Morgunblaðið - 18.02.2008, Blaðsíða 24

24 MÁNUDAGUR 18. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Sigurveig Jóns-dóttir leikkona
fæddist í Ólafsfirði
10. janúar 1931.
Hún lést í Reykja-
vík sunnudaginn 3.
febrúar síðastlið-
inn, liðlega 77 ára
að aldri. Foreldrar
hennar voru Jón
Steindór Frímanns-
son vélsmiður, f.
4.11. 1896, d.
26.12. 1977, og
kona hans frú
Emma Jónsdóttir,
f. 26.12. 1904, d. 12.11. 1986.
Systkini Sigurveigar eru Fann-
ey, f. 30.11. 1925, maki Rafn
Magnússon, f. 16.9. 1925, d. 9.2.
2001, og Þorsteinn, f. 13.5.
1928, d. 29.9. 2003, maki Hólm-
fríður Jakobsdóttir, f. 20.11.
1929.
Sumarið 1956 giftist Sig-
urveig Valdimari Pálssyni, hús-
gagnabólstrara, f. 22.8. 1931, d.
8.10. 1983. Börn þeirra eru: 1)
Sigrún, f. 7.6. 1950, synir henn-
ar og Arnars Magnússonar, f.
27.8. 1947, d. 15.3. 2001, eru Ís-
ar Logi Arnarsson, f. 29.5. 1973,
Ari Steinn Arnarsson, f. 15.2.
1976, sonur hennar og Guð-
mundar G. Þórarinssonar, f.
29.10. 1939, er Valdimar Garðar
Guðmundsson, f. 12.11. 1987. 2)
Jón Steindór, f.
27.6. 1958, kvænt-
ur Gerði Bjarna-
dóttur, f. 3.5. 1958,
dætur þeirra eru
Gunnur, f. 2.10.
1982, sambýlis-
maður hennar er
Andri Guðmunds-
son, f. 3.10. 1980,
Halla, f. 5.3. 1986,
og Hildur, f. 19.8.
1988.
Sigurveig flutt-
ist frá Ólafsfirði
14 ára gömul til
Akureyrar til að fara í Gagn-
fræðaskólann. Að loknu námi
starfaði hún um árabil hjá
Landsímanum á Akureyri þar
til hún helgaði sig leiklistinni
að fullu. Fyrst starfaði hún sem
áhugaleikari og síðar atvinnu-
leikari hjá Leikfélagi Akureyr-
ar. Hún flutti síðan til Reykja-
víkur með manni sínum árið
1980 og fékkst þar við list sína
ásamt því að reka um hríð sól-
baðsstofu og heimagistingu fyr-
ir ferðamenn.
Sigurveig lék vel á annað
hundrað hlutverk á ferli sínum
á sviði, útvarpi, sjónvarpi og í
kvikmyndum.
Sigurveig verður jarðsungin
frá Dómkirkjunni í Reykjavík
og hefst athöfnin klukkan 15.
Sigurveig Jónsdóttir, tengdamóð-
ir mín er látin, 77 ára gömul.
Sigurveig, eða Veiga eins og hún
var oftast kölluð, var leikkona eins
og leikkonur eiga að vera. Príma-
donna bæði á sviði og utan þess.
Hún var fædd og uppalin á Ólafs-
firði í samfélagi þar sem kynhlut-
verk voru á hreinu. Konur sáu um
börn og bú og karlar sóttu sjó. Veiga
hafði brennandi áhuga á leiklist og
fór snemma að starfa með Leik-
félagi Akureyrar.
Veiga var ung komin með mann
og barn og lífsbaráttan hófst. Hún
var aðeins átján ára þegar Sigrún
fæddist. Jón Steindór kom svo átta
árum síðar. Veiga og Valdi höfðu
ekki úr miklu að moða en voru harð-
dugleg og unnu mikið. Veiga vann á
Símanum og Valdi við iðn sína en
hann var bólstrari. Smám saman
vænkaðist hagur þeirra og þeim
búnaðist ágætlega.
Á þessum árum var það ekki til
siðs að útivinnandi mæður og hús-
mæður notuðu tíma sinn í leikstúss
sem ekki þótti alls staðar merkilegt.
