Lesbók Morgunblaðsins - 19.05.2007, Síða 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. MAÍ 2007 7
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@gmail.com
Sænska rokksveitin The Hives ermeð nýja skífu í burðarliðnum.
Samkvæmt trymblinum Chris Dan-
gerous var platan tekin upp í Lond-
on, Miami, Oxford og Mississippi.
Platan kemur út í kjölfar Tyr-
annosaurus Hives (2004). Þá hefur
söngvarinn, Howlin’ Pelle Almqvist,
nýlokið vinnu fyrir sveit Jack White,
Raconteurs, en hann er gestasöngv-
ari í laginu Footsteps. Einnig kemur
fram að hann og White hafi snætt
saman morgunmat en ekkert er hin
vegar sagt um hvaða áhrif það hafði
á framvindu samstarfsins og þróun
þess. Þá er nýbúið að taka upp
myndband við lag Hives og Timba-
land, „Throw It On Me“ en sveitin
kemur fram á nýútkominni sólóplötu
ofurupptökustjórnandans, Shock
Value.
  
Annar ofurupptökustjórnandi,Rick Rubin, er genginn til liðs
við Columbia Records en ekki liggur
enn fyrir með
hvaða hætti ná-
kvæmlega hann
muni starfa fyrir
útgáfuna, eða
hvar hann muni
hafa bækistöðvar.
Fram er þó kom-
ið að hann og
Steve Barnett,
stjórnarformaður
Columbia muni
forma eins slags listrænt teymi und-
ir stjórn Rob Stringer, sem er einn
af æðstu stjórnendum Sony, en Col-
umbia er undirmerki þar. Rubin,
sem hefur rekið eigin útgáfu Am-
erican Recordings með mikilli far-
sæld, tekur það með sér til Columbia
en Columbia sá áður um að dreifa
plötum Rubin. Warner Music Group
hefur hins vegar séð um þann þátt
að undanförnu. Þessi ráðning mun
þó ekki hafa áhrif á vinnu Rubin fyr-
ir listamenn sem eru ekki undir hatti
Sony.
  
Að öðrum skeggbrögum. Hin velskeggjaða búggírokksveit ZZ
Top iðar nú í skinninu (eða klæjar í
skeggið?) eftir því að fara að taka
upp nýja plötu. Sveitin er samnings-
laus eins og stendur en bassaleik-
arinn Dusty Hill segir þá félaga í
miklum gír og ekki geta beðið eftir
því að fara að taka upp. Síðasta
plata, Mescalero, kom út 2003. Hill
segir að þeir félagar séu upp fyrir
haus í lögum, alls fimmtíu stykkjum,
en þau séu mislangt á veg komin.
Persónulega sting ég upp á Rick
Rubin sem upptökustjóra fyrir nýju
plötuna. Skeggin æpa hreinlega á
það samstarf.
  
Nýja Smashing Pumpkins platan,Zeitgeist, kemur út 10. júlí.
Þetta er fyrsta plata sveitarinnar í
sjö ár en hún kom saman að nýju
fyrir tveimur árum. Umslagið hefur
nú verið opinberað (sjá mynd) en
fyrsta smáskífan, „Tarantula“, kem-
ur út 22. maí.
TÓNLIST
Hives
Rick Rubin
ZZ Top
Eftir Helgu Þóreyju Jónsdóttur
findhelga@gmail.com
Sannfæring mín er sú, að Hot Rats sé þaðverk sem markaði tímamót á ferli FranksZappa. Platan kom út árið 1969 – stuttueftir að hann sleit samstarfinu við upp-
runalegu meðlimi Mothers of Invention. Í fyrsta
sinn blandar Zappa saman djassi og rokki á þá
lund sem varð honum töm á áttunda áratugnum.
Þrjú af lögunum sex eru stutt en í hinum þremur
dettur hann í flókna spuna ásamt meðspilurum
sínum. Það er aðeins lagið „Willie the Pimp“ sem
er sungið, þó ekki af Zappa sjálfum heldur Capta-
in Beefheart. Hot Rats er ekki aðeins mjög fram-
bærilegt verk – hún braut blað í upptökutækni
síns tíma. Upptökurnar eru skemmtilega lag-
skiptar, sextán rásir voru notaðar og finnur hlust-
andinn fyrir gífurlegri dýpt í lögunum. Platan var
ein hinna fyrstu sem bauð upp á svo margar rásir
en undir lok sjöunda áratugarins voru fjögurra og
átta rása upptökutæki enn ráðandi. Í stað þess að
taka upp mörg hljóð á eina rás sem bitnaði á
hljómnum, var hægt að dreifa þeim og taka hvert
hljóð upp á eigin rás án þess að tapa gæðum.
