Morgunblaðið - 06.03.2006, Blaðsíða 42

42 MÁNUDAGUR 6. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
tHe pINK paNtHeR kl. 3.45, 5.50, 8 og 10.10
CoNStaNt GaRdeNeR kl. 8 og 10.45 B.I. 16 ÁRA
NaNNy MCpHee kl. 3.40 og 5.50
UNdeRWoRLd kl. 8 B.I. 16 ÁRA
ZatHURa M / ÍSL taLI kl. 3.40 og 5.50 B.I. 10 ÁRA
ZatHURa M /eNSKU taLI kl. 5.50 B.I. 10 ÁRA
WaLK tHe LINe kl. 8 og 10.45 B.I. 12 ÁRA
WaLK tHe LINe LÚXUS kl. 5, 8 og 10.45 B.I. 12 ÁRA
FUN WItH dICK aNd JaNe kl. 3.40 og 10.10
tHe pINK paNtHeR kl. 6, 8 og 10
tHe CoNStaNt GaRdeNeR kl. 10.25 B.I. 16 ÁRA
NaNNy McpHee kl. 6
BRoKeBaCK MoUNtaIN kl. 8 B.I. 12 ÁRA
sími - 564 0000sími - 462 3500
nýt t í b íó BesTi leikari
Ársins Í aÐal-
HluTverki
Óþekkustu
börn í heimi
hafa fengið
nýja barnfóstru
sem er ekki öll
þar sem hún
er séð.
VinsÆlasTa MYnDin Á íslanDi
TÖFRANDI
ÆVINTÝRAMYND
FYRIR ALLA
FJÖLSKYLDUNA
10 BafTa tilnefningar
4 Óskarstilnenfingar
3 Golden Globe Tilnefningar
YfirVOfanDi hÆTTa OG saMsÆri
líf Okkar er í hÖnDUM TVeGGja einsTaklinGa
ralph fiennes
rachel weisz
e e e e
L.I.B. - topp5.is G.E. NFS
Stórkostleg
verðlaunamynd
Byggð á sönnum
atburðum
eeeee
V.J.V. / TOPP5.is
eeee
„…listaverk, sannkölluð perla“
DÖJ – kvikmyndir.com
eeee
HJ MBL
eeee
„Stjörnuleikur Hoffman er
burðarás magnaðs byrjendaverks
um sannsögulega siðferðislega
togstreitu rithöfundar“
G.E. NFS
Blaðið
STEVE
MARTIN
BEYONcéKNOwLES
... og heimsins frægasta
rannsóknarlögregla
gerir allt til þess að
klúðra málinu…
Bleiki
demanturinn
er horfinn...
KEVIN
KLINE
JEAN
RENO e e eS.K. DV
e e e
M.M.J. Kvikmyndir.com
e e e
Ó.H.T Rás 2
eee
Ó.H.T Rás 2
BRESKA ofurhljómsveitin Pink
Floyd hefur verið sveipuð goðsagna-
kenndum ljóma í tæpa fjóra áratugi.
Bandið, sem var stofnað um miðjan
sjöunda áratug síðustu aldar, hefur
þrátt fyrir það gengið í gegnum til-
tölulegar litlar mannabreytingar –
að undanskildu brotthvarfi tveggja
magnaðra lagahöfunda, þeirra Syds
Barretts og Íslandsvinarins Rogers
Waters, sem kemur hingað til lands í
sumar í annað sinn – og aldrei hætt.
Allavega ekki með formlegum hætti.