Viðhorfin hafa breyst mikið frá
þessum árum. Veiga var kjarkkona
og lét ekki segja sér fyrir verkum,
hún átti sér ástríðu sem átti hug
hennar allan. Hún sá um heimilið,
vann fulla vinnu og sinnti áhugamáli
sínu með félögum sínum í Leikfélagi
Akureyrar. Þegar Leikfélag Akur-
eyrar var gert að atvinnuleikhúsi ár-
ið 1973 var Veiga ráðin til leikhúss-
ins og hún gat gert leiklistina að
aðalstarfi sínu.
Árið 1980 fluttu Veiga og Valdi til
Reykjavíkur. Veiga vildi reyna fyrir
sér í atvinnuleikhúsunum fyrir
sunnan. Hún fékk ýmis bitastæð
hlutverk, en eins og menn vita er
slegist um hlutverkin og erfitt að
komast að þar sem margir eru á fleti
fyrir.
Veiga varð snemma ekkja þegar
Valdimar dó aðeins fimmtíu og
tveggja ára. Hún tók sér þá ým-
islegt fyrir hendur til að drýgja tekj-
urnar milli þess sem hún lék ýmist á
sviði eða í kvikmyndum. Hún rak
sólbaðsstofu og heimagistingu fyrir
ferðamenn.
Veiga gerði allt vel sem hún tók
sér fyrir hendur. Hún hafði mikla
verkþekkingu á öllu því sem laut að
húshaldi. Fyrir hver jól hefur fjöl-
skyldan komið saman og steikt
laufabrauð undir styrkri stjórn
Veigu og það var svo sannarlega
gert eftir kúnstarinnar reglum. Hún
fór líka ákaflega vel með alla hluti.
Eins og alkunna er geta tengda-
mæður verið erfiðar. Veiga var ekki
erfið tengdamóðir. Hún var ekki af-
skiptasöm. Hún lagði ætíð gott til
mála og talaði ekki illa um nokkurn
mann.
Veiga var oftast létt í skapi og
skemmtileg. Hún setti sig í stell-
ingar og breyttist í skrítna karla og
kerlingar eða hermdi listavel eftir
einhverri persónu.
Fyrir um það bil sjö árum fór að
bera á því að ekki væri allt með
felldu varðandi heilsu hennar. Þrátt
fyrir veikindin var stutt í glettnina
og auðvelt að fá hana til að bregða á
leik. Jafnvel nú um jólin þegar hún
var langt leidd af Alzheimer-sjúk-
dómnum brá hún á leik og breyttist í
fína frú sem hún lék með tilþrifum.
Sigrún mágkona mín annaðist
móður sína af fádæma natni og á
hún þakkir skildar fyrir það. Ég
kveð kæra tengdamóður mína með
söknuði og þakklæti.
Gerður Bjarnadóttir.
Við eigum góðar minningar um
ömmu Veigu. Hún var ekki eins og
allar ömmur, við sáum hana í alls-
kyns gervum, bæði í sjónvarpi og á
sviði, og ekki þótti okkur leiðinlegt
að fá að fara baksviðs og sjá hvað
gekk þar á. Okkur er sérstaklega
minnisstæð frammistaða hennar í
Djöflaeyjunni og Latabæ og þá vor-
um við sérstaklega stoltar af henni.
Amma var alltaf mikil pæja og höf-
um við systurnar notið góðs af
smekk hennar og tískuviti. Þrátt
fyrir veikindi hennar síðustu árin
var aldrei langt í brosið.
Minningar okkar um ömmu Veigu
eru margar og góðar og við munum
um ókomin ár halda í hefðir sem
ömmu þótti vænt um og kenndi okk-
ur.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum.)
Gunnur, Halla og Hildur.
Nú er hún Sigurveig Jónsdóttir
fallin, leikarinn góði – Hún þarf ekki
að skrifta – eða betla – eða biðja –
við Gullna hliðið ,,Peace“-merkið er
á hliðinu og Lykla-Pétur horfir
glettinn á þessa konu – segir það
ekki vandaverk að snúa lykli í skrá
en þegar það er þessi lykill þá sé
ekki sama hver á honum haldi –
Himnaríki sé gömul og æruverð
stofnun – megi ekki vamm sitt vita
og þar séu öll plögg gaumgæfð af
vandvirkni – ekki sé nóg að treysta
á vonina og náðina, registrin séu
skráð í prótókoll Himnaríkis. Svo
flettir hann sinni miklu bók.
Veiga byrjar að syngja ,,Come on
a my house“ gamlan slagara ,Ro-
semary Clooney, svo fer hún að
raula – ,,Sofðu unga ástin mín úti
regnið grætur.“ Pétur blaðar lengi –
svo brosir hann lokar sinni miklu
bók – opnar hliðið segir velkomin,
kona góð.