Hæfileikar Zappa sem tónsmiðs voru miklir og
á Hot Rats sýnir hann hve yfirgripsmikla þekk-
ingu hann hafði á vinnslu tónlistar, tónfræði og
lagasmíðum. Fyrsta lag plötunnar, „Peaches en
Regalia“ er ein glæsilegasta tónsmíð sem Zappa
lét frá sér. Lagið er skemmtilegur melódíu-
hringur sem hleður utan á sig mismunandi hljóð-
um án þess að víkja frá laglínunni en hún er létt
og grípandi í senn. Hann fékk bassaleikarann
Shuggie Otis, sem þá var aðeins 16 ára, sér til full-
tingis en í hinum lögunum á plötunni leikur Max
Bennett. Þrátt fyrir gífurlega hæfileika Otis er
bassaleikur Bennetts alls ekki síðri. Í „Willie the
Pimp“ og reyndar öllum hinum lögunum, má
heyra glæsilega meðhöndlun Bennetts á bass-
anum. Hann veitir rokk-gítar Zappa skemmtilega
mótspyrnu með djössuðum bassaleik. Þetta má
sérstaklega heyra í lengri lögunum, þau eru full af
glaðlegri baráttu á milli þessara tveggja stíla.
Saxófónleikarinn Ian Underwood fylgdi Zappa
úr Mothers of Invention. Hann var náinn sam-
starfsmaður hans og lék með honum um árabil.
Framlag Underwoods á Hot Rats er víðfeðmt en
hann leikur á saxófón, orgel, þverflautu, klarinett
og píanó. Hljóðfæraleikur hans rímar full-
komlega við hljóm plötunnar og gefur henni
aukna dýpt og fjölbreytileika. Það eru þó tón-
smíðar Zappa sem gera Hot Rats að þeirri
skyldueign sem hún er. Fullkomnar laglínur sem
hafa alltaf yfirbragð leikgleði hans, leyfa spunan-
um, sem hann er svo þekktur fyrir, að flæða yfir
sig. Auk þess eru lögin vel uppbyggð og er Zappa
þeim trúr þegar hann leyfir einföldum smáatrið-
um að gefa þeim eitthvað örlítið meira. Gott
dæmi um þetta er fiðluleikur Sugarkane Harris
sem ljáir „Willie the Pimp“ og „The Gumbo Var-
iations“ hráslagalegan blæ á sama tíma og lögin
eru djössuð og melódísk.
Blanda djass og rokks á Hot Rats gengur upp
fyrir þær sakir að báðar stefnurnar eru virtar.
Eins og heyrist einna best í „Peaches en Regalia“
þá heldur Zappa sig við uppbyggingu úr djassi en
skreytir með rokkinu sem hann var svo skotinn í.
Þess ber að geta að Frank Zappa var einn af fjöl-
hæfustu gítarleikurum sem rokktónlistin hefur
alið af sér – bæði hvað varðar tækni og stíl. Á Hot
Rats etur hann hæfileikum sínum og rokkgirni
saman við grunnhugmyndir djassins og tekst það
upp á áður óþekktan hátt. Óhefðbundnar hug-
myndir Zappa í bland við einstaka færni hans og
leikgleði gera Hot Rats eina af dýrgripum tónlist-
arsögunnar.
Rokk og djass mætast
POPPKLASSÍK
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is
A
ndleysi, áfengissýki, efasemdir.
Allt þetta og meira til hefur plagað
Mike Scott reglubundið und-
anfarin ár. Í raun má segja að
þetta hafi fylgt honum alla tíð,
Scott er að mörgu leyti hið dæmi-
gerða plagaða skáld og hefur því brotnað reglu-
lega undan óhóflegri rómantíkinni. Sveit Scott,
Waterboys, reis þannig hæst með fyrstu þremur
breiðskífunum, The Waterboys (1983), A Pagan
Place (1984) og This Is The Sea (1985), gríðarleg
þrekvirki allt saman og má segja að þetta texta-
brot úr frægasta lagi Scott, „The Whole Of The
Moon“ segi allt um útgangspunktinn: „Every pre-
cious dream and vision underneath the stars/you
climbed on the ladder/with the wind in your sails/
you came like a comet/blazing your trail/too high
too far too soon/you saw the whole of the moon.“
Scott var að yrkja til guðlegrar fullkomnunar sem
hann bar svo miskunnarlaust saman við mann-
legan breyskleika. Er nema von að hann hafi
stungið af til Írlands eftir síðustu plötuna í leit
að … ja einhverju. Þessi flótti markaði upphafið
að tónlistarlegum endalokum sveitarinnar, aldrei
hefur Scott náð að jafna árangurinn sem hann
náði með áðurnefndri þrennu en alltaf bíður mað-
ur þó með þá von í brjósti um að Scott nái að ræsa
út snilldina á nýjan leik.
