Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1958, Blaðsíða 13

400
200
un hennar á árunum 1870—1956.
Efri kúrfan sýnir kolafram-
leiðsluna en sú neðri kolanotkun-
ina. Línuritið gefur til kynna að
Englendingar verði að flytja inn
í landið 35—40 milljónir tonna
af kolum eða kolaígildum árlega
til að fullnægja orkuþörf lands-
ins. 1 Englandi er reyndar enn
mikið til af kolum. Aðkeypt olía
er þó ódýrari en að nytja nám-
urnar, auk þess tekur um 8—10 300
ár að undirbúa námu undir kola-
gröft. Englendingar hafa því
ekki haft við að opna námur sín-
ar í samræmi við vaxandi orku-
þörf. 100
Mynd 2 sýnir hvernig Englend-
ingar gera ráð fyrir að orku-
þörfin þróist fram að árinu 1980.
Efri hallalínan táknar orkuþörf-
ina, en neðri hallalínan táknar
orkuna, sem England hefur sjálft
yfir að ráða á tímabilinu. Inn-
lend orka mun verða kolaorka,
vatnsaflsorka og kjamorka. Inn-
lenda orkan verður þó hvergi
nærri næg. Til að fullnægja orku-
þörfinni verður England að flytja
inn olíu. Olíumagnið, sem flytja
verður inn er táknað með litlu
skálínunum milli hallalínanna. Á
línuritinu sést að olíuþörfin mun
aukast um 50—60 milljónir tonna
á ári, og kjarnorkan mun enn í
mörg ár hafa tiltölulega lítil
áhrif. Fyrst um sinn mun kjarn-
orkan aðeins verða notuð til raf-
magnsframleiðslu, en hlutfalls-
lega lítið af eldsneyti Englands
er notað til rafmagnsframleiðslu,
eða aðeins 20% af heildarelds-
neytisnotkuninni.
Komið er í ljós, að mun dýrara
er að koma upp kjarnorkuveri en
búizt var við fyrir aðeins einu
ári. Margir eldsneytissérfræð-
ingar Englands hvetja því til
þess að draga nokkuð úr fjár-
veitingu til kjarnorkuvera, og
einbeita sér meira að aukningu
á kolaframleiðslu landsins. Áróð-
urinn fyrir kjarnorkuverum hef-
ur víða dregið úr áhuga manna
fyrir orkuverum, sem nota hið
gamla eldsneyti, kol og olíu. Þó
er mjög mikill ókostur við kjarn-
orkuverin, að þau eru þung í vöf-
um hins daglega reksturs. Þann-
VÍKINGUR
ig tekur það um 8—9 klst., að ná
fullri orkuframleiðslu og heilar
2 klst. að ná þeim niður aftur,
en það skapar erfiðleika í fram-
leiðslu, sem oft er háð sveiflum
í álagi.
I Evrópu standa málin þá
Gap lo be filled
by imports of oit
Total requiremems
Totat indigenous
supplies -
- - Hydro-electricity
Coal suppties
04-1-1
1955
1960
4-1 1 1 1 I
i ' i '
1965
1970
400
30C
200
100
1975 1980
> T/A7.&})
IVIynd 2
þannig að öll löndin verða að
flytja til sín meiri eða minni
orkugjafa. Bandaríkin standa
hins vegar vel að vígi.
I Bandaríkjunum er mikið
magn kola. Þau liggja grunnt í
jörðu, þegar samanburður er
gerður við önnur kolalönd. Auð-
veldar þetta mjög allan námu-
gröft.
Mynd no. 3 sýnir dýpi nám-
IUynd 3
anna og þykkt kolalaganna í þýð-
ingarmestu kolalöndum heimsins.
Á myndinni sést að meðalnámu-
dýpt í Bandaríkjunum er 130 m,
í Englandi 300 m og í Ruhr 720
m. Hefur þetta þau áhrif, að
þegar hægt er að framleiða hvert
kolatonn í Ameríku fyrir 30 kr.,
þá kostar framleiðslan á hverju
tonni í Englandi 60 kr., en 100
kr. í Þýzkalandi. Þetta veldur
því að kol frá Ameríku eru sam-
keppnisfær á Evrópumarkaði,
þrátt fyrir langan aðflutning.
Af framanskráðu má sjá að
það verður erfiðara og erfiðara
að kaupa kol, en það þýðir að
olían er sú lind, sem sjá mun
heiminum fyrir verulegri orku
næstu ár. Nú sem stendur er tal-
ið, að olían fullnægi um helm-
ingi orkuþarfar heimsins.
Rafmagnsnotkun landanna fer
mjög eftir velmegun íbúanna.
Þannig notar hver íbúi Banda-
ríkjanna og Kanada 3—4000
kílóvattstundir á ári og hver íbúi
Danmerkrur 500. Austurlönd og
Indland nota hins vegar mjög
litla rafmagnsorku á íbúa.
Eldsneytisþörfin mun eins og
nú horfir aukast mjög á næstu
árum. Aukningin verður að
mestu leyti á olíusviðinu. Spurn-
ingin er því: „Hvar á að taka
olíuna?“
Mynd no. 1 sýnir olíufram-
leiðsluna á ýmsum stöðum, ásamt
áætluðu olíumagni. Dökku hálf-
mánarnir tákna olíuframleiðsl-
una, en þeir ljósu olíunotkunina.
Bandaríkin og Rússland full-
nægja sjálf olíuþörf sinni, en
Vestur-Evrópulöndin verða að
flytja inn næstum alla olíu, og
kemur hún frá Mið-Austurlönd-
um.
Hagfræðilegt yfirlit yfir olíu-
notkunina frá 1860 sýnir að
Norður-Ameríka hefur þegar
notað % af olíumagni landsins.
Suður-Ámeríka Va, en Austur-
lönd hins vegar mjög lítið brot
af því geysilega olíumagni, sem
þar er álitið vera fyrir hendi.
Taið er, að um % hluta alls olíu-
magns heimsins sé að finna í
Mið-Austurlöndum.
Mynd 4 sýnir þróunina í olíu-
flutningunum. Dökku pílurnar
sýna olíuflutningana á heims-
höfunum. 1938 var Ameríka að-
alútflytjandi á olíu, en um 1940
var hafin stórkostleg framleiðsla
221