Lesbók Morgunblaðsins - 03.03.2007, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 3. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
lesbók
Eftir Birtu Björnsdóttur
birta@mbl.is
Í dag lýkur árlegri kvik-myndahátíð í Afríku sem nefnist
Fespaco.
Hátíðin, sem hefur farið fram frá
árinu 1969, er mjög mikilvæg fyrir
afríska kvik-
myndagerð,
að sögn leik-
arans Rasm-
ane Ouedrago,
sem er sjálfur
frá Burkina
Faso, en hátíðin var haldin í höf-
uðborginni Ouagadougou.
„Á kvikmyndahátíðunum í Can-
nes, Feneyjum og Berlín er ekki
mikið framboð af afrískum mynd-
um. Faspaco er því nauðsynlegur
grundvöllur fyrir hérlenda kvik-
myndagerð til að koma verkum sín-
um á framfæri,“ sagði Ouedrago.
Áætlað var að sýna rúmlega 200
myndir á hátíðinni sem stóð í viku.
Afrískur kvikmyndaiðnaður
stendur höllum fæti að nokkru leyti
en æ fleiri kvikmyndahúsum er lok-
að þar ár hvert vegna lélegrar að-
sóknar.




Til stendur að leiða þá Ben Still-er og Robert De Niro saman í
þriðja sinn sem tengdafeðgana
Gaylord Focker, og Jack Byrnes í
framhaldsmynd Meet the Parents
og Meet the Fockers.
Myndirnar tvær skiluðu 434
milljónum dollara í kassann á sín-
um tíma og því þótti framleiðand-
anum Universal Pictures og leik-
stjóranum Jay Roach sjálfsagt að
endurtaka leikinn.
Sagan segir að myndin komi til
með að heita Meet the Little Foc-
ker og líklegt að í henni hafi per-
sónan Stiller fjölgað mannkyninu
ásamt unnustu sinni, með tilheyr-
andi árekstrum við tengdapabba.
Terri Polo verður sem fyrr í
hlutverki unnustu Stiller og Blythe
Danner leikur tengdamömmuna.




Ósætti er komið upp á milli leik-stjóra Babel Alejandro Gonza-
lez Inarritu og
handritshöfund-
arins Guillermo
Arriaga en þeir
saka hvor annan
um að stela allri
þeirri athygli
sem fjölmiðlar
veita myndinni,
sem og að til-
einka sér allan
heiðurinn af
henni.
Eftir ásakanir Arriaga þessa efn-
is sendi Innaritu, ásamt fleiri að-
standendum myndarinnar, meðal
annars leikurunum Gael Garcia
Bernal og Adriana Barraza og tón-
skáldinu Gustavo Santaolalla, Ar-
riaga bréf þar sem þau saka hann
um að reyna að vekja athygli á Ba-
bel með neikvæðum hætti í fjöl-
miðlum.
„Það er synd að þú gerir þér
ekki grein fyrir að kvikmyndir eru
aldrei verk eins manns heldur
verða til við samvinnu fjölda fólks,“
segir meðal annars í bréfinu.
Inarritu og Arriaga hafa átt far-
sælt samstarf undanfarin níu ár og
unnu saman að myndunum Amores
Perros og 21 Grams.
Samstarfinu mun þó líklega lokið
en Inarritu óskaði Arriaga í bréfinu
„góðs gengis með þær myndir sem
hann ætti eftir í framtíðinni.“
Babel var tilnefnd til sjö Ósk-
arsverðlauna en tónskáldið Santao-
lalla var sá eini sem fékk styttu
fyrir bestu frumsömdu tónlistina.
KVIKMYNDIR
Alejandro Gonza-
lez Inarritu.
Robert de Niro og Ben Stiller.
Eftir Árna Þórarinsson
ath@mbl.is
Ésso æðisleg stjaddna. Aller elska meg.Allör heimörinn elskar meg.Þetta var ekki sagt upphátt á Ósk-arshátíðinni á sunnudagskvöldið. Samt
var þetta kjarni málsins. Svona leið sigurveg-
urunum í raun og veru. Þeir voru bara of dannaðir
og dipló til að láta vaða á þakkarávörpunum. Ég
er fyrir löngu hættur að horfa.
