Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1958, Side 5

reyndist rétt, að Englendingum
hafði engin njósn borizt af her-
útboði fógeta, og sannar það okk-
ur, að íslendingar hafa verið
mjög fjandsamlegir Englending-
um á þessum slóðum. Klukkan
tvö um nóttina var gert áhlaup
á virki Jóhanns Breiða. Hafnar-
fjarðarliðið komst mótspyrnu-
laust upp á virkisveggina og
réðst þá með öskrum og óhljóð-
um á tjaldbúðirnar. Jóhann
Breiði og menn hans vöknuðu við
illan draum og þurftu ekki griða
að biðja. Fæstir þeirra náðu að
tygjast, en allir voru þeir drepn-
ir miskunnarlaust og sumir á
níðingslegan hátt. Eftir skamma
hríð lágu 15 Englendingar í blóði
sínu í virkinu og meðal þeirra
sundui'höggvinn líkami Jóhanns
Breiða.
Nú varð uppi fótur og fit í
Grindavík. Á legunni voru 5 ensk
skip, og léttu þau þegar akker-
um, er þau urðu ófriðar vör.
Skipið Peter Gibszon lá við land-
festar, og þangað brunaði nokk-
ur hluti árásarliðsins, komst um
borð og náði tafarlaust stjórn
þess í sínar hendur. Utarlega í
hverfinu voru búðir kaupmanna
frá Lynn. Þangað hélt nokkur
hluti Hafnarfjarðarliðsins, þeg-
ar virkið var unnið, og drap þar
menn og rænti. Fjórum enskum
skipum tókst að leggja frá landi,
þótt átt væri suðlæg og allmikill
sjór. Eitt þeirra strandaði í út-
siglingu og fórst þar með allri
áhöfn.
Eftir skamma stund var
Grindavík algjörlega á valdi Dið-
riks fógeta og Þjóðverja. Sigur-
inn var ekki dýrkeyptur, því að
hvergi var þeim veitt skipulagt
viðnám. Þegar mannvígum var
lokið, bauð Diðrik að flytja allt
herfang um borð í skipið Peter
Gibszon og hreinsa valinn. Átta
Englendingar höfðu verið teknir
til fanga, og voru þeir látnir
dysja fallna landa sína undir
virkisveggnum, en inni í tjald-
búðum Jóhanns Breiða sló Dið-
rik og aðrir fyrirmenn upp
veizlu, létu þeyta lúðra og berja
bumbur og drukku siguröl. Her-
inn hélt kyrru fyrir í Grindavík
VÍKINGUR
um daginn, en næsta morgun,
sem var miðvikudagur, var nokk-
ur hluti liðsins sendur burt, en
hinn varð eftir undir stjórn Dið-
riks og beið byrjar, en Diðrik
ætlaði að sigla skipinu Peter
Gibszon til Bessastaða með fang-
ana og herfangið.
Um þessar mundir var Erlend-
ur lögmaður Þorvarðarson hinn
sterki á Strönd í Selvogi einn af
aðsópsmestu valdamönnum á ís-
landi. Þess er ekki getið, að hann
hafi verið í herferðinni til
Grindavíkur. Hins vegar setur
hann tylftardóm í Reykjavík
þann 18. júní um sumarið eða
réttri viku eftir herferðina, og
sitja í dóminum helztu höfðingj-
ar og sýslumenn Sunnlendinga.
Það mun engin hending, að þeir
eru þar saman komnir, því að
enn þá var nokkur tími til al-
þingis. Sennilega hafa flestir
þeirra verið í sveit fógeta í her-
ferðinni. Dómurinn fjallaði um
atburðina í Grindavík, og eru
niðurstöður hans þær, að Jóhann
Breiði og allir hans fylgjarar
dæmast eftir Iögbókarinnar
hljóðan ránsmenn og réttilega af
lífi teknir, en skip þeirra og góss
fallið undir konung og umboðs-
menn hans, Diðrik af Mynden.
Allar réttmætar skuldir skyldu
þó greiðast af góssinu, ef þeirra
væri krafizt löglega fyrir 10.
ágúst. Síðar var þessi dómur
staðfestur af biskupum og lög-
réttu um sumarið, en þau gögn
eru öll glötuð.
Herinn, sem skilinn hafði verið
eftir í Grindavík, sat þar í 10
daga eða til 21. júní; þá fyrst
gaf byr, svo að hægt var að sigla
fyrir Reykjanes. Meðan hann sat
í víkinni, dreif þangað Englend-
inga, sem legið höfðu úti við fisk-
veiðar. Þeim þótti að vonum held-
ur köld aðkoma, er öllu hafði
verið rænt og ruplað, eitt skip
þeirra hertekið og fyrirliðar
drepnir. Sjálfir voru þeir hrakt-
ir og svívirtir, og þóttust sælir
að sleppa við meiðingar.
Grindavíkurstríðinu lýkur í
raun og veru þann 21. júní, er
Þjóðverjar láta úr höfn á Peter
Gibszon, en þó var eftir að semja
frið. 1 styrjöldinni höfðu fjórar
þjóðir átzt við og stjómir þeirra
létu sig atburðina miklu skipta.
Stríðið hófst að vísu á mjög
óformlegan hátt, og Erlendur
lögmaður Þorvarðarson og ís-
lenzkir dómsmenn úrskui’ðuðu,
að hér hefði einungis verið um
að ræða eins konar lögregluað-
gerðir gegn lögbrjótum, en stól-
konungar og ríkisráð úti í heimi
voi’u á öðru máli. Hér var hafin
styrjöld, og þeii’ri styi’jöld varð
að ljúka með friðargerð. Um
friðari'áðstefnuna verður fjallað
í síðustu greininni um þessi mál.
*-------------------------------
.'
ÞÁ VITA
M E N N
Þ AÐ!
Brezku togararnir nota ‘dulmál
sem kunnugt er þegar þeir talast
við um íslenzku varðskipin. í
brezka blaðinu Lloyd’s List er m. a.
skýrt frá því að þeir noti orðalagið
„depression approacbing“ eða
„lægð á leiðinni“ þegar þeir vilja
segja hver öðrum frá því að varð-
skip nálgist.
---------------♦
DÝR YRÐI
KROPPURINN
ALLU R!
Fyrsta skaðabótakrafan gegn eig-
endum Andrea Doria og Stockliolm
var að kvenfarþegi nokkur krafðist
35.700 punda vegna meiðsla á höfði,
líkama og limum, sem orsakaðist
vegna árekstursins.
213