skorist.
Sigrún bendir á að hvorki ríki
né almenningur virðist heldur
hafa breytt hugmyndum sínum
um sérstöbu Reykjavíkur — og
vilji það sjálfsagt ekki. Reykjavík
sé höfuðborgin okkar og hún
hafi þarafleiðandi allt aðrar og
meiri -skyldur en önnur sveitar-
Sigrún Magnúsdóttir, oddviti borgarstjórnarflokks R-listans.
Myndin sýnir glöggt hvernig tekju-
legir yfirburöir, sem Reykjavíkur-
borg ennþá haföi 1989, hafa síÖ-
an gufaö upp. Tekjur Reykjavíkur á
hvern íbúa hafa minnkaö miklu
hraöar en annarra sveitarfélaga
og eru nú orönar lœgri en meöal-
tekjur annarra þéttbýlissveitarfé-
laga af öllum stœröum.
félög. Þær felist m.a. í því, svo
dæmi sé tekið, að hingað til
lands komi engir þjóðhöfðingj-
ar né aðrir opinberir gestir og
jafnvel ekki ráðstefnuhópar
ööruvísi en ab mönnum þyki
bæði sjálfsagt og eðlilegt að
borgin taki á móti þeim. Enginn
ætlist yfirleitt til þessa af ná-
grannasveitarfélögunum.
í Danmörku segir Sigrún t.d.
brugðist þannig við í þessu efni,
að „svefnbæirnir" hringinn í
kringum Kaupmannahöfn borgi
ákvebinn skatt til Kaupmanna-
hafnar vegna sérstöðu hennar.
„Kannski kemur líka að því að
við verðum að fara ab velta fyrir
okkur spurningunni: viljum við
halda áfram þessari sérstöðu
höfuðborgarinnar? Og ef við
viljum það, hvernig á hún þá að
sinna þeirri sérstöðu sinni þegar
tekjur hennar eru orðnar undir
meðallagi?"
Sigrún tekur fram að í þessu
sambandi sé langt í frá ein-
göngu um höfðingjaheimsóknir
og risnu að ræða. Þar mætti
einnig benda á þá aðstöðu, sem
ætlast er til að Reykjavíkurborg
láti í té til alþjóðlegra kapp-
leikja. Sömuleiðis á samvinnu
vib ríkið um skólarekstur á
framhaldsskólastigi, m.a. um
rekstur nokkurra listaskóla, og
svo mætti raunar lengi telja.
Úthafsveiöisamningur SÞ undirritaöur meö fyrirvara um fullgildingu:
Hvetur til lausnar hinna ýmsu deilumála
Fulltrúar 25 ríkja undirrituðu
úthafsveibisamning Samein-
ubu þjóbanna meb fyrirvara
um fullgildingu í höfubstöbv-
um SÞ í vikunni. Samningur-
inn tekur gildi þegar 30 ríki
hafa fullgilt hann. Þorsteinn
Pálsson sjávarútvegsrábherra
undirritabi samninginn fyrir
íslands hönd.
Þótt samningurinn hafi mikla
þýbingu til ab tryggja langtíma-
verndun og sjálfbæra nýtingu
deilistofna og víbförulla fiski-
stofna, mun hann ekki leysa
sjálfkrafa hinar ýmsu deilur um
veiðar á úthafinu. Þar reynir
fyrst og síðast á pólitískan vilja
þeirra ríkja sem í hlut eiga
hverju sinni. Samningurinn
mun hinsvegar mynda ramma
og þrýsta á um samstarf ríkja á
vettvangi svæðisbundinna
veiðistjórnarstofna og hvetja
þannig til lausnar á ýmsum
deilumálum.
Með úthafsveiðisamningnum
eru almennir hagsmunir strand-
ríkja vel tryggðir eftir atvikum,
auk þess sem sérstaða ríkja, sem
í mjög miklum mæli eru háð
fiskveiðum, er viðurkennd.
Meðal annars er ijóst að taka
verður tillit til sérstöbu íslands
þegar ákvarðanir verða teknar
um verndun og stjórnun veiða á
deilistofnum, sem halda sig
bæði innan og utan íslensku
efnahagslögsögunnar. Þar má
m.a. nefna norsk-íslenska síld-
arstofninn og úthafskarfa á
Reykjaneshrygg. Ennfremur eru
réttindi íslands tryggð á fjarlæg-
um miðum í þeim tilvikum þeg-
ar veiðireynsla er fyrir hendi,
t.d. hvað varðar rækjustofninn
á Flæmingjagrunni og þorsk-
stofninn í Barentshafi.
Auk sjávarútvegsráðherra
undirrituðu samninginn í New
York fulltrúar Argentínu, Ástral-
íu, Bandaríkjanna, Bangladesh,
Brasilíu, Bretlands fyrir hönd
landsvæba utan Evrópu, Fí-
djíeyja, Gínea-Bissá, Indónesíu,
Israel, Jamaíka, Kanada, Mar-
okkó, Marshalleyja, Míkrónes-
íu, Niue, Noregs, Nýja-Sjálands,
Paúa, Rússlands, Samóaeyja,
Senegal, Tonga og Úkraínu. -grh