Morgunblaðið - 13.10.2007, Side 32

32 LAUGARDAGUR 13. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
HVAÐ VAKIR FYRIR
VINSTRI GRÆNUM?
Í samtali við Morgunblaðið fyrirrúmri viku eða hinn 5. októbersagði Svandís Svavarsdóttir,
oddviti Vinstri grænna í borgarstjórn
Reykjavíkur og verðandi staðgengill
borgarstjóra, m.a.:
„Þessir menn haga sér með opin-
bert fyrirtæki og opinbert fé eins og
þeir séu með sjoppu, sem þeir eigi
sjálfir á sinni kennitölu“ og vísar þar
til forráðamanna þáverandi meiri-
hluta í borgarstjórn.
Og Svandís bætti við:
„Leikreglurnar, sem við setjum
okkur eru fyrst og fremst settar til að
tryggja rétt almennings. Almenning-
ur á þessa peninga. Almenningur á
þetta fyrirtæki og þeir, sem stýra því
eiga að virða reglurnar, því annars
eru þeir ekki að virða almenning.
Þetta snýst ekki um lagatækni heldur
snýst þetta um það að virða leikregl-
urnar og virða almenning.“
Sunnudaginn 7. október sl. skýrði
Morgunblaðið frá opnum fundi
Vinstri grænna um málefni Orkuveit-
unnar en á þeim fundi sagði Svandís
Svavarsdóttir m.a.:
„...það er greinilegt að fólki er al-
gjörlega misboðið. Maður finnur svo
sterkt fyrir því, að þessi gjörningur,
sem þarna fer fram er táknrænn fyrir
svo margt. Hann er táknrænn fyrir
spillingu í stjórnmálum og menn sem
fara með völd almennings sem sín
eigin.“
Í samtali við Morgunblaðið hinn 8.
október sl. segir Svandís Svavars-
dóttir, að „henni þyki sérkennilegt,
að þeir Bjarni Ármannsson, stjórn-
arformaður REI og Jón Diðrik Jóns-
son, ráðgjafi félagsins, skuli enn vera
ósnertanlegir“.
Í samtali við Ríkisútvarpið í gær-
kvöldi sagði Svandís Svavarsdóttir að
nú skipti mestu að skapa ró um mál-
efni Orkuveitunnar og að það mundi
taka nokkra mánuði að skoða málið
og komast að niðurstöðu um afstöðu
hins nýja borgarstjórnarmeirihluta
til þess.
Hvað vakir fyrir Vinstri grænum?
Hvers vegna er allt í einu mikilvæg-
ast að skapa ró um málefni Orkuveit-
unnar og Reykjavík Energy Invest
eftir að Svandís sjálf hefur lagt mikið
af mörkum til þess að opna augu al-
mennings fyrir þeirri röð mistaka,
sem gerð hafa verið í þessu máli? Er
ekki nauðsynlegt að stöðva þessa
þróun strax? Telur Svandís, að einka-
rekstraraðilarnir í hinu sameinaða
útrásarfyrirtæki haldi að sér höndum
og geri ekki neitt meðan hún er að
skoða málið í nokkra mánuði?
Það er alveg ljóst að það hafa verið
gerðir samningar á milli aðila, sem
eru þess eðlis, að forráðamenn Orku-
veitunnar verða að leita allra leiða til
þess að rifta þeim.
Vinstri grænir verða að gera borg-
arbúum grein fyrir því hvað þeir
hyggjast fyrir. Þeir einir eru líklegir
til að stöðva þessa þróun.