Þetta, eða eitthvað í þessa veru, var hins vegar
sagt upphátt í The Silvia Night Show á Skjá ein-
um á föstudagskvöldið. Mikið meira var ekki sagt
í þeim þætti. Ekki svona efnislega. Mér fannst ég
hafa heyrt það áður. Mér fannst ég hafa heyrt og
séð allan þáttinn áður. Sama átti við um föstudag-
inn þar á undan. Ég ætla að gera eitthvað annað
við föstudagskvöldin í framtíðinni.
The Silvia Night Show er endurvinnsla á end-
urvinnslu, útþynning á útþynningu. Það sem í
öndverðu var skrumskæling á íslenskum veru-
leika er fyrir löngu orðin skrumskæling á skrum-
skælingu, skopgerving á skopgervingu. Þannig
hefur hugmyndin snúist upp í andhverfu sína,
leiðindin.
The Silvia Night Show er, því miður, sláandi
dæmi um gest, óboðinn gest, sem er búinn að
staldra svo lengi við í boðinu að allir aðrir gestir
eru farnir og gestgjafarnir hafa drukkið sig í
svefn. Boðflenna, sem eitt sinn var skemmtileg,
situr ein eftir í stofunni og röflar þar við sjálfa sig.
Maður er frekar domm yfir þessum örlögum
Silvíu nætur. Hún er verk hæfileikafólks, bæði
fyrir framan og aftan myndavélarnar. En það
þekkti ekki sinn vitjunartíma. Að „stærsti hljóm-
plötusamningur Íslandssögunnar“ breyti nokkru
þar um er á huldu.
Það er mikilvægt að toppa á réttum tíma. Þetta
segja stjórnmálamenn gjarnan þegar illa gengur.
Merkingin er víst þessi: Þetta skiptir engu máli.
Minn tími mun koma. Núna er ég í pásu. Allir
munu elska mig þegar á þarf að halda, í kosning-
unum.
Silvía nótt toppaði ekki á réttum tíma í kosning-
unum um evrópsku froðusöngvana. Það gerði
finnska þungarokkshljómsveitin Lordi, sem sneri
á glyskeppnina í skrímslagervum, sigraði hana á
röngunni á meðan Silvía tapaði á réttunni. Núna
var ég að lesa að Lordi er í sömu fallhættu og
Silvía. Höfuðpaurinn, samnefndur Lordi, mun
ásamt félögum sínum, múmíunni Amen, blóðsug-
unni Awa, heljarnautinu Ox og geimskepnunni
Kita, semja handrit og leika aðalhlutverk í hryll-
ingsmynd uppá 4 milljónir evra. Myndin, sem
gerist á sjúkrahúsi, verður tekin á ensku og aðrir
í leikhópnum breskir og bandarískir. Lordi stefn-
ir því á frægð og frama uppá amerísku, enda
fyrsta hljómleikaferðin vestur í undirbúningi.
Góða ferð.
Lordi hefur nýverið opnað veitingahús í
heimabæ hljómsveitarinnar, Rovaniemi. Það
hljómar lystaukandi. Sjálfsagt boðið uppá múmíu-
buff tartar, blóðkokkteila og heljarhamborgara.
En bíómynd? Er hér ekki enn eitt dæmið um
brandara sem gleymir að hann er brandari og
heldur að hann sé alvara? Alveg gæti ég trúað því
að Silvía nótt myndi græða á naglsnyrtum tám
sínum og fingrum í nokkrar vikur að minnsta
kosti ef hún opnaði í Reykjavík bar eða mat-
sölustað sem byði uppá yfirskreyttar veigar og
drottningarpitsur frá Dominos með stjörnu-
ljósum.
En það hentar sjálfsagt ekki. Fólki stendur
ekki á sama hvaðan gott kemur og fyrir hvað. Við-
urkenningar og verðlaun, frægð og velgengni,
þurfa helst að haldast í hendur við okkar hjart-
fólgnustu afrek, ekki hitt. Sjáiði bara blessaðan
kallinn hann Martin Scorsese. Hann hefur gegn-
um áratugina skapað mörg eftirminnilegustu
verk bandarískrar kvikmyndasögu eins og Mean
Streets, Taxi Driver, og The King Of Comedy, svo
þau bestu, fyrir minn smekk, séu nefnd. Uppske-
ruhátíð Skara frænda hefur alveg látið hann í friði
með þessi verk. Nú situr hann uppi með Óskar
fyrir auðgleymanlegt miðlungsverk, The Dep-
arted, sem er útþynning á æ þynnri glæp-
onaópusum hans í seinni tíð. Kannski er núna
rétti tíminn fyrir Scorsese að opna veitingastað-
inn Raging Bull sem sérhæfir sig í lífrænt rækt-
uðum nautasteikum. Ef Lordi þjónaði til borðs og
Silvía nótt fríkaði út á barnum væri verkið full-
komnað. Frægð með endemum af endemum.