Samtímarokk
Írlandsdvölin gaf reyndar af sér eina stórkostlega
plötu, Fisherman’s Blues (1988), sem nagar
ákveðið í hælana á áðurnefndri þrennu. Frábært
verk, en á allt öðrum forsendum. Scott sneri svo
aftur í faðm rokksins með plötunni Dream Harder
(1993) og var hún gefin út af Geffen-risanum, sem
segir sitthvað um það traust sem Scott naut. Það
traust fékkst þó ekki endurgoldið, hvorki í plötu-
sölu (platan bombaði með miklum stæl) eða þá í
tónlistarlegu tilliti, slagaði ekki til hálfs upp í það
sem „við“ (aðdáendurnir) vissum að Scott hefði í
sér. Hljómsveitin, sem var reyndar bara eins
manns þegar hér var komið sögu, var leyst upp í
kjölfarið og Scott lagðist í kar um tíma.
Árið 1995 kom út sólóplata, Bring ’em all in, og
önnur til tveimur árum síðar, Still Burning. Æði
snautlega báðar tvær og gárungarnir uppnefndu
þá síðari Not Burning. Það var svo árið 2000 sem
Waterboys var endurreist að nýju sem hljómsveit
með plötunni A Rock In The Weary Land, einkar
Waterboys-legur titill. Á henni gerir Scott tilraun
til að endurspegla það sem var að gerast í sam-
tímarokki á þeim tíma með misjöfnum árangri.
Þremur árum síðar bakkaði hann svo út úr öllu
slíku og gaf út hina þjóðlagaskotnu Universal
Hall, undir nafni Waterboys sem fyrr, en hljóð-
myndin þar er tilkomin vegna plötunnar Too
Close to Heaven (2001) sem inniheldur lög sem
voru tekin upp í kringum Fisherman’s Blues.
Ógrynni laga voru tekin upp á því tímabili og þeg-
ar Scott var að grisja safnið fyrir safnplötuna fékk
hann á nýjan leik áhuga fyrir hinu berstrípaða
þjóðlagarokki sem Fisherman’s Blues bar með
sér. Þess má geta að enn fleiri lög frá þessu frjóa
tímabili komu út á endurútgefinni Fisherman’s
Blues í fyrra og er brunnurinn víst ekki enn með
öllu tæmdur.
Hratt
Allt frá Universal Hall hefur Scott verið duglegur
við að túra en á tímabili var hann alveg hættur
slíku. Upphaf tíunda áratugarins fór í þunglyndi
og drykkju, hvort heldur á Írlandi eða í New
York. Scott segir um Book of Lightning að hann
hafi viljað ná fram þeirri sjálfssprottnu spilagleði
sem einkenndi Fisherman’s Blues en Scott kom
að þeirri plötu enn og aftur þegar lagst var í end-
urútgáfuna sem minnst er á hér að framan. Upp-
tökur fyrir Book of Lightning gengu því hratt fyr-
ir sig, lögin voru svo gott sem spiluð beint inn af
hljómsveitinni, sem æfði lögin því meira fyrir
fram en mörg þeirra voru tilkeyrð á tónleikum.
Platan nýja kemur út á merkinu W14, sem er
undir Unviersal-risanum. Síðustu plötur hafa hins
vegar komið út á vegum rassvasafyrirtækis
Scott’s, Puck. Scott segist ánægður með þetta
nýja fyrirkomulag og hann vilji sjá plötuna fara
sem víðast. Þá er búið að bóka tónleikaferðalag út
árið og Scott virðist, nú um stundir, sæmilega
hamingjusamur. Platan hefur þá verið að fá góða
dóma og vonandi að titill opnunarlagsins, „The
Crash of Angel Wings“ (enginn nema Mike Scott
getur kokkað upp svona titla) hafi sem minnst for-
spárgildi.
Niður við vatnið
Mike Scott, leiðtogi Waterboys, keyrir sveit sína
ótrauður áfram í dag þrátt fyrir misjafnan inn-
blástur en á tíma var búið að leggja sveitina nið-
ur með öllu. Ný hljóðversplata, Book of Lig-
htning, leit dagsins ljós í síðasta mánuði.
Waterboys Það var svo árið 2000 sem Waterboys var endurreist að nýju sem hljómsveit með plötunni
A Rock In The Weary Land, einkar Waterboys-legur titill.