UMHVERFISVERÐLAUN NÓBELS
Ákvörðun Nóbelsnefndarinnar umað veita Al Gore, fyrrverandi
varaforseta Bandaríkjanna, friðar-
verðlaunin kemur ekki á óvart. Hann
hlýtur verðlaunin ásamt vísinda-
nefnd Sameinuðu þjóðanna um lofts-
lagsbreytingar, IPCC, fyrir þátt
þeirra í baráttunni til að bregðast við
loftslagsbreytingum af manna völd-
um. Í niðurstöðum Nóbelsnefndar-
innar í Ósló sagði að nefndin og Gore
hefðu beint sjónum að „þeim ferlum
og ákvörðunum, sem virtust nauð-
synlegar til að vernda loftslag jarðar
í framtíðinni og þar með draga úr
hættum gegn öryggi mannkyns í
framtíðinni“. Síðan sagði: „Aðgerða
er þörf nú þegar, áður en loftslags-
breytingarnar ganga svo langt að
maðurinn geti ekki haft áhrif á þær.“
Í yfirlýsingu frá Gore sagði að
neyðarástand blasti við jarðarbúum:
„Neyðarástandið í loftslagsmálum er
ekki pólitískt mál heldur siðferðileg
og andleg áskorun til alls mannkyns.“
Rajendra Pachauri, formaður vís-
indanefndarinnar, kvaðst vona að
verðlaunin beindu athygli þjóða
heims að ógninni, sem mannkyni staf-
aði af loftslagsbreytingum og nauð-
syn þess að bregðast við þeim. Þrjú
þúsund sérfræðingar eru í nefndinni
og í nýjustu skýrslu hennar segir að
líkurnar á að þær breytingar, sem nú
eigi sér stað á loftslagi, séu af manna
völdum séu meira en 90%. Nefndin
var stofnuð árið 1988 og hefur sent
frá sér margar skýrslur um loftslags-
mál. Næstu skýrslu hennar er að
vænta áður en loftslagsráðstefna
Sameinuðu þjóðanna hefst í Balí í
byrjun desember.
Sumum kann að virðast að nefndin
sé komin ansi langt frá uppruna sín-
um þegar hún er farin að veita frið-
arverðlaun fyrir umhverfismál. Það
er hins vegar síður en svo langsótt.
Þær loftslagsbreytingar, sem virðast
vera yfirvofandi, gætu haft afgerandi
áhrif á stórum hlutum jarðar. Heim-
kynni fjölda manns eru í hættu hækki
yfirborð sjávar. Hungursneyð og
bráður bani blasir við milljónum
manna vegna þurrka. Loftslags-
breytingar geta kallað fram milli-
ríkjadeilur og ágreining og á endan-
um leitt til blóðugra styrjalda. Það er
því mikið í húfi.
Hægt er að deila um boðskap Als
Gore og hann hefur verið gagnrýndur
fyrir að ýkja hætturnar í heimildar-
myndinni Óþægilegur sannleikur,
sem fyrr á þessu ári fékk óskarsverð-
laun. En eftir stendur að grundvall-
arboðskapur myndarinnar er reistur
á traustum, vísindalegum grunni og
hefur hún opnað augu margra fyrir
þeim vanda, sem blasir við. Þáttur
IPCC í að leggja vísindalegan grunn
undir umræðuna um loftslagsbreyt-
ingar er ómetanlegur. Vonandi verð-
ur ákvörðun Nóbelsnefndarinnar til
að ýta enn undir þá umræðu og verða
aflvaki aðgerða í loftslagsmálum.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
Lei[a má líkur að því aðásýnd Íslands hafi breystmeira á sl. fimm árum ennokkru sinni áður á jafn
stuttum tíma í sögunni. Og sú hætta
er fyrir hendi að ásýnd landsins og
ímynd gætu tekið enn meiri stakka-
skiptum á komandi árum. Sökum
þessa er mikilvægt að vinna að
rammaáætlun um vernd og nýtingu
náttúrusvæða. Því við sem lifum nú
höfum ekki leyfi til að ráðstafa
stórum hluta orkuauðlinda okkar og
arfi komandi kynslóða á sem
skemmstum tíma.
