Lesbók Morgunblaðsins - 10.05.2008, Blaðsíða 4

Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
P
eer Teglegaard Jeppe-
sen er einn fimm arki-
tekta sem mynda hina
kunnu arkitektastofu
Henning Larsen Teg-
nestue, HLT, í Kaup-
mannahöfn. Jeppesen er hönn-
unarstjóri stofunnar og ber auk þess
ábyrgð á þeim byggingum sem stof-
an hannar á Norðurlöndum. HLT,
undir stjórn Hennings Larsens
sjálfs, hefur tekið þátt í hönnun
margra stórra bygginga víða um
heim á síðustu árum, bygginga sem
hafa vakið athygli fyrir frumleg efn-
istök en jafnframt notagildi; í um-
sögnum um verk arkitektanna er iðu-
lega talað um hinn sterka danska
hönnunaranda. HLT hefur unnið
tvær stórar samkeppnir hér á landi á
síðustu árum og mótar því nútíma-
arkitektúr á Íslandi á afgerandi hátt.
Við höfnina rís hið nýja tónlistarhús,
sem er hannað með Ólafi Elíassyni
myndlistarmanni, og við Öskjuhlíð-
ina hannar HLT nýjar höfuðstöðvar
Háskólans í Reykjavík. Verkefnin
eru unnin í samvinnu við íslenskar
arkitektastofur.
Blaðamaður hitti Jeppesen í hvít-
máluðum höfuðstöðvum HLT í
Kaupmannahöfn. Á veggjum eru
teikningar af hinum ýmsu verkefnum
og auk þess standa módel af bygg-
ingarsvæðum á gólfinu. Jeppesen er
hávaxinn, svartklæddur og kvikur í
hreyfingum; á meðan við spjöllum við
svart gúmmíklætt borð í miðrými
stofunnar dregur hann fram teikn-
ingar og ljósmyndir, til að skýra það
sem hann er að tala um.
– Þegar heimasíða HLT er skoðuð
sést á verkefnum sem þið vinnið að
og hafið gert tillögur að, að þar eru
mörg stórhýsi og oft skólar og menn-
ingarstofnanir: Óperan í Kaup-
mannahöfn, IT-háskólinn, tónlistar-
húsið í Uppsölum,
utanríkisráðuneytið í Sádi-Arabíu …
„Við höfum einbeitt okkur að
ákveðnum verkefnum. Við vinnum
mikið með menningarhús og skóla.
Við höfum líka sérhæft okkur nokkuð
í bókasöfnum og sjúkrahúsum.
Þegar maður vinnur að bygg-
ingum eins og tónlistarhúsum þarf að
læra margt um eðli slíkra bygginga.
Það er ekki hægt að byrja frá grunni
í hvert sinn. Það hjálpar að búa að
þekkingunni. Margir telja til dæmis
að það sé ekki mikill munur á óp-
eruhúsi og tónlistarhúsi – en mun-
urinn er töluvert mikill. Ekki þarf að
gera annað en horfa á aðalsviðið í
þessum tegundum húsa. Í óperunni
situr hljómsveitin í gryfju og öll
áherslan er á sviðið. Áhorfendasal-
urinn getur verið jafn stór í húsunum
en baksviðsrýmið í Óperunni hér í
Kaupmannahöfn er til að mynda sex
sinnum stærra en baksviðsrými í tón-
listarhúsi.“
– Það eru alltaf tvær hliðar á þess-
um byggingum, útlit og notagildi.
„Þetta þarf alltaf að fara saman.
Við tónlistarhúsið í Reykjavík höfum
við átt afar farsælt samstarf við Por-
tus og Íslenska aðalverktaka. Þetta
er hópvinna, og eins þegar við unnum
samkeppnina, allir gera sitt besta. Ef
einn hlekkur í keðjunni er ekki í lagi,
þá heldur hún ekki.“
Náttúran er ekki eðlileg
– Eitt er að teikna sigurtillögu, svo
eru öll hin skrefin sem þarf að taka.
„Svo sannarlega. Þetta er langt og
flókið ferli. Þar var mikilvægt fyrir
okkur að vinna frá upphafi náið með
Ólafi Elíassyni. Við vinnum oft náið
með sérfræðingum utan stofunnar og
það var gefandi að vinna með Ólafi,
meðal annars vegna þess hvað hann
vinnur markvisst með ljós. Við höfum
líka einbeitt okkur að möguleikum
ljóssins; bók sem gefin var út um
Henning Larsen heitir einmitt Meist-
ari ljóssins.
Áður en við hönnuðum tónlistar-
húsið höfðum við unnið að ljósakrón-
unum í Óperunni hér með Ólafi. Það
gekk frábærlega. Við veltum mörg-
um hugmyndum á milli okkar.
Þegar kom að tónlistarhúsinu út-
skýrði Ólafur fyrir okkur hvað birtan
er síbreytileg í Reykjavík og hvað sól-
in er til að mynda stundum neðarlega
á himninum; stundum fer sólin bak
við tónlistarhúsið ef horft er á það frá
borginni. Við unnum þá út frá sól-
arganginum og breytilegri birtunni.
