Morgunblaðið - 26.11.2008, Síða 20

20 Viðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 2008
Í HNOTSKURN
» Lán til tengdra aðila telj-ast lán til stjórnarmanna,
stjórnenda, fjölskyldna
þeirra, félaga í þeirra eigu
og fyrirtækja sem þeir tengj-
ast
» Samkvæmt upplýsingumfrá Kaupþingi skulduðu
starfsmenn alls 53 milljarða
króna þegar bankinn féll
vegna lána sem þeir fengu til
að kaupa hlutabréf í honum.
Eftir Þórð Snæ Júlíusson
thordur@mbl.is
LÁN til tengdra aðila í Landsbanka,
Kaupþingi og Glitni jukust um 169
milljarða króna á tveimur og hálfu
ári. Samtals námu slíkar lánveiting-
ar tæpum 115 milljörðum króna í
árslok 2005 en voru um 284 millljarð-
ar króna um mitt ár 2008.
Lán Kaupþings til tengdra aðila
jukust um rúma 100 milljarða króna
á þessum tíma. Bankinn lánaði einn-
ig mest allra til slíkra, eða 146 millj-
arða króna. Inni í þeirri tölu eru lán-
veitingar til Exista og Eglu, tveggja
stærstu hluthafanna í bankanum áð-
ur en hann féll. Samkvæmt árshluta-
reikningi Kaupþings fyrir fyrstu sex
mánuði ársins í ár námu lán til
stjórnarmanna, stjórnenda og fjöl-
skyldna þeirra um 36,8 milljörðum.
Ekki veitt lán til bréfakaupa
Lánveitingar Landsbanka til
tengdra aðila fóru úr tæpum 32 millj-
örðum króna í árslok 2005 í rúma 64
milljarða króna í júnílok. Þar var
starfsmönnum þó ekki veitt lán fyrir
hlutabréfakaupum sem hluti af
starfskjörum líkt og tíðkaðist bæði
hjá Kaupþingi og Glitni. Á árinu
2007 jukust þau um tæp 55 prósent í
samtals um 63 milljarða króna. Í árs-
reikningi bankans er þessi mikla
hækkun meðal annars skýrð með því
að rúmir 37 milljarðar króna hefðu á
því ári verið lánaðir til tengdra aðila
vegna kaupanna á Stork Food Sys-
tems í Hollandi.
Tengdar lánveitingar Glitnis
hækkuðu um 35 milljarða króna á
þessu tveimur og hálfa ári og stóðu
samtals í 74 milljörðum króna í júní-
lok 2008. Þau jukust um 28 prósent á
fyrstu mánuðum ársins 2008 úr tæp-
um 58 milljörðum króna. Aukning
skýrist þó fyrst og fremst af því að
Þorsteinn Már Baldvinsson settist í
stjórn bankans og lán fyrirtækja
honum tengd töldust þar með lán-
veitingar til tengdra aðila. Þorsteinn
á meðal annars í Samherja.
Tengd lán jukust
um 169 milljarða
Lán bankanna til tengdra aðila voru 284 milljarðar króna
 
 
    
  

  




 
 !
" "# " " " "# " " " "# " "


    
      
 
 $%& $%&   '
'
$%& $(&

  '
'
)
*+

,


  '
'
./ )1&



 '
'
$%&%2
$%&&3
   '
'
'()
 


    

      !
 *+, -./ /- ,
1454!
1
6
74!
(86
74!
094!
:4!074; < 
=5 6
74!
> 7? ( 4!
%4!
@A$,
  B( .4!C!4!
D 4!
0 +12'3 
1 51*E
1 5@
 @F.
0( 
.G
E( ,H4!
*  &4(2 
I  E1  I
!
:(6 4!
:7 4!
5 3 )
/63


 

 


 



 








 





 



 



J7   /C


 K
> 7 
B
!32!2L
B
2M
B
B
3!LM!
B
B
!M#2! 2#
B
B
B
!2 !22L
B
22!#!L33
B
B
LN
N 
N#
B
2NL
2LN2
B
N
B
B
M N3
2 N
 N
B
2LN 
B
 N
N
B
B
B
B
B
B
2LN
B
N 
B
B
M#N
B
N
B
2LLN 
B
#N
N
B
.
87 B
B
2
B
2
B
B

