Skinfaxi - 01.03.1914, Blaðsíða 8

36
SKINFAXI
Gísli Guðmundsson,
gerlafræðingni'.
Japanar eru sú þjóð sem mestum fram-
förum hefir tekið á síðustu hálfri öld. Fyr-
ir þann tíma voru þeir hinir mestu kyr-
stöðumenn, en er vestrænar þjóðir hófu
viðskifti í Austur-Asíu fundu Japanar brátt
vanmátt sinn, að sökum þekkingarleysis
var hlutur þeirra
hvarvetna fyrir
borð borinn ísam-
kepninni. Þá fór
eins og eldinggegn-
um Japana sú hugs-
un, að þeir yrðu
að undirlægju alls
heimsinsi ef þeir
ekki lærðu af keppi-
nautunum. Allir
voru samtaka, þjóð
og stjórn. Fjöl-
margir ungir, á-
hugasamir menn
voru sendir til
Vesturlanda; þeir
skyldu nemahverja
grein af þeim sem
hestkunni;en nám
þeirra og dvöl var
kostað af almanna-
fé. Svo gekk í
einn mannsaldur,
að námsmenn Japana ílæddu yfir stórborg-
ir Evrópu og Vesturheims, og lærðu alt
sem þeir hugðu að þjóð þeirra mætti að
gagni koma. Að loknu námi var snúið
heim og unnið að því að innleiða menn-
ingu og háttu Vestmanna, og með þeim
hætti efldu þeir svo og styrktu þjóðina að
nú eru Japanar taldir meðal færustu manna
í heiminum.
Við Islendingar höfum eins og Japans-
nienn fyrrum ósjaldan orðið að líða tjón
og smán fyrir þekkingarleysi. Og hér hefir
líka verið viðleitni meðal yngri manna að
nema erlendis til að reisa við landið.
En þessar tilraunir hafa ætíð verið sundr-
aðar, engin sameinandi andi til að leiða
þær að settu marki, engin framsýn stjórn
á hnotskóg eftir efnismönnum, sem gagn
væri að efla. Þessvegna er og verður á-
rangurinn hér svo seintekinn.
Undantekning frá þessari reglu er Gísli
Guðmundsson; hann virðist þrátt fyrir alt
stuðningsleysi ætla
að ná i fremstu röð
að settu marki.
Gísli er nú 28 ára,
fæddur upp í Kjós,
átti efnalitla for-
eldra, sem fluttu
með hann hálfstálp-
aðan til Rvikur
1897. Vann hann
þá um 6 ára skeið
að gosdrykkjagerð
hjá Norðmanni,ein-
um hér í bænum.
Tæplega tvítugur
sigldi hann til Sví-
þjóðar til að full-
nema gosdrykkja-
gerðina, og stofnar
síðan, er hann kom
heim, verksmiðj-
una „Sanitas“ með
nokkrum mönnum
á Seltjarnarnesi, og
stýrði henni í tvö ár. Þá bregður Gísli
sér affur utan og kynnir sér ölgerð. Við
það starf vaknar áhugi hans á gerla- og
sóttkveikjurannsóknum. Hverfur þó heim
í það sinn, en fer brátt aftur (1912) til
Þýskalands og lærir þar gerlarannsóknir.
Kom þá í ljós að honum var mætavel
sýnt um þá hluti, og bauðst honum starf
erlendis. Eigi þáði Gísli það, en setur á
stofn gerlarannsóknarstöð í Rvík. Hafði
Gísli brátt miklar annir við að rannsaka
sóttkveikjur þær, er læknar sendu honum.