Þetta var meðal þess sem fram
kom í máli Þórunnar Sveinbjarnar-
dóttur umhverfisráðherra við setn-
ingu Umhverfisþings 2007 sem
hófst í gær og lýkur í dag.
Í máli ráðherra kom fram að vís-
indaleg þekking Íslendinga á eigin
náttúru stæði ekki jafnfætis ná-
grannaþjóðum okkar. Sagði hún það
langtímaverkefni að ljúka kortlagn-
ingu á lífríki og vistgerðum, svo
hægt yrði að taka upplýstar ákvarð-
anir um landnýtingu og fram-
kvæmdir. „Ég mun beita mér fyrir
því að það verkefni verði sett í for-
gang og að til þess fáist nægjanleg
framlög í rammafjárlögum sem líta
munu dagsins ljós á næsta ári.“
Eigum ekki að biðja um und-
anþágur í loftslagsmálum
Í ávarpi sínu sagðist Þórunn einn-
ig ætla að beita sér fyrir fullgildingu
Árósasamningsins, sem lýtur m.a.
að þátttöku almennings við ákvarð-
anatöku. „Ég vil auka þátttöku al-
mennings og félagasamtaka í
ákvörðunartöku í náttúruverndar-
og umhverfismálum.“ Sagðist hún
jafnframt mundu leggja áherslu á
að styrkja náttúruvernd, ekki bara
með friðun fleiri svæða, heldur einn-
ig með því að styrkja framkvæmd
friðlýsingar og efla samstarf við
heimamenn.
Fram kom í máli ráðherra að hún
hygðist óska eftir því að undirbún-
ingur yrði hafinn við að taka þrjú ný
svæði inn á skrá Ramsar-samnings-
ins um vernd votlendissvæða sem
hefðu alþjóðlega þýðingu. Þessi
svæði eru Breiðafjörður, Guðlaugs-
og Álfgeirstungur í hálendinu sunn-
an Skagafjarðar og Eyjabakkar
norðan Vatnajökuls. „Öll þessi
svæði eru eða verða friðlýst, en með
því að tilnefna þau á Ramsar-skrá
njóta þau öflugri verndar en áður
sem alþjóðlega mikilsverð svæði.“
Ráðherra gerði í ávarpi sínu lofts-
lagsmálin að umtalsefni. Sagði hún
ábyrgð Íslands í þeim efnum engu
minni en annarra þjóða. „Við njót-
sitt við setningu Umhverfis
Sagði Kristín Helga má
áttavita. „Og halda samstil
lagið til verndar íslenskri n
varðveislu líffræðilegrar fj
gróðurs og dýralífs þegar
verður æ meiri og nýjustu f
svokölluðu athafnalífi hérle
til kynna að tækifæri ath
felist í vatnsréttindum, ork
og sívaxandi möguleikum
náttúruauðlindir með jarð
dýnamíti.
Þá er rétt eins gott að m
unnið heimavinnuna sína, h
lagt íslenska náttúru, fánu
flóru og fyrirbærin öll, v
virði landið er og standi k
öfluga náttúruverndaráæ
vopni svo forðast megi st
standa reikningsskil gagnv
andi kynslóð,“ sagði Krist
Tók hún fram að nú væri la
hlé á stóriðjuframkvæm
langa hríð, þó að ekki væri
að fá yfirsýnina alla.
Aðeins búið að friðlýsa
14 svæðum áætlunarinn
Við undirbúning núgilda
úruverndaráætlunar voru
119 tillögur um friðlýsing
hverfisstofnun valdi 77 þ
birtingar í skýrslu stofnu
„Náttúruverndaráætlun 2
aðferðafræði, tillögur Um
stofnunar til friðlýsingar“.
um 77 tillögum samþykkt
síðan með þingsályktunart
um þess að eiga og nýta endurnýj-
anlega orku. Þrátt fyrir þann fjár-
sjóð losum við Íslendingar jafn
mikið eða jafnvel meira af gróður-
húsalofttegundum í andrúmsloftið
og meðalþjóð í Evrópu. Þessu þurf-
um við að breyta. Við þurfum að
finna leiðir til að minnka losun frá
fiskiskipaflotanum og bílaflotanum.