Ástvinir fagna Veigu með pálma-
greinum syngjandi – ,,eyja eyja“. Af
fögnuði skjálfa fagurhvelin víð –
Blítt er undir björkunum í Bláskóg-
arhlíð.
7. maí 1949 lék Veiga sitt fyrsta
hlutverk með Leikfélagi Akureyrar.
Hinn 10. maí er skrifað í ,,Alþýðu-
manninum“ blaði á Akureyri ,,Hún
er algjör nýliði á sviði en gerði
lukku“.
Sigurveig var leikari af lífi og sál
– Hún hafði allt. Einstaka framsögn,
kraft, þokka, söngrödd og mýkt til
alls þess, sem gerir leikara að lista-
manni. Leiðir okkar lágu saman vet-
urinn 1956 á leiklistarnámskeiði. Við
vorum heilluð af kúnstinni og til
baka varð ekki snúið. Við gerðum
listina að ævistarfi okkar eins og
hægt var. Við vorum alla tíð náin –
tókumst á á sviðinu. Dansinn var
ekki alltaf á rósum en við áttum eitt
markmið, að gera okkar besta. Fjöl-
mörg hlutverk lékum við saman stór
og smá og lögðum okkur í líma að
skilja – að vita – til hvers og hvers
vegna.
Sigurveig var ung og falleg, leng-
ur en aðrar konur, þó lék hún full-
orðnar og eldri konur fyrir aldur
fram. Öll hennar vinna í leikhúsinu
var til fyrirmyndar – jákvæð og
elskuleg. Þegar henni var misþyrmt,
í sýningu á Skugga-Sveini er hún
lék Ketil skræk og brotin í henni
þrjú rifbein þá nýtti hún sér kvölina
og hljóðaði sem aldrei fyrr.
Það er vetur á Norðurlandi – það
fennir og við sem göngum til vinnu
okkar í leikhúsið mörkum spor okk-
ar í snjóinn – en svo kemur þíða –
spor okkar þiðna og hverfa – það
kemur vor og sumar – önnur tíð,
annað fólk með kunnáttu og hæfni.
Þannig er ævi leikarans, þannig
er hans starf og list. Þegar tjaldið
fellur, ljósin slokkna er sýningin bú-
in.
Ég ók henni Veigu ,,Á ferð með
frú Daisy“, þar fékk ég að þjóna
henni og vera vinur hennar.
Gat okkar leiklistarævi og sam-
starf endað betur?
Veiga var flott og endaði ævi sína
sem drottning í dálítið undarlegum
heimi minnisleysisins enda búin að
læra ókjör af texta í gegnum árin –
misgóðum eins og gengur í okkar
stétt – en hún er ekki gleymd.
Sigurveig er á hvíta tjaldinu, þar
getum við séð hana og þar sjáum við
að hún var ekki kona hversdagsleik-
ans – ekki kona þagnarinnar – ekki
kona hávaðans – hún var listamaður
– gáfuð kona með góðu genin frá
Emmu og Jóni – Ólafsfirðingunum
mætu.
Blessað veri allt þeirra fólk og á
Guðs vegum í lengd og bráð.
Leikfélag Akureyrar þakkar og
kveður Sigurveigu Jónsdóttur.
Blessuð veri hennar minning.
Þráinn og Ragna.
Látin er í Reykjavík eftir erfið
veikindi Sigurveig Jónsdóttir leik-
kona. Daginn fyrir lát hennar var
opnuð á vegum Leikminjasafns Ís-
lands í Amtsbókasafninu á Akureyri
sýning um leiklist nyrðra, um
merkilega sögu sem senn spannar
hálfa aðra öld. Í þeirri upprifjun
kom skýrt fram, hversu Sigurveig
átti þar stóran hlut og mátti í raun
heita aðalleikkona Akureyringa um
nokkurt skeið. Síðar, eftir að hún
fluttist til Reykjavíkur, kom hún
víða við í leiklistinni og vakti þá enn
almenna aðdáun, og einkum urðu
minnisstæðar túlkanir hennar á Vil-
borgu grasakonu í Gullna hliðinu í
sjónvarpinu og í kvikmyndinni sem
gerð var úr Djöflaeynni.
