Morgunblaðið - 01.03.2007, Blaðsíða 29

Til að menn átti sig á umfanginu má
geta þess að í Grindavík og Hvera-
gerði eru um 600 hús. Nýr meirihluti
féll frá þessum áformum.
Laugardalurinn
R-listinn, undir forystu Ingibjargar
Sólrúnar, þáverandi borgarstjóra, var
með hugmyndir um að byggja bíó og
höfuðstöðvar fyrir Landssíma Íslands
á núverandi útivistarsvæði í Laug-
ardal. Þeim áætlunum var sem betur
fer hrundið af borgarbúum og borg-
arfulltrúum Sjálfstæðisflokksins.
Þegar verk vinstrimanna eru skoð-
uð er ekkert sem bendir til þess að
þeir hafi sérstakan áhuga á umhverf-
ismálum. Margrét Frímannsdóttir,
alþingismaður og fyrrverandi for-
maður Alþýðubandalagsins og tals-
maður Samfylkingarinnar, staðfesti
þetta í bók sinni, Stelpan frá Stokks-
eyri, en þar segir hún á bls. 226: „Við í
Alþýðubandalaginu vorum svo sem
heldur engir sérstakir talsmenn um-
hverfismála. Ég man ekki til þess að
Alþýðubandalagið í ríkisstjórn legði
áherslu á umhverfismál. Umhverf-
isráðuneytið var fyrst og fremst
stofnað til þess að búa til fleiri ráð-
herrastóla og styrkja ríkisstjórnina
með aðild Borgaraflokksins.
Ég man ekki betur en Alþýðu-
bandalagið væri á móti því að styrkja
umhverfisráðuneytið, sem þá var ný-
stofnað, með því að flytja hluta starf-
semi Landgræðslu og Skógræktar
frá landbúnaðarráðuneytinu inn í um-
hverfisráðuneytið.“ Þess má geta að
landbúnaðarráðherra á þessum tíma
var enginn annar en Steingrímur J.
Sigfússon, nýendurkjörinn formaður
Vinstri grænna.
kkanna
» Það var í tíð R-listans sem OR gerði
sína fyrstu orkusölu-
samninga við stóriðju,
nánar tiltekið við álverið
í Hvalfirði.
Höfundur er alþingismaður
Reykvíkinga.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. MARS 2007 29
Á FORSÍÐU Morgunblaðsins í dag,
20. febrúar, standa þessi orð stórum
stöfum ofan við blaðhausinn. Þar er
vísað í ummæli inni í blaðinu sem
höfð eru eftir aðalleikkonunni í kvik-
myndinni Ilminum eða „Perfume“
eins og kvikmyndahúsaeigendur
nefna hana að vanda sínum, nöfn á
kvikmyndum eru aldrei birt á ís-
lensku í auglýsingum nú orðið.
Sem dyggum lesanda Morg-
unblaðsins í áratugi hefur mér virst
að blaðið hafi alltaf haft þann metn-
að að sýna íslenskri tungu virðingu
og vanda málfar sitt. Er ritstjórnin
farin að gefa afslátt á þeirri stefnu?
Umrædd fyrirsögn bendir óneit-
anlega til þess. Eins og þeir vita sem
eitthvað hafa lært í ensku er þetta
algjörlega enskt orðalag, „love to do
something“. Við getum kallað þessi
orð ísl-ensku. Það tungumál er að
vísu orðið algengt í ræðu og riti á Ís-
landi, en tíðindi hins vegar að það
skarti svo áberandi á forsíðu Morg-
unblaðsins. Orðin „elska að leika“
eru kannski ekki verri en sumt ann-
að af þessu tagi. En hér er brautin
rudd fyrir slíkt málfar og má af því
tilefni hafa yfir það orðtak að svo
bregðist krosstré sem önnur tré.
GUNNAR STEFÁNSSON
Kvisthaga 16, Reykjavík.
„Elska að leika“
Frá Gunnari Stefánssyni:
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
Í TILEFNI af ráðstefnu um náttúru
Skerjafjarðar, í Íþróttahúsi Álftaness
2. mars, er áhugavert að hugleiða
hvaða áhrif það hefði ef stjórnvöld að-
liggjandi sveitarfélaga sameinuðust
um verndun strandar, frá Hafnarfirði
að Gróttu. Þetta er matarkista mikils
fjölda fugla allt árið um kring og
ströndin og útsýnið hefur ómælt að-
dráttarafl fyrir íbúa höfuðborg-
arsvæðisins.
Stígar meðfram ströndinni tengjast
öðrum stígakerfum í viðkomandi bæj-
arfélögum, en samhliða verndun
svæðisins má leggja greiðfærar tengi-
brautir milli bæja. Umferðinni má
beina framhjá viðkvæmum svæðum í
samráði við þá sem best þekkja til, t.d.
við varplönd, og að völdum útsýn-
isstöðum. Reiðvegur frá hest-
húsabyggðum í jaðri Heiðmerkur og
til sjávar við Innnesin yrði líka mikill
fengur fyrir þá fjölmörgu sem stunda
útreiðar. Síðast, en ekki síst, getur
góður aðgangur að sjó frá mismun-
andi stöðum aukið möguleika á að
nýta litlar fleytur, óháð veðri. Og með
samvinnu um rekstur smábátahafna á
svæðinu má bjóða upp á fjölbreytta
starfsemi eftir aðstæðum og skemmti-
siglingar milli hafna.
Í miðju svæðisins, á Álftanesi, eru
stór opin lönd þar sem fugl getur orp-
ið og sest upp meðan veður og flóð
hamlar aðgangi að fjörum. Út á Álfta-
nes kemur fjöldi fólks frá aðliggjandi
byggðum til að njóta útiveru af ýmsu
tagi. Líkja má staðnum við Heiðmörk-
ina, nema hvað umhverfið er gerólíkt.
Álftnesingar eru hreyknir af sveitinni
og vilja halda í sína sérstöðu. Verndun
Skerjafjarðar fellur vel að mark-
miðum sveitarfélagsins, en finna þarf
leiðir til að byggðin geti þrifist í sátt
við umhverfið.
Svæðið hefur mikið fræðslugildi,
auk aðdráttarafls til útiveru. Ým-
islegt því tengt var skoðað í við-
skiptaráætlun um menningar- og
náttúrusetur á Álftanesi. Jafnframt
hugmyndum um að vekja athygli á
náttúru og söguslóðum með leiðsögn
og þjónustu við ferðamenn er þar
gert ráð fyrir móttöku nemendahópa
af ýmsum skólastigum í sérsniðna að-
stöðu. Markmiðið er að þau kynnist
náttúrulegu umhverfi við Faxaflóann
í stuttum vettvangsferðum eða með
vinnu að rannsóknarverkefnum. Slík
starfsemi ásamt svæðisverndun
myndi vekja athygli og virðingu.
Loks sakar ekki að nefna að í nýgerð-
um samningi var Orkuveitu Reykja-
víkur falið að leggja af einu frárennsl-
islögnina sem átti að vera opin út í sjó
innan umrædds svæðis.
Almenn útivera og íþróttaiðkun hef-
ur aukist verulega á undangengnum
árum og ekkert lát virðist þar á. Þetta
kallar á þjónustu af ýmsu tagi og eins
og þeir vita sem starfa við ferðaþjón-
ustu virka valkostir eins og segull á að-
sóknina. Því má ætla að verndun
Skerjafjarðar verði vænn kostur, bæði
fyrir þá sem vilja njóta umhverfisins
við Skerjafjörð og nágrenni og fyrir þá
sem vilja sjá rekstrargrundvöll á
svæðinu. Ef ekki þá er vert að minnast
þess að það er auðvelt að brjóta land
undir mannvirki með nútíma tækni, en
því verður seint skilað aftur í fyrra
horf. Ég hvet því til að hugmyndum af
þessu tagi verði gefið færi á að sanna
sig.
KRISTINN GUÐMUNDSSON,
formaður Fugla- og
náttúruverndarfélags Álftaness.
Verndun Skerjafjarðar
er vænn kostur
Frá Kristni Guðmundssyni:
MIKIL og hávær umræða hefur átt
sér stað undanfarnar vikur vegna hug-
mynda um vegagerð á hálendinu. Um-
ræðan um heilsársveg yfir Kjöl hefur
leitt yfir í umræðu um samgöngur í og
við fyrirhugaðan Vatna-
jökulsþjóðgarð. Sitt sýn-
ist hverjum og ýmsar
skoðanir eru á lofti en
Morgunblaðið hefur
tekið afdráttarlausa af-
stöðu um aðgengi al-
mennings að þjóðgarði
sem á næstu árum nær
vonandi til 12–15% af
eyjunni okkar. Í leiðara
blaðsins þriðjudaginn
27. febrúar var skorað á
þingmenn að sjá til þess
„að stjórn hins verðandi
þjóðgarðs geti ekki leyft
vegagerð í þjóðgarðinum“. Og síðan
var klykkt út með því að atvinnusköp-
unin yrði mest með algerri friðun
þjóðgarðsins. Vitnað var í skýrslu ráð-
gjafarnefndar um Vatnajök-
ulsþjóðgarð og þær hugmyndir sem
þar eru settar fram um vegafram-
kvæmdir taldar jafnfráleitar og hug-
myndir um heilsársveg yfir Kjöl.
Lengi getur vont versnað. Í mörg ár
jafnvel áratugi hefur staðið yfir um-
ræða um vegi á hálendi Íslands. Alla-
jafna hefur tekist að halda þessari um-
ræðu á skynsamlegum nótum en hin
síðari ári og sérstaklega síðustu miss-
eri hættir þeim sem tjá sig um þessi
mál opinberlega til að missa jarðteng-
inguna. Sveiflast er milli öfga svo að
aðeins virðast tveir kostir í stöðunni,
að halda slóðunum eins og þær eru
með öllu sínu ryki og þvottabrettum
eða þá að byggja upp heilsársvegi,
malbikaða með tveimur akreinum og
90 km hámarkshraða. Ekkert þar á
milli.
Leiðarahöfundur Morgunblaðsins
virðist vera jafnveruleikafirrtur í
þessu máli og sumir aðrir. Sátt um
friðun og verndun á svo stórum hluta
okkar litlu eyju næst ekki með slíkum
einstefnu málflutningi. Samgöngur í
og við fyrirhugaðan Vatnajök-
ulsþjóðgarð verða að vera hluti af
verndaráætlun svæðisins. Meginleiðir
að þjóðgarði, sem áætlanir segja að
mörg hundruð þúsund ferðamenn
muni heimsækja innan fárra ára, verði
af stofnun hans, verða að vera greið-
færar stærstan hluta árs og lausar við
slysahættu.
Í skýrslu ráðgjaf-
arnefndarinnar, sem
undirritaður átti sæti í
sem fulltrúi sveitarfélag-
anna á Héraði, er hvergi
rætt um vegafram-
kvæmdir í líkingu við
umræddan Kjalveg þó
að leiðarahöfundur
Morgunblaðsins vilji
setja þetta tvennt undir
sama hatt. Raunar segir
í skýrslunni að meg-
inverkefnin í samgöngu-
bótum liggi ekki í nýjum
vegleiðum heldur fyrst og fremst í lag-
færingum og endurbótum á núverandi
vegum, og að æskilegt sé „að þessar
vegleiðir, sem liggi sem mest í landinu,
verði með tímanum lagðar bundnu
slitlagi“. Einu uppbyggðu vegirnir
innan þjóðgarðsins sem að svo stöddu
er mælt með eru Snæfellsleið að Brú-
arjökli og frá Hrauneyjum í Jökul-
heima. Það er ekki þar með sagt að
þetta eigi að vera „heilsárshrað-
brautir“ að jöklinum þó að núverandi
slóðum á þessum leiðum verði lyft upp
úr verstu dældum og settir hólkar í
læki svo að í góðum árum verði þeir
færir fyrr á vorin og lengra inn í vet-
urinn. Markmiðið er ekki einvörðungu
að gera ferðamönnum kleift að komast
í návígi við jökulinn og stýra ferðum
þeirra að honum með slíkum meg-
inleiðum. Markmiðið er ekki síður að
hafa tvær góðar leiðir að jöklinum af
öryggisástæðum. Það er eins með slys
sem verða á jökli og önnur slys, tíminn
skiptir sköpum. Nema menn ætli að
banna alla umferð fólks á jöklinum
sem einfaldar auðvitað málið.
Það er fullmikil einföldun af leið-
arahöfundi Morgunblaðsins og mörg-
um öðrum sem blandað hafa sér í
þessa umræðu um vegi í Vatnajök-
ulsþjóðgarði, að halda því fram að allar
slíkar framkvæmdir séu af hinu verra.
Þeir sem skammast mest út í ófram-
sýni í framkvæmdum á hálendi Ís-
lands mættu oft á tíðum vera aðeins
framsýnni í umræðum um skipulag og
verndun á jafngríðarstóru landsvæði
og fyrirhugaður Vatnajökuls-
þjóðgarður nær yfir. Spár um fjölgun
ferðamanna hér á landi og ásókn
þeirra í langstærsta þjóðgarð Evrópu
leggja þá kröfu á herðar okkur að
vanda til undirbúnings og byggja upp
ákveðið þjónustunet þjóðgarðsins með
markvissum hætti á næstu árum til að
hindra að fjöldinn flæði tiltölulega
stjórnlaust um friðuð svæði. Við viljum
halda í ósnortnu víðernin, þess vegna
viljum við Vatnajökulsþjóðgarð. Bætt-
ar meginleiðir að þjóðgarðinum og
nauðsynlegar vegabætur innan hans
eru hluti af þessu risavaxna verkefni
sem að koma margir hagsmunaðilar
og sérfræðingar. Við eigum einnig að
nýta okkur áratugaþekkingu og
reynslu frá þjóðgörðum erlendis við að
skipuleggja þjónustunet þjóðgarðsins
en hérlendis verða menn þá að komast
upp úr skotgröfunum. Orð um algera
friðun 12–14 þús. ferkílómetra lands
eiga sér ekki stoð í raunveruleikanum
nema hugmyndafræðin sé sú að girða
þjóðgarðinn af og hleypa aðeins inn
fólki í skipulögðum ferðum sem pant-
að hefur með nokkurra ára fyrirvara.
Að sjálfsögðu yrði góð atvinnusköpun
af slíku fyrirkomulagi og ef til vill
verður það framtíðin þegar ferðamenn
til Íslands verða orðnir tvær milljónir.
Má vera að Morgunblaðið sé aðeins að
sýna framsýni með þessu leiðara sín-
um en ég efast um að þetta sé sú frið-
unarstefna sem við viljum taka án þess
að leita fyrst annarra leiða til að
vernda hálendið en jafnframt leyfa
okkur öllum og gestum okkar að njóta
náttúru Íslands.
Þjóðgarðsvegir
og Morgunblaðið
Skúli Björn Gunnarsson
skrifar um hugmyndir um
vegagerð á hálendinu
» Tilteknar vegabæturinnan fyrirhugaðs
Vatnajökulsþjóðgarðs
eru nauðsynlegur hluti
af því skipulagi sem
fylgir verndun svo stórs
hluta Íslands.
Skúli Björn Gunnarsson
Höfundur var fulltrúi Fljótsdalshér-
aðs og Fljótsdalshrepps í ráðgjaf-
arnefnd um Vatnajökulsþjóðgarð.
Í MORGUBLAÐINU á laug-
ardaginn sl. óskar félagi okkar í
Samfylkingunni, Jón Baldvin Hanni-
balsson, eftir skýringum á störfum
Samfylkingarinnar í Hafnarfirði. Nú
er það svo að nýlega
héldu nokkrir félagar í
flokknum fund í Bæj-
arbíói. Flokksfélagið
kom ekki að þeim
fundi, enda hafði
flokksfélagið nýlega
ályktað á sambæri-
legum fundi um þá
kosningu sem fram fer
í Hafnarfirði 31. mars
nk. Í ljósi þess að fé-
lagið kom ekki að fund-
inum þótti ástæða til
þess að árétta það jafn-
framt því að vekja athygli á fund-
inum, enda höfðu fjölmargar fyr-
irspurnir borist formanni félagsins
vegna þessa. Formaður félagsins
ber ábyrgð á starfsskipulagi þess og
vinnufyrirkomulagi.
Fundurinn í Bæjarbíói fékk ít-
arlega umfjöllun í fjölmiðlum og var
það að skilja að þar hefðu talað bæði
aðilar sem væru fylgjandi deiliskipu-
lagstillögunni og eins þeir sem eru á
móti henni.
Bæjarbúar líkt og félagsmenn
Samfylkingarinnar hafa misjafna af-
stöðu til þeirrar deiliskipulagstillögu
sem nú liggur fyrir og kosið verður
um. Samfylkingin í Hafnarfirði
ákvað því á fjölsóttum félagsfundi að
félagið mundi ekki taka flokks-
pólitíska afstöðu með eða á móti
stækkun álversins í Straumsvík.
Hvað varðar kynningar félagsins,
þá mun Samfylkingin í Hafnarfirði
standa fyrir málfundaröð, á laug-
ardögum nú í mars, tengdri kosning-
unum um skipulagið.
Þar verður rætt á sér-
stökum fundum um
skipulagslega hlið
málsins en einnig sam-
félagslegar hliðar, um-
hverfismál, efnahags-
og hagstjórnaráhrif,
atvinnu- og iðngrein-
ina, lýðræðisvinkilinn,
svo eitthvað sé nefnt.
Fengnir verða fræði-
menn til að varpa ljósi
á einstaka þætti. Fund-
irnir verða opnir öllum
óháð félagsaðild eða búsetu.
Samfylkingin í Hafnarfirði hefur
jafnframt á félagsfundi sínum lagt
áherslu á að bæjarbúar verði vel
upplýstir til að taka vel ígrundaða
afstöðu í komandi kosningum. Því er
mikilvægt að Hafnarfjarðarbær sjái
til þess að öll gögn málsins verði
lögð fram á hlutlausan og skýran
hátt.
Samkvæmt upplýsingum frá
Hafnarfjarðarbæ hefur Capacent
Gallup verið ráðið til verkefnisins,
og munu m.a. verða gefin út ítarleg
upplýsingagögn þar sem grasrót-
arhópar munu m.a. fá að koma sjón-
armiðum sínum á framfæri. Einnig
mun verða staðið fyrir kynning-
arfundum og ítarefni liggur fyrir á
sérstakri heimasíðu bæjarins. Þá
liggur fyrir skv. samþykkt bæj-
arstjórnar að hópar sem falla undir
almennar reglur, hvað varðar að
taka þátt í kynningarstarfi vegna
kosninganna, munu fá fjárhags-
styrki til þess.
Samfylkingin í Hafnarfirði setti
inn breytingar í samþykktir Hafn-
arfjarðarbæjar strax sumarið 2002,
þegar flokkurinn komst til valda, um
að öll þýðingarmikil mál færu í kosn-
ingu á meðal bæjarbúa. Hafn-
arfjörður er eina sveitarfélag lands-
ins sem hefur gert það með jafn
skýrum hætti og byggir það á 104
gr. sveitarstjórnarlaga. Á næstu ár-
um munu fleiri fylgja þessu fordæmi
eftir og víst er að fjölmörg þver-
pólitísk deilumál hefði mátt leysa
hér á landi á annan hátt ef virkri lýð-
ræðishugsun hefði verið beitt. Það
verður lífleg umræða um lýðræð-
ismál á næstu misserum hér á landi.
Lífleg umræða um
lýðræðismál í Hafnarfirði
Sigurgeir Ólafsson skrifar um
starfsemi Samfylkingarinnar í
Hafnarfirði og svarar grein
Jóns Baldvins Hannibalssonar
» ...víst er að fjölmörgþverpólitísk deilu-
mál hefði mátt leysa hér
á landi á annan hátt ef
virkri lýðræðishugsun
hefði verið beitt.
Sigurgeir Ólafsson
Höfundur er formaður Samfylking-
arfélags Hafnarfjarðar.