Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1965, Blaðsíða 8

Einu sinni endur fyrir löngu, bjuggu sjálfstæðir
sænskir ættstofnar, þar sem nú er kallað Mið-Sví-
þjóð. Hver þeirra réði þá sinu landsvæði, en ættar-
höfðingjar Upplands voru þá voldugastir, og náðu
yfirráðum yfir öðrum fylkjum Svíþjóðar, og í lok
9. aldar réðu Svíar Eystrasaltsströndinni allt frá
Upplöndum til Blekinge, og þar með talið hið lit-
fagra Gotland.
drífa í vaxandi mæli vörur eins og klæði, salt,
kopar, járn smjör, húðir og loðskinn, svo nokkuð
sé nefnt.
Vöxtur Svíþjóðar valdalega og hernaðarlega á
17. öld lyfti undir viðgang Stockhólms og lagði
grunn að því, að hún varð höfuðborg ríkisins, og
viðskiptamiðstöð Eystrasaltslandanna. Árið 1636
var lagt bann við að borgirnar norður af Stock-
STOCKHÓLMUB
Hið friðsama land kring um „Málaren" varð
brennipunktur hins Sænska konungsdóms, þaðan
fóru fram verzlunar og Siglingaleiðangrar til ann-
arra viðskipta- og verzlunarmiðstöðva í Austur-
Evrópu. Blómaskeið þessara verzlunarviðskipta á
9. öld fæddi af sér borgina Birka, sem var smábær
á eyju í „Málaren." Birka hélt þó ekki þessari við-
skiptaaðstöðu lengi, önnur nálæg borg ,,Sigtúna“
varð viðskiptamiðstöð, en saman unnu þær það
merka hlutverk, að verða skapendur hinnar fögru
borgar, sem tók við hlutverki þeirra beggja, og nú
ber nafnið „Stockhólm" og hefur í dag það hlut-
verk að vera viðskiptamiðstöð og höfuðborg Sví-
þjóðar.
Nafn Stockhólms er fyrst skráð í sögulegum
heimildum í kringum árið 1252, en árið 1290 er
Stockhólmur orðinn viðskiptamiðstöð héraðanna í
kringum Málaren. Fyrst í stað var Stockhólmur
aðeins önnur í röðinni af viðskiptaborgum Hansa-
kaupmanna í suðri, en á 14. og 15. öld verður
Stockhólmur aðalmarkaðsborg fyrir Norður-Sví-
þjóð og stóran hluta Finnlands, og yfir Stockhólm
Vartanhöfnin.
hólmi og Abo stunduðu verzlun við önnur lönd, og
renndi það enn styrkari stoðum undir vöxt hinnar
ungu höfuðborgar.
Alla 18. öldina og fram til byrjun nítjándu aldar
hélt viðskipta- og verzlunarlífið áfram að vaxa og
blómgvast þarna, en árið 1809 tapa Svíar Finn-
landi, og var það mikið áfall, sem hafði sínar af-
leiðingar á viðskiptasögu Stockhólms, en með
miklum dugnaði og festu kaupmanna í Stockhólmi
náðist sá árangur um miðja 19. öld, að um borgina
fóru tveir þriðju hlutar allrar verzlunar og við-
skipta landsins.
Hinn mikli vöxtur sem kemur í verzlun og við-
skipti seinni hluta nítjándu aldar, hefur þau áhrif
á viðgang borgarinnar, að hann tekur blátt áfram
þennan lofsverða og fyrirhafnamikla árangur af
Stockhólmi, þannig að hann verður ekki lengur
aðal útflutnings- og innflutningsmiðstöð Svíþjóð-
ar, og þesrar litið er nánar á aðstæður, þá sézt, að
brevtt tækni. eins og auknir flutningsmöguleikar
á landi, með lestum, bifreiðum og fleiri farartækj-
um á sinn þátt í þessu. Vöxtur Englands, sem sam-
veldis og stórkaupanda sænskra iðnaðarvara, á
sinn þátt í að flytja viðskiptin til vesturstrandar-
innar, einnig ný verzlunarsambönd og auknar sigl-
ingar, við hinn nýja heim Ameríku. þetta eru
höfuðástæðurnar fyrir því, að Vestur-Svíþjóð tek-
ur við verzlunar- og viðskipta-hlutverkinu af
Stockhólmi á tímabili.
Á sama tíma höfðu sænsk skip haldið uppi sigl-
ingum á Norðursjávarhafnirnar, en með allan
flutning til fjarlægari staða og landa, urðu Svíar
að vera upp á aðrar þjóðir komnir, og allur út-
flutningur Svía og innflutningur varð að selflytj-
ast til og frá Hamborg, Hull eða London, þetta
fvrirkomulag jók mjög við flutningskostnaðinn og
vöruverðið.
Björn Ólafsson þýddi
246
YÍKINGUR