Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1974, Side 9

minnar ákvað ég að heimsækja
Asíulönd til þess að reyna að
ganga úr skugga um hugsanlega
afstöðu ýmissa ríkja til þessara
mála. Ég gerði mér hreinlega ferð
austur í Asíu í þessu skyni.
— Þú heldur því fram, aS þeg-
ar verið er að tala um efnahags-
lögsögu, eða og auðlindalögsögu,
þá sé fiskur eklci þar með talinn ?
— Já, ég óttast að það geti
farið svo.
— Nú þykjast margir greina
breytingu á viðhorfum stórþjóð-
anna til 50 eða jafnvel 200 mílna
fiskveiðilögsögu ?
Ilelmsótti Asiulttnd
— Já, það er alveg rétt. Það
eru komnar upp voldugar raddir
um stærri fiskveiðilandhelgi í
Bandaríkjunum og í Kanada.
Ýmsar stórþjóðir hafa áhuga
á að stækka fiskveiðilögsöguna.
Nokkrar þjóðir hafa fært út í 50
sjómílur ,t. d. Iranar, sem færðu
út eftir að við gerðum það, Þann-
ig að frá vissu sjónarmiði er það
svartsýni að óttast að þjóðir
heims bindi sig við 12 sjómílurn-
ar, sem væri mikið spor aftur-
ábak nema þá sem almenn land-
helgi.
Ef stórþjóðir, eins og Banda-
ríkin og Kína vilja hafa stóra
fiskveiðilandhelgi, þá hlýtur það
að verða þungt á metunum.
— Nú ferð þú til Asiu til að
kynna þér viðhorf þjóðanna þar.
Hvaða lönd heimsóttir þú?
— Ég heimsótti flest lönd
Suðaustur-Asíu, Indland, Israel
og Egyptaland og ræddi eink-
um við sérfræðinga og kunna
lögfræðinga í þessum löndum.
Ég ræddi t. d. við fremstu
lögfræðinga á Indlandi, þar á
meðal varaforseta Hæstaréttar
landsins og rektor Nehru háskól-
ans í Indlandi, sem hefur verið
formaður indversku sendinefnd-
arinnar á þingi Sameinuðu þjóð-
anna. Ennfremur lögfræðinga á
Fhillippseyjum, Thailandi, Mal-
asíu og víðar. Þá ræddi ég enn-
fremur við lögfræðinga í Israel
m. a. 2 fremstu þjóðréttarfræð-
inga heims, próf. Dinsten og próf.
VÍKINGUR
Feinberg, sem töldu eins og t. d.
indversku lögfræðingarnir, að
það hefði verið hörmulegt að við
skyldum hunsa alþjóðadómstól-
inn, því ef við hefðum leitað eftir
50 sjómílna landhelgi Islands á
sögulegum grundvelli, þá hefði
slíkt ekki skapað neitt fordæmi
og töldu að miklar líkur hefðu
verið á því, að Alþjóðadómstóll-
inn hefði samþykkt þá víðáttu og
vart hugsanlegt annað en að við
hefðum sigrað á þeim grundvelli.
— Nú neita Frakkar að fara
með atómsprengjutilraunirnar í
Kyrrahafi fyrir alþjóðadómstól-
inn, þar eð tilraunirnar varði
láfshagsmuni þjóðainnar. Er sú
neitun ekki reist á svipuðum
grundvelli og neitun fslands um
að eiga tilverurétt sinn undir
dómstóli ?
Er það ekki dæmi um að þjóðir
geti sjálfar úrskurðað sig frá
þátttöku í málarekstri?
Lifsbjörg aldrei daemd af þjóö
— Ég álít það skyldu allra
þjóða að ganga undir lög alþjóða-
dómstólsins. Við vorum fyrsta
þjóðin, þar sem menn gengu und-
ir lög manna og við ættum að
verða fyrsta þjóð heims til þess
að ganga undir lög þjóða. Það
var öllum ljóst, að þetta var lífs-
spursmál og mér er það mjög til
efs, að nokkur alþjóðadómstóll
dæmi lífsbjörg af þjóð.
Það má í því sambandi vitna
í það sem egypski lögfræðingur-
inn dr. Hamid Sultan sagði við
mig að það væri ekki aðeins um
sögulegan rétt að ræða, heldur
einnig náttúrulegan rétt til 50
mílna fiskveiðilandhelgi.
Það hlytu allar þjóðir að geta
viðurkennt og það myndu Egypt-
ar hafa geii;, ef óskað hefði verið
viðurkenningar á því.
— Nú kemur annað fram í
þeim úrskurðum, sem þarna hafa
fallið. Dómstóllinn fellst á kröfur
Breta og Þjóðverja og úthlutar
þeim veiðikvóta, sem er stærri en
þeir gátu með góðu móti veitt,
þrátt fynr ofveiði, sem hættuleg
var þorskstofninum?
— Já, þetta kemur fram vegna
þess að við létum málið afskipta-
laust, en Alþjóðadómstóllinn get-
ur endurmetið afstöðu sína. Ef
við hefðum rekið málið fyrir Al-
þjóðadómstólnum hefðum við
haft vald á því. Með því að láta
málið afskiptalaust, höfum við
misst allt vald á því.
Þó að stórveldi hunsi alþjóða-
dómstólinn er það ekkert for-
dæmi, sem verðugt er til eftir-
breytni. Frakkar eru stórbokkar
á sinn hátt og fara sínu fram
og þeir hunsuðu Alþjóðadómstól-
inn vegna þess, að málstaður
þeirra er slæmur og engin sögu-
leg rök frambærileg fyrir rétti
til slíkra sprenginga. Allt öðru
máli gegnir um málstað okkar,
sem er gullvægur. Það eru ein-
mitt Norðurlöndin, sem barist
hafa fyrir því að dómstóllinn
yrði stofnaður og fengi að starfa.
Það er ef til vill táknrænt, sem
ísraelski lögfræðingurinn dr.Din-
stein sagði, að það væri hryggi-
legt, að Island, sem væri eitt
Norðurlandanna, skyldi hafa ó-
virt Alþjóðadómstólinn.
— Eru nokkur ný athyglisverð
tíðindi önnur, sem þú kemur méð
úr þessari ferð?
— Ekki minnist ég þess. Það
var athyglisvert að fylgjast með
Kissinger, sem þarna var á ferð
og flugi, meðan ég var þarna.
Sá ég þrisvar til ferða hans.
Mjög athyglisvert var fyrir mig
að fylgjast með þessu í blöðum.
Menn héldu á sínum málstað af
fullri hörku og óbilgirni, en samt
var ávallt einhver von, einhver
undirtónn sem sagði, að menn
vildu semja. Dr. Kissinger á
sannarlega skilið alþjóðalof fyrir
afrek sitt.
J. G.
153