Nokkrar breytingar urðu á hljóm-
sveitinni með brotthvarfi Barretts
árið 1968 en í stað hans var ráðinn
nýr og huggulegur gítarleikari, Dav-
id Gilmour, sem m.a. hafði unnið fyr-
ir salti í graut sinn með fyr-
irsætustörfum og var æskuvinur
Barretts. Andstaða við drottnunar-
áráttu Waters, sem hafði verið í
hljómsveitinni frá upphafi – að því er
virðist á köflum til að sleppa við tíma
hjá sálfræðingi – kom í veg fyrir að
aðrir meðlimir hljómsveitarinnar
fengju að leggja lóð á vogarskálar
bandsins. Var úr að hann yfirgaf
hljómsveitina tveimur árum eftir út-
komu breiðskífunnar The Final Cut,
frá árinu 1983. Vel má vera að þeir
sem eftir sátu í Pink Floyd hafi verið
frelsinu fegnir eftir einræði Waters
en þeir héldu áfram tónleika-
ferðalögum vítt og breitt um heim-
inn auk þess sem hver einasti kjaft-
ur gaf út sínar eigin breiðskífur.
Plötur Pink Floyd urðu þrátt fyrir
frelsið ekki margar; A Momentary
Lapse of Reason, sem er fantagóð
tónleikaplata með framúrskarandi
hljómi, og hljóðversplatan A Divis-
ion Bell, sem er ágæt en bætir litlu
við í þróunarferli hljómsveitarinnar.
Nú liggur ekkert fyrir um það
hvenær David Gilmour fékk þá flugu
í höfuðið að hann væri kominn með
nóg af efni í nýja breiðskífu, þá
þriðju eftir 22 ára hlé. Hinar voru
David Gilmour, frá 1978, sem er fín
og uppfull af persónulegum gít-
arhljómi hans og töfrandi söng, eins
konar útvíkkun á Pink Floyd, og
About Face, frá 1984. Fín plata þar á
ferðinni en svolítið barn síns tíma
eins og flestar plötur frá þessu
skelfilega tímabili, tónlistar- og
tískulega séð, að margra mati. Vel
má vera að eftirminnileg endurkoma
Pink Floyd á Live 8-styrktartónleik-
unum í Hyde Park í Lundúnum 2.
júlí í fyrra hafi blásið Gilmour kappi
í kinn. En þátttaka hljómsveit-
arinnar var án nokkurs efa hápunkt-
ur tónleikanna ásamt löndum þeirra
og starfsfélögum í öldungabandinu
stórgóða, The Who.
Við fyrstu hlustun virðist sem
þessi nýjasta breiðskífa Gilmours
bjóði upp á fátt nýtt. Lögin virkuðu
sem endurtekning á fyrra efni, eins
konar endurnýting á riffum og tökt-
um af gömlum plötum Pink Floyd.
Við aðra hlustun batnaði platan
nokkuð. Gamlir taktar frá Pink
Floyd hrísluðust þó enn um líkam-
ann. Platan rifjaðist upp, sér-
staklega titillag plötunnar og hið
stórfræga „Shine On You Crazy
Diamond, Parts, I–V“, auk nokkurra
ballaða af hinu sögufræga þrekvirki
bandsins, The Wall.
Á nýjustu plötu Davids Gilmours
er greinilegt að þar er um meðlim
Pink Floyd að ræða, því fjölmargir
þættir plötunnar eru líkt og vísanir í
verk hljómsveitarinnar í gegnum
tíðina.
Fyrsta lag plötunnar „Con-
stellation“ er líkast dæmigerðu upp-
hafslagi af plötu Pink Floyd. Stíg-
andin er þung og hæg og fer
hækkandi eftir því sem á líður, líkt
og það kallist á við Cluster One, upp-
hafslag síðustu og einu breiðskífu
hljómsveitarinnar, The Division
Bell, frá árinu 1994, þar sem Roger
Waters er fjarri góðu gamni. Um er
að ræða tónasúpu sem framkölluð er
að mestu leyti með gítar, strengja-
sveit, trommum og einhvers konar
handanröddum. Andi pólska tón-
skáldsins Zbigniew Preisners svífur
yfir vötnum, en hann stjórnaði
strengjaútsetningum í öllum lögum
plötunnar og ljá fingraför hans plöt-
unni ákveðinn gæðastimpil. Þeir
óheppnu sem ekki þekkja til Preisn-
ers geta kynnt sér fantagóða og til-
finningaþrungna tónlist hans við
kvikmyndir á borð við litaþrennu
pólska leikstjórans Krzysztofs
Kieslowskis og kvikmyndina Tvöfalt
líf Veróniku, sem vakti mikla athygli
hér á landi. Þetta er tvímælalaust
eitt af bestu lögum plötunnar, sem
leysist upp í dramatískum hátónum
á gítar og tengist titillagi plötunnar.
