Réttur - 01.04.1980, Page 38

inu í Glerárþorpi með íslensku og norsku
verkamönnunum og talaði Langseth til
þeirra norsku á þeirra máli, en þeir voru
allir á einkasamningum lélegum, því
verkalýðssamtökin í heimabyggð þeirra
höfðu verið brotin á bak aftur.
14. júlí var stofnuð á Akureyri deild
úr A.S.V. (Alþjóðasamhjálp verkalýðs-
ins), til þess að safna fé og mat, til þess
að tryggja afkomu verkfallsmanna meðan
á verkfallinu stæði. Elísabet Eiriksdóttir
varð formaður deildarinnar.
Fljótlega vildi Holdö láta undan hvað
kaup íslensku verkamannanna snerti, en
honum var tilkynnt að hann yrði að eyði-
leggja alla þrælasamninga, sem gerðir
höfðu verið við þá norsku og gera samn-
inga við þá unr sama kaup og íslending-
ana, en þeir norsku höfðu bæði miklu
lægra kaup og engan mun, þótt þeir
ynnu lengri vinnutíma. - En Holdö vildi
enn ekki beygja sig svo djúpt.
Það var oft heitt í kolunum um þessar
mundir. Ég man eitt sinn, að við vorum
á leið að kveldi inn til Akureyrar eftir
fund, er við sjáum Holdö koma gangandi
eftir veginum, líklega var dóttir hans
með honum. Við stilltum okkur upp í
röð beggja megin meðfram veginum og
hófum að syngja „Internationalinn", en
Holdö varð að ganga milli raðanna. Ég
gleymi aldrei augnaráði Sverris - hvern-
ig það augnaráð, stingandi sem stál,
fylgdi kúgaranum hvert fótspor.
Laugardaginn 19. júli gafst Holdö upp.
Voru samningarnir undirritaðir í Reykja-
vík, þar sem Björn Þórðarson, síðar for-
sætisráðherra, hafði verið skipaður sátta-
semjari — og var ágætur, sá enga ástæðu
til að þokað væri til fyrir norska auðfé-
laginu. Voru samningamir undirskrifað-
ir af mér f.h. Verklýðsfélags Glerárþorps
102
(ég var þá formaður Verkamannafélags
Akureyrar og ritari V.S.N.) en af Holdö
f. h. Ægis. — Sjóflugvél flutti okkar báða
suður og norður — en ekki töluðumst við
við eitt orð í þeim ferðum.
„Verkamaðurinn‘‘ skýrði 22. júlí frá
fullum sigri í verkfallinu og að því væri
aflétt.2
Það var mikill og afdrifaríkur sigur,
sem norðlenskur verkalýður vann með
Krossanesverkfall'nu og stældi þrótt hans
undir þau hörðu átök, er urðu þá krepp-
an skall yfir, ekki síst 1933 og 1934.
Aðstoðarliðinu er kom frá Siglufirði
var skipt niður á félagana í bænum að
búa hjá. — En áróður borgarablaðanna
gegn verkfallinu var harður og reyndu
þau að nota sér jiað að Krossanesverk-
smiðjan var eina bræðsluverksmiðjan í
Eyjafirði og aðeins ein önnur þá til á
Siglufirði. Var reynt að æsa sjómenn gegn
verkamönnum, en tókst yfirleitt ekki.
E. O.
SKÝRINGAR:
1 Um Haavard Langseth mi lesa I „Rétti“ 1968,
bls. 185-186.
2 Um Krossanesverkfallið er skrifað, auk þcss, sem
í „Verkamanninum" og „Verklýðsblaðinu" er, f
bók Jóns Rafnssonar: „Vor f verum" bls. 80—89.
Telitr Jón þar upp nöfn fleiri félaga, er þáll tóku
þá í baráttunni — og þó þyrfti þar við að bæta,
ef unnl væri.