Réttur - 01.04.1980, Page 27

hvert skipti sem samningar væru gerðir,
jafnt um kaup og kjör, aðbúnað á vinnu-
stöðum og önnur réttindi. Alþýðusam-
bandið sænska féllst á þessa kröfu og hef-
ur fylgt lienni eftir í öllum samningum
síðan. Enda er nú svo ástatt að jafnrétti
fatlaðra er betur tryggt í Svíþjcíð en
nokkru öðru landi heims.
Eg hef á undanförnum árum marg-
sinnis bent fyrri félögum mínum í sam-
töknnr launafólks syðra á þetta sænska
fordæmi til eftirbreytni, en undirtektir
lrafa orðið ákaflega dræmar í orði og eng-
ar í verki. Það eitt skiptir máli sem talið
verður upp úr launaumslögum, en kjör-
orðin fornu um samhjálp allra, og boð-
orðið helga: einn fyrir alla og allir fyrir
einn, liafa gleymst um sinn: Ég er þeirr-
ar skoðnnar að einkapotið geti aðeins
leitt til ófamaðar, það stnðlar að sér-
gæsku ogsíngirni en ekki samvinnu, mol-
ar samtökin innan frá eins og gerst hefur
í Bandaríkjunum, þar sem hver otar sín-
um tota án umhugsunar um þá sem út-
undan verða. Verklýðssamtökin voru
stofnuð á íslandi fyrir hálfri öld af hug-
sjónaástæðum, í því skyni að stefna að
þjóðfélagi aukins jafnaðar, og hugsjónin
verður alltaf að brenna ef samtökin ætla
að standa undir nafni.
Hvers vegna ekki taka ráöherrann
á orðinu?
Fjármálaráðherra þjóðarinnar og aðrir
ráðherrar Iiafa í ár tjáð landslýðnum að
ekki sé svigrúm til almennra kauphækk-
ana. Þetta er ekkert nýmæli; þannig hafa
allir fjármálaráðherrar talað síðan ég fór
að fylgjast nreð stjórnmálum fyrir Irálfri
öld. Þjóðfélagið væri forneskjulegt um
jressar mundir ef ráðherrar hefðu alltaf
verið teknir trúanlegir. Vel má vera að
þjóðartekjur í lieild fari ekki vaxandi
þessi ái'in, en ranglætið í tekjuskiptingu
og aðstöðu hefur aldrei verið jafn fjöl-
breytilegt og nú, einnig innan verklýðs-
hreyfingarinnar og annarra samtaka
launafólks.
Ráðherrann bætti jrví við ummæli síu
um kauphækkanir að ríkisstjórnin vildi
vinna að auknu félagslegu réttlæti í stað-
inn. Hvers vegna ekki að taka ráðherrann
á orðinu? Hví ekki taka upp kjörorðið
forna og rétta: Einn fyrir alla og allir
lyrir einn? Hví ekki að fylgja eftir í verki
þeirri kröfu að fatlaðir fái að njóta jafn-
réttis á íslandi á öllum sviðunr? Til jress
að ná því marki jrarf ekki aðeins að gera
fjárhagsbætur almannatrygginga sóma-
samlegar lieldnr og tryggja jafnrétti til
vinnu, jafnrétti til menntunar, jafnrétti
til ferðalaga, jafnrétti á öllum sviðum.
Það Jrarf að breyta öllum vinnustöðum
jrannig að starfshæft fatlað fólk geti unn-
ið til jafns við aðra. A sama hátt verður
að lrreyta íbúðarhúsum sem fyrir eru í
landinu, almenuingsfarartækjum, Jrjón-
ustustofnunum, flestu sem nöfnum tjáir
að nefna. Að þessum breytingum yrði að
standa ríkisvald, sveitarfélög, samtök
atvinnurekenda og margir aðrir aðilar.
Yrði Jretta ekki afar dýrt? kunna ýmsir
að spyrja. Jú, Jretta myndi kosta verulega
fjármuni. En þetta yrði mjög arðsörn fjár-
festing, afleiðing hennar yrði stóraukin
framleiðni svo að ég noti orð sem er í
mikilli tísku um Jressar mundir. Þær Jrús-
undir vinnufærra manna sem nú fá ekki
að starfa, vegna skorts á aðgengi og sumir
kalla bagga á þjóðfélaginu, myndu með
störfum sínum greiða allan Jrennan
kostnað á skömmum tíma og síðan stuðla
að Jrví að sameiginlegur aflafengur Jrjóð-
91