On An Island er dæmigert lag
með Pink Floyd. Gott ef hljóð-
færaskipanin er ekki svipuð, sér í
lagi Hammond-orgelið, sem vælir
undan þunga Richard Wrights,
hljómborðsleikara Pink Floyd, en
hann aðstoðar félaga sinn úr band-
inu við flutninginn. Allar raddanir
eru til fyrirmyndar, næstum him-
neskar eins og í flestum lögum plöt-
unnar. Þar eru á ferðinni aldavin-
irnir þeir David Crosby og Graham
Nash úr bandaríska sveitahippa-
bandinu Crosby, Stills & Nash, sem
hafa verið að í álíka langan tíma og
Pink Floyd.
Ballaðan „Blue“ er líkt og samin
fyrir félagana í Pink Floyd. Gilmour
spilar á gítar og sér um raddir á sinn
einstaka hátt og fingur Wrights
liggja þungt á svörtu og hvítu nót-
unum. Hvort um tilviljun er að ræða
eður ei er skemmtilegt frá því að
segja að Bob Klose leikur á gítar
ásamt Gilmour í laginu, en hann var
meðlimur Pink Floyd á upphafs-
dögum hljómsveitarinnar áður en
hún tók upp eitt einasta lag.
Sömuleiðis er fjórða lag plöt-
unnar, „Take a Breath“, Floyd-legt
á margan hátt. Heiti lagsins minnir
um margt á heiti annarra laga
hljómsveitarinnar auk þess sem lag-
ið sjálft ber sterkan keim af Pink
Floyd. Líklegast Guy Pratt tekur
bassann fantatökum í laginu og
kreistir úr honum hvern tónn. Pratt
þessi er þekktur sessjónspilari og
hefur komið fyrir í lögum hjá
Madonnu, Michael Jackson og
mörgum fleirum í gegnum tíðina.
Það er skemmst frá því að segja að
tenging hans við Pink Floyd er sú að
hann er tengdasonur Richards
Wrights, hljómborðsleikara hljóm-
sveitarinnar.
„Red Sky at Night“ er sér-
staklega Pink Floyd-legt. Upphafs-
tónar lagsins eru líkastir afriti af
„Shine On You Crazy Diamond“ af
Wish You Were Here, frá 1978, með
samspili síhækkandi orgeltóna,
saxófóns og gítars. Það er ekki á
mínu færi að vita hvað fór í gegnum
huga gamla brýnisins Gilmours þeg-
ar hann raðaði lögum á plötuna. Það
eina sem nefnilega er hægt að setja
út á lagið er að það hefði sómt sér
frábærlega sem fyrsta lag b-hliðar á
vínylplötu, ef einhver man þá eftir
þess háttar gæðagripum. Það er líka
stutt, 2:51, og tengist afburðavel við
næsta lag, blúsarann „This Heaven“,
sem er eitt af skemmtilegustu lögum
plötunnar. Þar sýnir Gilmour og
sannar hversu fjölbreyttur tónlist-
armaður hann er þegar hann fer úr
Pink Floyd-kápunni.
Næstbesta lag On An Island á eft-
ir „Constellation“ er svo „Then I
Close My Eyes“, sem er númer sjö á
geisladisknum en yrði númer þrjú ef
um vínylplötu væri að ræða. Þetta er
einkar skemmtilegt lag, bæði að
gerð og uppbyggingu. Það hefst á
glamri Gilmours á cümbüs, banjó-
afbrigði sem á rætur að rekja til
Tyrklands. Það er engu líkara en
upptakan hafi farið fram í gömlum
bragga eða skemmu, því hljóðið er
afar skemmtilegt. Fljótlega tvinnast
það svo síendurteknu stefi með sára-
fáum útúrdúrum á selló, slagverk,
píanó, kjöltugítar og blást-
urshljóðfæri.