Ein af grunnhugmyndunum er að
horfa á bygginguna eins og ísjaka eða
ísmola á svörtum sandi; við veltum
þessum ísmola á milli okkar og fund-
um ýmislegt áhugavert í ísnum.
Við klæðum bygginguna með gler-
hjúpnum sem er úr sérhönnuðum
einingum. Íslenska náttúran er svo
gríðarlega litrík,“ hann nær í myndir
sem sýna mosa, hraun og hverasvæði,
og bendir: „Þið hafið gufu, hraun, alla
þessi liti. Þetta er afar sérstakt land
og óvenjulegt. Náttúran er ekki eðli-
leg!
Við vorum beðin að skapa bygg-
ingu sem yrði einkennandi fyrir
Reykjavík, „landmark“, og þá verð-
um við að endurspegla á ákveðinn
hátt einkenni lands og náttúru.
Margir ferðamenn koma með skipi
og þegar þeir sigla að og sjá tónlistar-
húsið viljum við gefa þeim tilfinningu
fyrir sérkennum landsins. Ísland er
svo sérstakt, og birtan á landinu, og
við verðum að nýta okkur það í hönn-
uninni. Ljósið mun endurspeglast á
hliðum hússins og segja nýja sögu á
hverjum degi.“
– Það hefur varla verið auðvelt að
hanna glerhjúpinn.
Jeppesen brosir. „Til að byrja með
vissum við ekki nákvæmlega hvernig
hann ætti að vera. Við komum með
ýmsar hugmyndir en það tók tíma að
vinna úr þeim og koma með bestu
lausnina.“
– Nú eru kínverskir verkamenn að
koma til landsins að byggja hjúpinn.
„Já, við vinnum með tveimur kín-
verskum fyrirtækjum að glerhlið-
unum. Þetta verður að vera mjög ná-
kvæmt og því er vel við hæfi að annað
fyrirtækið hefur unnið mikið að smíði
kafbáta; þar þarf allt líka að vera
sterkt og nákvæmt.
Það er mjög mikilvægt að um-
hverfið og byggingin virki saman.
Torgið og byggingarnar við það eru
eitt. Stundum leikum við okkur með
speglunaráhrif vatns á torginu; ekki
er alltaf ljóst hvað er raunveruleiki og
hvað speglun. Við unnum einnig með
Ólafi að þeim þáttum.
Þegar þú horfir á tónlistarhúsið
snýr forsalurinn að borginni. Það er
mikilvægt að tónlistarhúsið gæði
Eins og að ganga í ísfjall
að koma í tónlistarhúsið
ÞAÐ er mjög mikilvægt að miðborgir haldi áfram að þróast,“ segir danski
arkitektinn Peer Teglegaard Jeppesen, einn af arkitektum nýja tónlistar-
hússins í Reykjavík, en hann hefur sérstakan áhuga á samspili arkitektúrs
og vatns. Henning Larsen Tegnestue, þar sem hann er hönnunarstjóri, hef-
ur teiknað menningarhús við hafið í Kaupmannahöfn, Reykjavík og mörg-
um fleiri borgum. Jeppesen segir svarta sanda suðurstrandarinnar og ís-
jaka sem endurvarpa marglitu ljósi hafa verið fyrirmyndir við hönnunina –
og hann vill halda flugvellinum í Vatnsmýrinni.
43
Arkitektinn Peer Teglegaard Jeppe-
sen við módel af tónlistarhúsinu.
4 LAUGARDAGUR 10. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
lesbók
Dæmi um byggingar sem Henning Larsen Tegnestue
hefur hannað eða gert tillögu að á síðustu árum. 1
Höfuðstöðvar Nordea við höfnina í Kaupmannahöfn.
Hluti af skipulagstillögum HLT um breytingar á fyrr-
verandi athafnasvæði skipasmíðastöðvar. 2 Nýjar
höfuðstöðvar Spiegel við innri höfnina í Hamborg.
Vann fyrstu verðlaun í fyrra í alþjóðlegri hönn-
unarsamkeppni. 3 Tillaga að stórhýsi við höfnina í Ár-
ósum. 4 Tillaga að fljótandi orkuvænu hóteli í Kaup-
mannahöfn, sem myndi nota 70% minni orku en
sambærilegar byggingar. 5 Samkeppnistillaga að
menningarmiðstöð í Dharan í Sádi-Arabíu. 6 Útlits-
tillaga að torginu við nýja tónlistarhúsið í Reykjavík.
HLT hannaði svæði við Austurhöfnina sem er alls um
100.000 fermetrar. Torgið mun hafa margbreytilegt
notagildi en grunntónninn verður svartur. 7 Aðal-
tónleikasalurinn í Tónlistar- og ráðstefnumiðstöðinni
í Uppsölum, Svíþjóð. Byggingin var tekin í notkun í
fyrra og verða ákveðin líkindi með salnum í nýja tón-
listarhúsinu. 8 IT-háskólinn í Kaupmannahöfn, tekinn
í notkun árið 2004. Það eru fundarherbergi sem
skaga út frá veggjunum inn í forsalinn.
1
2