Skinfaxi - 01.10.1986, Blaðsíða 30

Dvergsnípa berts hingað oftar en vart
verður. Hún er minni og nefstyttri.
Flýgur upp án þess að gefa frá sér
hræðsluhljóð. Flugið með hægara
vængjablaki og beinna.
Skógarsnípa hefur látið sjá sig árlega
að sumarlagi um langt skeið. Þó eigi
hafi fundist varp eða ungar, hafa
karlfuglar á þremur stöðum haft í
frammi fluglistir sem sjást ekki, nema
sé um varp að ræða. Mun stærri og
gildari en hrossagaukur. Hefur eigi
langrákótt bak og á aftanverðum kolli
svartar þverrákir.
Jaðrakan (jaðraki, jaðraka og
jaðrakám) hóf hérlendis varp 1920 -
'30. Hefur síðan breiðst um landið.
Við Mývatn 1963 og á Héraði 1970.
Kvikur og hávær. Kvakar hvellt á flugi
en á fæti verður röddin hraðari og skært
kveinandi. Goggur langur, beinn,
ryðgulur við rætur en svartur framar.
Fætur fölsvartir. Kollur, háls og
bringa rauðbrún, sem mýrarauði, á
sumrum. Síður og kviður hvít með
svörtum þverrákum. Bak móleitt.
Flugfjaðrir svartar svo og jaðar vængja
að ofan og neðan. Vængbelti hvítt á
efraborði vængja, en neðraborð hvítt.
Breiður þverbekkur svartur á stéli að
ofan og neðan. Ofan við hann hvítur
reitur. ísland er vestasta og nyrsta
varpstöð fuglsins, sem er Mið-Evrópu
tegund. Norðar og austar er
Lappajaðrakan, sem berst hingað á
fartímum. Goggur þeirrar tegundar
uppsveigður. í væng ofanverðum ekkert
vængbelti. Stél að ofan sett doppóttum
þverrákum og upp frá því skagar
fleyglaga hvítur reitur. Rödd hrjúfari og
hvellri.
Lóuþræll er auðkenndastur á svartri
svuntu á neðanverðri bringu og aftur á
kvið. Goggur aðeins niðursveigður
fölsvartur en fætur dekkri. Frá kolli um
háls og bak er litur brúnn lagður
svörtum rákum. Eins er bringa. Frá
goggrótum ofan augna og aftur á háls
Ijós augnrák. Á vængjum ofanverðum
löng mjó hvít rák, sem breikkar út á
jaðra stélsins. Miðhluti stéls svartur.
Röddin langdregið, niðandi, angurvært
vell. Að hausti fellir fuglinn svörtu
svuntuna og litur hamsins verður allur
hvítar rákir frá stélfjöðrum uppá bak. Á
vetrum í stórum hópum í fjörum, sem
snögglega þyrlast til flugs í undraverðri
samhæfni. Ýmist er litur hópsins
Sendlingur (selningur), sem
göngufólk hittir að sumarlagi á
heiðurn, þar sem em hans varpslönd, en
á vetrum á grýttum fjörum. Milli
þessara svæða er farleið fuglsins. Á
heiðum berst frá honum stutt hreimþýtt
vell, en á fjörum mjóróma flaut, er
hann flýgur upp. Rætur goggs eru gular
en dökknar er dregur að oddinum. Fætur
rauðgulir. Höfuð, háls og bringa
grábrún án mynsturs, en á baki og
ofanverðum vængjum bryddast
þakfjaðrir hvítu. Síður, kviður og
neðanverðir vængir dílótt. Á flugi eru
áberandi hvít, mjó vængbelti, og tvær
Hvaða fugl er þarna?
Hugleiðing um fugla fyrir göngufólk
Þorsteinn Einnrsson
30
Skinfaxi 5. tbl. 1986