Sigurveig var Ólafsfirðingur að
uppruna og þar mun hun hafa stigið
fyrst á svið. Ekki naut hún form-
legrar menntunar í þeim efnum
fremur en margur annar, en hins
vegar er hún gott dæmi þess að það
eru hæfileikarnir sem reynast
drýgstir þegar allt kemur til alls,
hvað sem allri skólun líður.
Ferill hennar var í mestum blóma
á Akureyri á árunum 1968-1980, en
fimm árum fyrr lék hún þar sitt
fyrsta hlutverk og fimm árum síðar
lék hún sitt síðasta veigamikla hlut-
verk í Samkomuhúsinu í leiknum
um Sölva, Ég er gull og gersemi. En
viðfangsefni hennar spönnuðu allt
frá Höllu í Fjalla-Eyvindi til Ketils
skræks í Skugga-Sveini; hún var frú
Birling í Óvæntri heimsókn eftir
Priestley, Múmían í Draugasónötu
Strindbergs, Knæpu-Jenný í Tú-
skildingsóperunni, Mariska í Það er
kominn gestur, Úa í Kristnihaldi
undir Jökli, Amanda Wingfield í
Glerdýrunum eftir Tennessee Willi-
ams, Linda Loman í Sölumaður
deyr, Helen í Hunangsilmi, frú Stef-
anía Thomsen í Þess vegna skiljum
við, Munda í Stalín er ekki hér, frú
Lovísa í Herbergi 213 eftir Jökul
Jakobsson; lengi mætti telja en slík-
ar þulur segja ekki mikið nema þeim
sem leiklist unna og vel þekkja til.
Þó mun flestum augljóst að hér er
óvenjulegri fjölhæfni fyrir að fara.
Og það er einmitt á þessum árum
sem Leikfélag Akureyrar gerist at-
vinnuleikhús og slík umbreytingarár
eru viðkvæm og kalla á nýja mæli-
kvarða. Það var happ Leikfélagi Ak-
ureyrar, að Sigurveig var komin til
þess þroska, að hún og nokkrir fleiri
leikarar gerðu félaginu mögulegt að
taka stökkið.
Nú er hún öll og ekki annað eftir
en þakka samfylgd og ánægjulegar
stundir manneskjulegrar hlýju í list-
inni og lífinu.
Sveinn Einarsson.
Þegar ég hitti Sigurveigu fyrst
var hún leikkona á Akureyri. Ég var
að fara að leikstýra sakamálaleikrit-
inu fræga eftir Agötu Christie,
Músagildrunni, og Gísli heitinn
Halldórsson hafði bent mér á að
þarna í Leikfélaginu fyrir norðan,
sem þá var alfarið áhugaleikfélag,
væri ótrúlega góð, ung leikkona,
sem héti Sigurveig Jónsdóttir. Hún
lék sérvitra og nokkuð flókna kven-
persónu í þessari sýningu og gerði
það með glæsibrag. Nokkrum árum
seinna var hún orðin stjarna á Ak-
ureyri og átti eftir að vinna þar ótal
leiksigra.
Heilum áratug síðar vantaði mig
sterka leikkonu, sem gæti jafnframt
sungið, til þess að fara með hlutverk
móður Grettis Ásmundarsonar í
frumuppfærslu söngleiksins Grettis.
Mér fannst hún henta betur í það
hlutverk en þær reykvísku leikkon-
ur sem stóðu til boða og bauð henni
hlutverkið. Hún sló til og varð þetta
fyrsta hlutverk hennar í Reykjavík.
Í kjölfarið flutti hún suður, þótt hún
ætti reyndar eftir að leika mörg
burðarhlutverk á Akureyri síðar.
Hún lék ýmis hlutverk á leiksviðum
hér syðra, meðal stærstu hlutverka
hennar var ein ekknanna í gaman-
leiknum Kirkjugarðsklúbbnum í
Þjóðleikhúsinu, þar sem hún var í
góðum félagsskap stórleikaranna
Þóru Friðriks, Guðrúnar Stephen-
sen, Margrétar Guðmunds og Bessa
Bjarnasonar og stóð þeim fyllilega á
sporði. Og þótt það þætti nú ekki
merkilegt þá, er ekki amalegt í ljósi
síðari tíma, að hafa verið hin fyrsta
Stína símalína í Latabæ! Hún varð
eftirsótt í kvikmyndir og ýmis sjón-
varpsverkefni. Þar reis hæst leikur
hennar sem Karólína spákona í
Djöflaeyju Friðriks Þórs þar sem
fór hún á kostum og skóp ógleym-
anlega persónu. Hún hafði laglega
söngrödd með sterkum persónuleg-
um blæ og kunni vel að beita henni
eins og heyra má í sérlega flottum
söng hennar á Grettisplötunni
gömlu.