B
B

B
2
B
2M
B
2#
B
B
)  8!8 3!22!
2!22!
 !22!
L!2!
 !22!
3!22!
B
 !22!
L!2!
L!2!
 !22!
2 !22!
 !22!
22!22!
 !22!
!22!
 !22!
!22!
!L!
1/
1/
1/
1/
1/
 1/
ÞRÁTT fyrir að
lánshæfis-
einkunn íslenska
ríkisins hafi
lækkað umtals-
vert hjá tveimur
af þremur
stærstu alþjóð-
legu matsfyrir-
tækjum heims
eru íslensk ríkisskuldabréf enn
tæk í endurhverfum viðskiptum
hjá evrópska seðlabankanum.
Einkunn fyrir langtímaskuld-
bindingar í erlendri mynt er BBB-
hjá Standard & Poors og Fitch, en
A1 hjá Moody’s. Um miðjan októ-
ber breytti evrópski seðlabankinn
reglum sínum um lágmarks-
einkunn skuldabréfaútgefanda í
endurhverfum viðskiptum. Áður
þurfti útgefandi að hafa A ein-
kunn hjá a.m.k. einu af þremur
matsfyrirtækjanna, en nú nægir
BBB- einkunn.
Eftir fall íslensku bankanna
munu þó fáir stunda endurhverf
viðskipti hjá evrópska seðlabank-
anum með íslensk ríkisskuldabréf.
Þá er óvíst að lækkun lánshæf-
iseinkunnarinnar muni hafa telj-
andi áhrif á fjármögnunarmögu-
leika íslenska ríkisins.
Fjármögnun á erlendum mörk-
uðum hefur verið afar erfið, enda
þurfti ríkið að leita aðstoðar Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins um neyð-
arlán þegar illa gekk að fá lán
með öðrum leiðum. Lækkun ein-
kunnarinnar breytir væntanlega
litlu þar um.
bjarni@mbl.is
Bréfin enn
tæk í við-
skiptum
Eftir Þórð Snæ Júlíusson
thordur@mbl.is
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hafnaði í gær gæsluvarðhaldskröfu
yfir forstöðumanni verðbréfamiðlun-
ar hjá Virðingu hf. þar sem ekki væri
kominn fram „slíkur grunur um
refsivert athæfi kærða að heimilt sé
að lögum að gera honum að sæta
gæsluvarðhaldi.“
Um 250 milljónir millifærðar
Maðurinn var handtekinn við
komuna til landsins frá Dúbaí á
mánudag. Á föstudag gerði efna-
hagsbrotadeild Ríkislögreglustjóra
húsleit hjá Virðingu vegna málsins
og handtók í kjölfarið tvo meinta
samverkamenn forstöðumannsins,
en hvorugur þeirra vinnur hjá Virð-
ingu. Annar þeirra var úrskurðaður í
gæsluvarðhald á mánudag en sleppt
í gær. Rannsókn málsins beinist ekki
að Virðingu heldur meintum brotum
forstöðumannsins.
Forsaga málsins er sú að lögreglu
barst tilkynning frá ótilgreindum
banka í júní síðastliðnum um háar
millifærslur inn á bankareikning
annars hinna meintu samverka-
manna. Á grundvelli þeirra gagna
taldi efnahagsbrotadeildin sig hafa
rökstuddan grun um að peninga-
þvætti og auðgunarbrot hefðu átt sér
stað. Í úrskurðinum frá því í gær
kemur fram að lögreglan telji upp-
lýst að frá 5. október 2007 til 12.
september 2008 hafi tæpar 250 millj-
ónir króna verið greiddar frá Virð-
ingu inn á bankareikning hins
meinta samverkamanns. Stórum
hluta þeirrar upphæðar hafi hann
síðan ráðstafað inn á bankareikning
forstöðumannsins, bróður hans og
einkahlutafélags sem þeir þrír áttu
saman.
Ekki óeðlilegar millifærslur
Fyrir dómi vísaði forstöðumaður-
inn til þess að hann annaðist að
miklu leyti verðbréfa- og gjaldeyr-
isviðskipti fyrir hinn meinta sam-
verkamann og því ættu allar þær
millifærslur sem lögreglan tilgreinir
sér eðlilegar skýringar. Þar sem
verulegur hagnaður hefði verið á við-
skiptunum væri ekkert óeðlilegt við
að háar fjárhæðir væru millifærðar
inn á reikninga þeirra. Hann neitaði
því að hafa gerst sekur um peninga-
þvætti eða önnur auðgunarbrot og
fullyrti að engin markaðsmisnotkun,
í krafti starfsstöðu hans, hefði átt sér
stað. Dómari taldi lýsingar á meint-
um brotum vera mjög óljósar og að
skýringar hins grunaða hefðu ekki
verið augljóslega ótrúverðugar né
stangast á við rannsóknargögn máls-
ins. Því var kröfu um gæsluvarðhald
hafnað.
Páll Arnór Pálsson, lögmaður hins
grunaða, segir að allar millifærslur
hafi verið uppi á borðinu og ekkert
hafi verið gert til að hylma yfir þær.
Lögreglan hafi séð þessar færslur og
gefið sér að þar hefði verið framið
lögbrot. Páll segir einnig liggja fyrir
að hinn grunaði hafi ekki nýtt sér
innherjaupplýsingar í gjaldeyrisvið-
skiptum. Samkvæmt upplýsingum
frá efnahagsbrotadeild verður rann-
sókn málsins haldið áfram enda sé
rökstuddur grunur til staðar um