Allör heimörinn elskar meg.
Hin ofboðslega frægð
SJÓNARHORN » Það er mikilvægt að toppa á réttum tíma. Þetta segja stjórn-
málamenn gjarnan þegar illa gengur. Merkingin er víst þessi:
Þetta skiptir engu máli. Minn tími mun koma. Núna er ég í pásu...
Eftir Björn Þór Vilhjálmsson
vilhjalmsson@wisc.edu
B
andaríska kántríhljómsveitin og
kvennabandið Dixie Chicks stóð
sig vel á Grammy-verðlaunaaf-
hendingunni í síðasta mánuði þar
sem hún hlaut fimm verðlaun fyrir
sína nýjustu plötu, Taking the
Long Way Home (2006), þar af þrenn sem skipta
umtalsverðu máli (m.a. besta plata og besta lag
ársins) en rúmur áratugur mun vera síðan hljóm-
sveit hreinsaði upp verðlaunagripi af viðlíka
krafti. Velgengni Dixie Chicks á þessum vettvangi
kemur þó í kjölfar allmikilla sviptinga í ferli
hljómsveitarinnar en fyrir nokkrum árum lét að-
alsöngkonan, Natalie Maines, miður jákvæð orð
falla um George Bush Bandaríkjaforseta. Heil-
mikið moldviðri þyrlaðist upp í kjölfarið og ferill
hljómsveitarinnar þótti lengi vel í hættu. Í þessu
ljósi hefur verðlaunaafhendingin í febrúar verið
túlkuð á pólitískan hátt sem eins konar virðing-
arvottur við hljómsveit sem mætti miklum mót-
vindi en stóð á sínu.
Í miðju moldviðrinu
Þó ber að athuga að Grammy-verðlaunin tengjast
tónlistarstofnunum í norðurfylkjum Bandaríkj-
anna. Suðrið og kántrígeirinn hafa sín eigin verð-
laun, CMA, en þau voru einnig veitt fyrir
skömmu. Þar vakti hins vegar athygli að plata
Dixie Chicks hlaut engar tilnefningar og skaut
nokkuð skökku við þar sem hljómsveitin hefur um
nokkurt skeið verið ein sú vinsælasta í kántrígeir-
anum og hefur jafnan átt vísa leið að þessum verð-
launum. En það var áður en aðalsöngkonan, Na-
talie, tjáði sig um Íraksstríðið. Atburðurinn átti
sér stað á tónleikum í London árið 2003 en á milli
laga sagði söngkonan eitthvað á þá leið að hún
væri andvíg stríðinu og að hún skammaðist sín
fyrir að forseti Bandaríkjanna væri frá Texas
(sem er hennar heimafylki). Ekki var það nú
meira sem hún lét frá sér fara þá stundina en ekki
leið á löngu áður en fréttir af þessum ummælum
bárust til Bandaríkjanna og þar varð fjandinn
laus.
Helsta markaðssvæði kántrítónlistar eru suð-
urríkin en svo vill til að þar er einnig að finna
áköfustu stuðningsmenn Bush og Repúblík-
anaflokksins almennt, enda er svæði þetta gjarn-
an kennt við rauðu fylkin. Aðdáendur Dixie
Chicks teljast með öðrum orðum til þeirra allra
„þjóðræknustu“ og féll þeim illa að þessar „dæt-
ur“ Texas skyldu snúast gegn þjóðarleiðtoganum
og Texasbúanum á ögurstund, og það á erlendri
grund. Í kjölfarið fór af stað heilmikil herferð
gegn hljómsveitinni. Útvarpsstöðvar neituðu unn-
vörpum að spila tónlist hennar, plötusala hrundi,
útifundir voru haldnir þar sem plötur og plaköt
Dixie Chicks voru brennd og síðar sama ár, þegar
hljómsveitin hélt tónleika í Texas, barst söngkon-
unni líflátshótun. Undir þetta allt saman var svo
kynnt á hægrisinnuðum bloggsíðum og fjöl-
miðlum eins og Fox þar sem hljómsveitinni var
formælt af miklum móð (Bill O’Reilly, sú mikla
mannvitsbrekka, lét til dæmis þau orð falla að
þetta væru fávísar konur sem þyrfti að berja til
hlýðni).
Vegferðin kvikmynduð
Saga þessi er rakin í nýlegri heimildarmynd sem
nefnist Shut up and Sing (2006) en henni er leik-
stýrt af Barböru Kopple og Cecilu Peck, en sú
fyrrnefnda getur talist einn virtasti heimild-
armyndaleikstjóri Bandaríkjanna. Kopple hefur
tvisvar hlotið óskarsverðlaun fyrir heimild-
armyndagerð, fyrst fyrir hina mögnuðu Harlan
County, USA (1976) og svo American Dream
(1990). Kvikmyndagerðarmennirnir voru með á
hljómleikaferðalaginu í Bretlandi árið 2003 og
tóku upp hin alræmdu ummæli. Kopple og Peck
fylgja hljómsveitarmeðlimum næstu þrjú árin eða
allt fram að gerð nýju plötunnar. Í myndinni er
svo hafður sá háttur á að skipta frásögninni í tvö
tímaskeið, annars vegar „samtíma“ þess að verið
er að semja og hljóðrita nýja plötu og hins vegar
eftirköst London-tónleikanna. Þetta gengur
ágætlega upp – samræður og atburðir í „núinu“
vekja minningar og það er eins og myndavélin
fylgi þessum hugrenningatengslum eftir.
Það er einnig athyglisvert að Kopple og Peck
ætluðu sér í fyrstu að gera „hefðbundna heimild-
armynd“ um tónleikaferð vinsællar hljómsveitar.
En frá og með ummælunum í London tekur efnið
stakkaskiptum í höndunum á þeim, og þær ná að
fylgja hljómsveitinni frá upphafi í gegnum sér-
stakt og eftirtektarvert tímabil. Myndin veitir
innsýn í viðbrögð hljómsveitarmeðlima við þróun
mála, og sýnir hvernig þær neita að láta eigin
réttlætiskennd víkja fyrir viðskiptasjónarmiðum,
hversu mjög sem minnkandi plötusala og spil-
unarbann útvarpsstöðvanna skýtur þeim skelk í
bringu. Sérstaklega er dregin upp áhugaverð
mynd af Natalie sem hefur bein í nefinu, og hinar
standa með henni, enda er um að ræða samhentan
hóp tónlistarmanna sem unnið hefur saman um
langt skeið. Eins og sjá má glöggt í myndinni voru
Dixie Chicks vinsælasta kvennahljómsveit allra
tíma fyrir Bush-málið, og gríðarlegar stór-
stjörnur. Bush-málið knýr þær til að endurmeta
stöðu sína, í persónulegu, viðskiptalegu og síðast
en ekki síst listrænu tilliti. Þegar kántrímark-
aðurinn lokar á þær koma nýir hlustendur inn
sem margir hverjir hafa áhuga á þessum stelpum
frá Texas sem þorðu að tjá skoðanir sínar á mikl-
um átakatímum í bandarísku þjóðlífi. Þess ber að
geta að þegar Natalie lætur ummælin frægu frá
sér fara eru vinsældir Bush á algjörum hápunkti,
og almennur stuðningur við stríðsreksturinn
sömuleiðis. Árið 2007 líta málin öðruvísi út: Bush
er orðinn einn óvinsælasti forseti sögunnar og
stríðið risavaxið klúður. Ekki er ólíklegt að þetta
hafi spilað inn í í endurreisn hljómsveitarinnar á
Grammy-verðlaununum.
Ekki abbast upp á Texas
Bandaríska kántríhljómsveitin Dixie Chicks
vakti athygli fyrir nokkrum árum fyrir að gagn-
rýna stefnu George Bush í Írak en sveitin á ræt-
ur í Texas þar sem Bush var eitt sinn ríkisstjóri.
Á Grammy-verðlaunaafhendingunni fyrir stuttu
var hljómsveitinni veitt uppreisn æru. Og nú hef-
ur verið gerð heimildarmynd um þær þreng-
ingar sem hljómsveitin gekk í gegnum vegna
ummæla sinna um forsetann.
Með bein í nefinu Í myndinni kemur fram að Dixie Chicks voru vinsælasta kvennahljómsveit allra
tíma fyrir Bush-málið. Gagnrýni söngkonu þeirra á Bush kom þeim hins vegar í nokkurt klandur.