Sigurveig var metnaðarfull og
vandvirk leikkona, sem lagði allt af
mörkum hverju sinni. Þótt hún hefði
ekki eiginlegt leikaranám að baki,
varð hún í reynd sannur atvinnu-
maður í leikhúsi og lék ógrynnin öll
af hlutverkum. Hún gerði miklar
kröfur til sjálfrar sín og það var allt-
af gaman að starfa með henni. Ég
heyri fyrir mér hennar rámu sjarm-
erandi rödd og smitandi hlátur. Því
það var gleði og kæti kringum Sig-
urveigu, hún lífgaði upp á umhverfi
sitt en samt af hógværð og hlýju,
fullkomlega laus við að þurfa að taka
þá athygli sem sumir krefjast í fjöl-
menni. Síðustu árin átti Sigurveig
við Alzheimers-sjúkdóminn að
stríða og þótt hún áttaði sig ekki
alltaf á hver við vorum, gömlu vin-
irnir hennar í leikhúsinu, geislaði
hún af gleði þegar hún kom á sýn-
ingar og hitti öll þessi gamalkunn-
ugu andlit.
Og við, sem nú kveðjum hana,
minnumst hennar með söknuði en
með bros á vör vegna allra skrítnu
og skemmtilegu persónanna, sem
hún skilur eftir í minningunni.
Stefán Baldursson.
Sigurveig var skólasystir okkar
og góð vinkona. Ung að árum kom
hún til Akureyrar til að afla sér
framhaldsmenntunar og var einn af
69 nemendum sem útskrifuðust frá
Gagnfræðaskólanum þar, vorið
1948.
Sigurveig var sannarlega gleði-
gjafi á meðal skólasystkina sinna,
glaðvær, skemmtileg, hlý í viðmóti
og lagði alltaf gott til mála.
Hún var skarpgreind og fyrir-
myndarnemandi á öllum sviðum.
Aldrei lá hún á liði sínu við að hjálpa
okkur hinum við að leysa erfið verk-
efni.
Það kom fljótt í ljós hvert hugur
hennar stefndi með áframhaldandi
nám.
Leiklistin var henni í blóð borin
og margir urðu leiksigrar hennar á
starfsævinni, bæði norðan heiða og
sunnan. Við fylgdumst vel með vel-
gengni hennar, hvort sem það var á
leiksviðinu, í sjónvarpinu eða í kvik-
myndum. Hlutverk hennar í Djöfla-
eyjunni verður lengi í minnum haft
og af mörgum talið að það hafi verið
hennar stærsti sigur á leiklistar-
brautinni.
Þótt leiðir skildu og annir hvers-
Sigurveig Jónsdóttir
Síðustu daga höfum
við verið að rifja upp
góðar stundir með afa.
Af nógu er að taka. Afi
var ótrúlega glaðvær maður og þeg-
ar við hugsum til hans sjáum við
hann fyrir okkur brosandi og hlæj-
andi.
Þegar öll fjölskyldan var saman á
Ustica tóku sér allir smáblund um
eftirmiðdaginn nema við, Hrannar
Haraldur
Guðmundsson
✝ Haraldur Guð-mundsson fædd-
ist í Ólafsvík 28.
apríl 1926. Hann
lést á Sjúkrahúsi
Akraness miðviku-
daginn 6. febrúar
síðastliðinn og fór
útför hans fram frá
Ólafsvíkurkirkju 16.
febrúar.
og afi. Afi var sjálf-
skipaður sundlaugar-
vörður, sá um að allt
væri hreint og fínt og
lá við að hann fengi
sólsting við starfið.
Afi mátti ekkert
aumt sjá. Alltaf þegar
við vorum hjá ömmu
og afa fórum við í
verslunarferð á
Blómsturvelli á Hellis-
sandi. Í eitt skiptið
stoppaði afi bílinn þeg-
ar hann sá kríuunga á
veginum, það hafði
verið keyrt yfir vænginn á honum.
Afi tók ungann upp og færði hann yf-
ir í móann. Ég held að hann hafi tek-
ið þetta alveg jafn nærri sér og við
systurnar gerðum.
Elsku afi, hvíldu í friði.
Guðný og Sigrún Pétursdætur.