Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1943, Síða 24

FRIÐRIK HALLDÓRSSON:
TÍMARNIF3 BREYTAST
í blaði þessu hefst nýr greinaflokkur, sem fyrst um
sinn mun verða birtur undir fyrirsögninni, sem að ofan
greinir. Með greinum þessum er í meginatriðum stefnt
að ákveðnu marki og þótt það mark sé að vísu bundið
öðru fremur við starfssvið loftskeytamannanna, er þó
tilgangurinn sá að haga efnisvalinu þannig, að aðrir
sem áhuga kunna að hafa fyrir rafmagns- og radíó-
tækni, geti einnig notið greinanna sér til gagns og
ánægju. Greinarnar munu hver um sig verða sjálfstæð-
ar að efni og hefur stjórn F. í. 1., sem frumkvæðið á
að nýjung þessari, tryggt sér aðstoð ýmsra sérfræðinga,
sem taka munu til meðferðar hin einstöku viðfangsefni,
hver á sínu sviði. Má vænta þess að þannig verði fyrir
það girt, að skortur verði á fjölbreyttni í efnisvali og
meðferð. Væntir félagsstjórnin þess, að Víkingnum
megi verða ávinningur að þessum fróðleikspistlum loft-
skeytamanna, þótt sumt kunni að verða þar tormelt
þeim, er ekki hafa notið nægrar undirbúningsmenntunar
í frumatriðum rafmagnsfræðinnar.
Grein sú, sem hér birtist, er sniðin að nokkru eftir
útvarpserindi, sem höf. flutti veturinn 1939 á vegum
Farmanna- og fiskimannasambands Islands. Þótti vel
fara á því að greinaflokkur þessi yrði hafinn með
slíku yfirliti, þótt stutt sé, yfir þróunarsögu loftskeyta-
tækninnar. Stjórn F. í. L.
Þess verður snemma vart á liðnum öldum, að
menn reyni með ýmsu móti að koma á sambandi
yfir fjarlægðir, sem lengri voru en þær, er talfærin
ein gátu brúað.
Sem veiðimenn lærðu forfeður okkar snemma að
gæta varfærni í sambandsviðleytni sinni hver við
annan og til þess að styggja ekki veiðidýrin, sem
sótt var eftir, notuðu þeir sín á milli armsveiflur
og önnur tákn, til þess að gera sig skiljanlegan
á sem hljóðlegastan hátt.
Væri fjarlægðin meiri, tóku menn eldinn í þjón-
ustu sína. Bálkestir voru hlaðnir, þar sem hálent var
og víðsýnt og var reykjarmökkurinn frá þeim á
daginn hinn ákjósanlegasti sambandsmiðill, en á
næturnar leysti eldbjarminn af hendi sama hlut-
verk.
Auðvitað var ekki á þennan hátt hægt að skýra
frá öðrum atvikum en þeim, sem áður hafði verið
ákveðið, hvernig haga skyldi tilkynningum um. - -
Þannig er frá því sagt í grískum sögnum, að þjgar
Trójuborg var unnin, hafi Agamemnon konungi ver-
ið tilkynntur sigurinn með geysimiklum bálköstum,
er kynntir voru margir samtímis í sýnilegri fjar-
lægð hver frá öðrum og var þó vegalengdin milli
Tróju og aðsetursstaðar konungsins um 500 km.
Samkvæmt áður nefndum heimildum, var tilkynn-
ing þessi afgreidd á fáeinum klukkustundum, og
þótt efast megi ef til vill um sannleiksgildi frá-
sagnarinnar, ber hún þó vott um það, að jafnvel þá
— um 200 árum f. Kr. — höfðu sambandsörðug-
leikarnir milli fjarlægra staða vakið löngun hjá
mönnum til einhverskonar umbóta í þessum efri-
um.
1 síðari frásögnum, frá gullveldistímum Grikkja,
er getið aðferðar, sem notuð var til að flytja milli
fjarlægra staða ljóstákn og merki, sem lesið var úr
af viðtakendum og oft í töluverðri fjarlægð.
Var aðferðin þannig, að bak við sléttan hlífðar-
flöt var logandi blysum komið fyrir. Blysin mátti
gera sýnileg, með því að skjóta þeim út fyrir skjald-
arrendurnar, ýmist að ofanverðu, eða út til hlið-
anna og með hæfilega mörgum blysum, í mismun-
andi afstöðu hvers til annars, voru bókstafirnir
myndaðir, sem lesið var úr á viðtökustöðinni.
Aðferð þessi var sú eina —- þótt frumstæð væri
og ófullkomin — sem notuð var í þessum tilgar.gi
öldum saman.
Um miðbik 17. aldar verður þess fyrst vart, að
tilraunir hafi verið gerðar um opinber merkjavið-
skipti til almennings þarfa.
Var í þeim tilgangi notuð stöng, sem reist var á
háum og áberandi stað, svo að merkin sæjust, sem
24
V ÍKINGUR