Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1974, Blaðsíða 35

Stofnun Stýrimannafélags Islands
1 viðtali, sem J. G. á við Ólaf
Val Sigurðsson formann Stýri-
mannafélags Islands, og birt er í
síðasta tbl. Víkings, koma fram
nokkur atriði ,sem ég dreg í efa
að hafi við rök að styðjast, og f
einu tilviki veit ég með vissu að
rangt er með farið. Ólafur vísar
til greinar, sem Guðmundur
Jensson skrifar um sama efni í
4. tbl. Víkings 1969. