Lesbók Morgunblaðsins - 19.05.2007, Qupperneq 4

4 LAUGARDAGUR 19. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
lesbók
Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
K
jartan Sveinsson og
María Huld Markan
Sigfúsdóttir hafa verið
áberandi í íslensku tón-
listarlífi á undanförnum
árum, hann sem einn
liðsmanna Sigur Rósar
og hún sem ein af stöll-
unum í amiinu. Þessar hljómsveitir hafa og
starfað náið saman í gegnum árin, amiina hef-
ur spilað með Sigur Rós á tónleikum og á
plötum, en samband þeirra Kjartans og Mar-
íu er enn nánara því þau hafa búið saman í
nokkurn tíma. Fyrir skemmstu luku þau síð-
an tónsmíðanámi við Listaháskóla Íslands
með tónsmíðum sem fluttar voru í kirkjum
tveim; verk Maríu í Fríkirkjunni en verk
Kjartans í Seltjarnarneskirkju.
Þau Kjartan og María eru einmitt rétt laus
við skólann þegar við tyllum okkur í borðstof-
unni hjá þeim á Lindargötunni, hún var ein-
mitt í síðasta tímanum þá um daginn, en hann
hafði lokið sínu námi fyrir tveimur dögum.
Þau eru að vonum ánægð með að vera búin
með námið og ekki á því að fara strax í fram-
haldsnám, í það minnsta ekki í bili. Þannig
segir María að það eigi eflaust eftir að líða
einhver tími þar til hana langi í skóla aftur.
„Á meðan maður er í skólanum finnst manni
það erfitt og hlakkar til að hætta, en svo lang-
ar mann kannski aftur þegar nógur tími hefur
liðið, kannski sex mánuðir eða ár. Það er allt-
af ótrúlega gott að bæta við sig, hvort sem
það er í skóla eða ekki, að læra á nýtt hljóð-
færi eða eitthvað annað nýtt.“
„Já, eða bara stúdera hvað sem er,“ segir
Kjartan og bætir við að þessi vetur hafi verið
erfiður, mikið að gera í hljómsveitinni og fyrir
vikið „aðeins of mikið í gangi“, eins og hann
orðar það. „Ég fann það þó þegar ég byrjaði í
skólanum hvað það var gaman að vera aftur
kominn í skóla, gaman að reyna almennilega á
hausinn á sér. Ég var vissulega oft að læra
eitthvað sem ég hafði engan sérstakan áhuga
á en samt var maður að reyna aðeins á haus-
inn á sér, að nota heilann, sérstaklega þessar
stöðvar sem maður notar ekki dagsdaglega,“
segir Kjartan og nefnir til útskýringar að í
Sigur Rós snúist allt um flæði og spuna, það
séu engar djúpar pælingar á bak við það sem
hljómsveitin gerir og því hafi verið gott og
gagnlegt að komast í annars konar vinnu.
Tónlist er spírall
María tekur undir þetta og segir að fyrir sitt
leyti sé það besta við skólanám að þar læri
maður oft ýmislegt sem maður hefði ekki val-
ið sér sjálfur, eins og til að mynda að rýna í
verk annarra; „að reyna að setja sig í spor
einhvers í tónlistarsögunni og reyna að skilja
hvers vegna hann gerði það sem hann gerði,
spyrja spurninga eins og hvað voru seríalist-
arnir að pæla og síðan að spegla sig í stærra
samhengi í sögunni. Ég held það sé rosalega
mikilvægt að vera meðvitaður um það sem
mannkynið á sameiginlegt og er sífellt að end-
urtaka sig í sögunni og það er líka svo margt
sem verður áhugavert af því að maður er að
pæla í því.“
„Mér fannst einmitt skemmtilegast í því
sem ég var viss um að yrði leiðinlegast,“ segir
Kjartan, „sem var Wagner- og Debussy-
greining. Ég var búinn að kvíða fyrir því lengi
og var viss um að það yrði bæði erfitt og leið-
inlegt, en svo var þetta það skemmtilegasta
sem ég gerði í skólanum.“
„Það á svo eftir að koma í ljós hvort það að
sitja og semja tónlist verður til þess að mann
langar í meira nám,“ segir María og Kjartan
bætir við: „Ég held að ég eigi ekki eftir að
fara í meira tónsmíðanám, en mig langar að
læra eitthvað meira. Mér finnst mjög gaman
að læra, en það er takmarkað hvað er hægt að
kenna manni, það kennir manni enginn að
semja tónlist, hún bara kemur eins og hún
kemur.“
Einhvers konar post-endurreisn
„Það geta allir garfað og lesið bækur sjálfir,
en það val verður alltaf dálítið einhliða, á með-
an skólinn ýtir manni í fleiri áttir og er þess
vegna mjög mikilvægur,“ segir María og held-
ur svo áfram: „Það er líka magnað og hollt að
fatta hvað maður kann lítið í rauninni þegar
maður kemur í skólann og sér að allir eru
búnir að gera allt og allir hafa farið í sömu
hugsunarspíralana endalaust.
Fyrir mér er tónlist ekki einhver framþró-
un, að stefnt sé að einhverju lokatakmarki,
heldur er hún spírall og alltaf verið að endur-
skoða og sjá frá öðru sjónarhorni í staðinn
fyrir að vera alltaf upptekinn af því að finna
upp eitthvað nýtt.“
„Í dag er þetta miklu frekar spurning um
afstöðu, að finna sig í músíkinni,“ segir Kjart-
an, „ekki það að læra af „meistaranum“ og
þróa það áfram, heldur að finna sjálfan sig.
Það má segja að það sé einhverskonar post-
endurreisn í gangi, eins og einhver orðaði
það,“ segir hann og María tekur undir það:
„Það er magnað að uppgötva að tónlist-
arsagan hefur alltaf farið í mynstur og þegar
einhver tónlistarstefna er orðin hæfilega flók-
in kemur andsvar sem leggur áherslu á meiri
einfaldleika. Ég held að við séum einmitt á
svoleiðis skeiði núna, afturhvarfi til einfald-
leika, og svo á það eflaust eftir að verða flókn-
ara. Sú tónlist í dag sem er hvorki klassísk
tónlist né popp, tónlist sem gerir út á einfald-
leikann, er stefna sem verður kannski flóknari
og byggir meira utan á sig með tímanum.
Svo getur það líka verið að við séum að upp-
lifa tíma sem við höfum ekki séð áður, þegar
listgreinar eru að opnast og múrar að hrynja
á milli klassíkur og popps – kannski eru að-
stæður nú öðruvísi en þær hafa nokkurn tím-
ann verið,“ segir María og bendir á að nú
séum við með söguna innan seilingar, með
tónlist frá öllum tímum á geisladiskum og í
tölvunni, meira sé hlustað á tónlist í dag en
nokkru sinni og eins geri tölvutæknin einfald-
ara og fljótlegra að búa til tónlist, auðveldara
sé að dreifa henni og svo megi áfram telja.
Tónlistarnámið skiptir máli
Erlendir blaðamenn gera gjarnan mikið úr
því að íslensk tónlist sé einstök, að í henni
megi greina þætti sem ekki sé að heyra í tón-
list annarra þjóða, og fabúlera um það fram
og aftur, gjarnan með tilvísun í Sigur Rós og
amiinu. Þau Kjartan og María segjast og oft
fá þá spurningu hvað það sé sem geri íslenska
tónlist svo einstaka og segja að því sé erfitt að
svara. Þegar ég varpa fram þeirri tilgátu
blaðamanns franska dagblaðsins Liberation
að það sé vegna þess hve tónlistarnám sé al-
mennt hér á landi tekur Kjartan í fyrstu
dræmt í það.
„Það er rétt að vissu leyti, það er mikið tón-
listarnám úti á landi, en ekki gott að segja
hversu mikil áhrif það hefur, það eru allir
krakkar í Noregi í lúðrasveitum en það er
langt síðan maður hefur heyrt eitthvað
skemmtilegt frá Noregi.“
María tekur annan pól í hæðina, bendir á að
tónlistarnámið skili ekki endilega fullt af
framúrskarandi listamönnum, en það sem
mestu skipti sé að það haldi tónlist á lofti í
samfélaginu.
„Ég veit ekki með Norðurlöndin, en í Mið-
Evrópu hittir maður iðulega fólk sem þekkir
engan eða á engan ættingja sem fæst við tón-
list. Hérna getur maður spurt nánast hvern
sem er á Laugaveginum og allir eru tengdir
tónlist á einhvern hátt, hvort sem það er í
gegnum ættingja eða kunningja eða þeir eru
sjálfir að fást við hana, eru í kór, spila í hljóm-
Í miðjum tónlistarspír
Samrýnd Kjartan Sveinsson og María Huld Markan Sigfúsdóttir í garðinum sínum í Skuggahverfinu.
Fyrir stuttu luku þau Kjartan Sveinsson og
María Huld Markan Sigfúsdóttir tónsmíð-
anámi, sem er í sjálfu sér ekki í frásögur fær-
andi. Það setur það þó óneitanlega í forvitni-
legt ljós þegar í ljós kemur að þau eru í
heimsþekktum hljómsveitum hvort fyrir sig,
Kjartan í Sigur Rós og María í amiinu, og
hafa að auki ruglað saman reytum. Hér er
rætt við þau Kjartan og Maríu um tónlistina
sem er líf þeirra og yndi.
» „Tónlist ekki einhver framþróun, að stefnt sé að einhverju
lokatakmarki, heldur er hún spírall og alltaf verið að endur-
skoða og sjá frá öðru sjónarhorni í staðinn fyrir að vera alltaf
upptekinn af því að finna upp eitthvað nýtt.“ … „Í dag er þetta
miklu frekar spurning um afstöðu, að finna sig í músíkinni.“