„Smile“ er eitt væmnasta lag plöt-
unnar. Lagið er í lélegri kantinum
við fyrstu hlustun en batnar við
hverja endurtekningu og verður
töluvert yfir meðallagi á endanum í
einfaldleika sínum. Flott lag þegar
upp er staðið.
Næstsíðasta lag plötunnar, „A
Pocketful Of Stones“, er sísta lagið,
að mínu mati. Þetta er fremur rólegt
lag með skelfilegri byrjun, sem er
alltof sykurpúðaleg. Einstaka út-
úrdúrar inni í því og einkar huggu-
leg rödd Gilmours lyfta því á örlítið
hærra plan. Lokakaflinn er hins veg-
ar afbragð og hefði verið mun betri
hugmynd að henda miðbiki lagsins
út á hafsjó og láta fyrsta hluta þess
og lokakaflann standa eftir, sem
hefði hljómað mun betur, í það
minnsta í mínum eyrum.
Lokalag plötunnar, „Where We
Start“, er rólegt og smekklegt.
Gilmour í sinni tærustu mynd með
einfalda, hreina og fallega gítartóna
sem leiða hugann á ról út um eldhús-
gluggann. Rétt eins og Pink Floyd
hefði gert á áttunda áratugnum. Um
leið og því lauk gat ég ekki á mér
setið, stillti aftur á upphafspunkt og
hlustaði á diskinn í gegn.
Og síðan aftur. Ég veit ekki hvað
veldur. Hvað það er í tónlistinni sem
maður sækir í. Kannski það sé
kryddið sem í henni er, smá Gilmour
og Floyd.
Hvort sem það er tilviljun eður ei
kemur On An Island út á afmæl-
isdegi Davids Gilmours, sem fagnar
sextugsafmæli sínu í dag, 6. mars.
Og hvílík afmælisgjöf. Platan, þessi
gjöf sem Gilmour gefur sjálfum sér
og öllum aðdáendum Pink Floyd,
hvort sem þeir bíða eftir endurkomu
hljómsveitarinnar eða vilja hita upp
fyrir tónleikana með Roger Waters
á Fróni, er í sérlega fallegum um-
búðum. Allur frágangur er til fyr-
irmyndar, ekki síst umslagið sjálft,
sem er eins og lítil bók og mun ef-
laust sóma sér vel á hverju heimili.
Fallegur afmælispakki
„Á nýjustu plötu Gilmours er greinilegt að þar er um meðlim Pink Floyd að ræða, því fjölmargir þættir plötunnar
eru líkt og vísanir í verk hljómsveitarinnar í gegnum tíðina,“ segir Jón Aðalsteinn Bergsveinsson í dómi sínum.
Jón Aðalsteinn Bergvinsson
TÓNLIST
Geisladiskur
David Gilmour söng og lék á gítar, orgel,
píanó, bassa, saxófón og slagverk, David
Crosby og Graham Nash sungu bakradd-
ir, Richard Wright, Chris Stainton og
Georgie Fame léku á Hammond-orgel,
Jools Holland, Phil Manzanera og Polly
Samson, eiginkona Gilmours, léku á
píanó en Chris Thomas fór fingrum um
hljómborðið ásamt Manzanera, Rado
Klose og BJ Cole léku á gítar, Guy Pratt
og Chris Laurence léku á bassa, önnur
slagverk voru í umsjón Andys Newmarks,
Geds Lynch, Willies Wilsons og Roberts
Wyatts, Caroline Dale lék á selló, Lucy
Wakeford á hörpu en Ilan Eshkeri sá um
forritun. Zbigniew Preisner sá um útsetn-
ingar og stjórnun strengjasveitar. Lög og
textar eftir David Gilmour og Polly Sam-
son. Hljóðritað og tónjafnað í nokkrum
hljóðverum í Bretlandi, m.a. í Abbey
Road og á heimili Gilmours. EMI gefur út.
David Gilmour – On An Island