Og við þurfum að velja vistvænni
bíla, keyra minna, taka oftar strætó,
ganga meira. Við eigum ekki að
biðja um undanþágur, heldur leggja
okkar af mörkum, vera í fararbroddi
í baráttunni gegn loftslagsbreyting-
um og til fyrirmyndar í þeim efn-
um,“ sagði Þórunn.
Nú er lag að gera hlé á stór-
iðjuframkvæmdum
„Við stöndum á tímamótum. Við
stöndum sem ferðahópur á kross-
götum til framtíðar hvað varðar
náttúruvernd og umhverfisvitund,
hvað varðar framtíð og velferð
manns og náttúru. Og eitt það
versta sem maður lendir í, í hópferð
um krossgötur, er þegar hópurinn
er ekki samstilltur, hefur ekki kom-
ið sér saman um ferðaáætlun og allt
endar í þjarki og pexi um framhald-
ið. Verst af öllu er þó þegar leiðang-
ursstjórar hlusta ekki á sjónarmið
ferðafélaganna, taka öll völd og æða
áfram í blindri trú á eigið ágæti, eins
og dæmi náinnar fortíðar sanna.“
Þannig hóf Kristín Helga Gunn-
arsdóttur, rithöfundur og fulltrúi
umhverfisverndarsamtaka, ávarp
Við stöndum á tíma
hvað varðar náttúru
Friðlýsing Ellý Katrín Guðmundsdóttir, forstjóri Umhverfisstofnunar, gerði grein fyrir stöðu og framk
 Umhverfisráðherra hyggst beita sér fyrir fullgildingu
 Vill þrjú ný svæði inn á skrá Ramsar-samningsins um
VIÐ undirbúning náttúruverndaráætlunar er mikilvægt að hor
málin frá víðara sjónarhorni en gert hefur verið til þessa. Tak
tillit til áhrifa fyrirhugaðrar friðlýsingar á félagslega og efnah
þætti. Þetta kom fram í ávarpi Vilhjálms Egilssonar, framkvæm
stjóra SA, á Umhverfisþingi sem hófst í gær.
Sagðist Vilhjálmur þeirrar skoðunar að fleiri þyrftu að koma
undirbúningi náttúruverndaráætlunar en vísindamenn og það h
vera ástæða til að velta fyrir sér hvort náttúruverndaráætlun æ
ekki að fara í gegnum svipað ferli og t.d. skipulagsáætlanir stj
valda og samgönguáætlun þar sem ekki væru einungis skoðuð
hverfislegu áhrif, heldur einnig aðrir mikilvægir þættir. „Nátt
úruverndaráætlun getur ekki staðið ein og sér án tengsla við
landsskipulag, svæðisskipulag og aðrar áætlanir sem liggja fyr
sagði Vilhjálmur og tók fram að það hefði vakið athygli hans a
ustu náttúruverndaráætlun hefði verið gert ráð fyrir að friða a
Skerjafjörð vegna mikilvægis fyrir fugla.
„Undir þetta svæði fellur höfnin í Kópavogi og ýmsar landfy
sem unnið hefur verið að, auk þess sem hugsanlegt flugvallars
Lönguskerjum er hluti svæðisins. Það hefði verið afar gagnleg
tilviki og reyndar öðrum að fjalla um áhrif friðlýsingar á nýtin
svæðisins til frambúðar. Með vinnubrögðum eins og þessum ge
sem vilja og hafa hug á nýtingu svæða séð hvaða skorður er v
reisa og komið sjónarmiðum sínum á framfæri.“
Taka þarf tillit til flei
þátta við friðlýsingar