óeðlileg viðskipti. Í rannsókn felist
að leita skýringa á þeim grunsemd-
um og staðreyna hvort þær reynist á
rökum reistar.
Gæsluvarðhaldskröfunni hafnað
Grunsemdir vöknuðu hjá lögreglu vegna 250 milljóna króna millifærslna
FJÓRIR fyrrverandi starfsmenn
Glitnis í New York, Jonathan Logan,
Ignacio Kleiman, Magnús Bjarnason
og Timothy Spanos hafa keypt skrif-
stofu Glitnis þar í borg og yfirtekið
rekstur hennar og allar skuldbind-
ingar, þ. á m. launaskuldbindingar.
Skrifstofan er söluskrifstofa í
leiguhúsnæði með óverulegum eign-
um, að því er fram kemur í tilkynn-
ingu frá skilanefnd Glitnis. Kaupverð
er ekki gefið upp en í tilkynningu frá
skilanefndinni segir að söluverð hafi
ekki verið hátt. Lánasafn var ekki
selt með starfseminni og bankinn
losnaði við allar skuldbindingar sem
skrifstofunni fylgdu. Aðrar eignir, s.s
málverk voru undanskilin í sölunni í
samræmi við tilmæli menntamála-
ráðuneytisins og hafa verið send til
Íslands.
Þegar skilanefnd Glitnis tók yfir
bankann var tilkynnt að allri erlendri
starfsemi yrði hætt. Starfsemin í
Bandaríkjunum fór fram í hlutafélagi
sem bar nafnið Glitnir Capital Cor-
poration og var með tvenns konar
starfsemi. Í fyrsta lagi fjárfestingar
sem voru bókaðar hjá móðurfélaginu
á Íslandi og eru í eigu þess félags, í
öðru lagi ráðgjöf til viðskiptavina.
Í svari við fyrirspurn blaðamanns
segir Magnús Bjarnason að útlán og
fjárfestingar Glitnis í Bandaríkjun-
um hafi gengið vel og skilað góðum
hagnaði, en allar slíkar eignir séu enn
í eigu í gamla Glitnis. Magnús segir
jafnframt að það hafi verið hagstætt
fyrir gamla Glitni að starfsmennirnir
tækju starfsemina yfir og erfitt að sjá
hvernig það geti haft neitt nema já-
kvæð áhrif. thorbjorn@mbl.is
Keyptu Glitni í New York
 Fyrrverandi starfsmenn keyptu  Málverk undanskilin
● Bankastjóri Englandsbanka, Mer-
vyn King, hefur varað við því að Bret-
land muni sigla inn í alvarlega
kreppu hefji viðskiptabankar ekki
eðlilega útlánastarfsemi á ný. King
sagði á fundi með þingmönnum í
gær að þetta atriði skipti mestu máli
í augnablikinu. Hann sagði jafnframt
að breskir bankar gætu þurft á frek-
ari opinberri fjárhagsaðstoð að
halda til þess að virkja útlána-
starfsemi. Hann útilokaði ekki að
þjóðnýta þyrfti suma banka að fullu,
en ríkið hefur nú þegar eignast hluti í
flestum breskum bönkum. Þá varaði
hann við því að verðbólga gæti farið
undir 2% á næstunni vegna verð-
lækkana á hrávörum og samdráttar í
einkaneyslu. thorbjorn@mbl.is
Mervyn King varar
við alvarlegri kreppu
● Greining Glitnis spáir því að vísi-
tala neysluverðs hækki um 2,1% í
mánuðinum í endurskoðaðri verð-
bólguspá fyrir nóvember. Upphafleg
spá hljóðaði upp á 2,3% hækkun.
Verðbólga undanfarna 12 mánuði
mælist samkvæmt þessu 17,5%.
Telur greining að hækkun nú verði
fyrst og fremst drifin af verulegri
verðhækkun á mat og drykk, fatnaði
og húsbúnaði, en allir þessir liðir eru
mjög háðir gengi krónunnar. Á móti
kemur að eldsneytisverð lækkaði
meira en greining gerði ráð fyrir.
thorbjorn@mbl.is
17,5% verðbólga und-
anfarna 12 mánuði
● Seðlabanki
Bandaríkjanna
ætla að verja 800
milljörðum doll-
ara til þess að
reyna að koma
jafnvægi á efna-
hagslífið í land-
inu. Þessi upp-
hæð kemur til
viðbótar þeim
700 milljörðum dollara sem banda-
rísk stjórnvöld hafa þegar ráðstafað
með aðgerðaáætlun sem samþykkt
var fyrr í haust. Verður um 600 millj-
örðum dollara varið í að kaupa upp
sérvarin skuldabréf, sem eru með
veði í fasteignalánum, en 200 millj-
örðum til þess að hleypa lífi í neyt-
endalánamarkaðinn.
thorbjorn@mbl.is
800 milljarðar dollara
til viðbótar í björgun
Ben Bernanke
● Mikil velta var með skuldabréf í
Kauphöll Íslands eða fyrir fjóra millj-
arða króna í dag. Veltan með hluta-
bréf var hins vegar einungis tæpar
63 milljónir króna.
Úrvalsvísitalan hækkaði um
0,04% og er 637,33 stig. Hlutabréf
Bakkavarar hækkuðu um 10,8%,
Century Aluminum 9,84% og Atlantic
Petroleum 2,82%. Eimskip lækkaði
um 1,52%, Össur 1,04% og Marel
um 0,38%. thorbjorn@mbl.is
Lítil hlutabréfavelta
ÞETTA HELST …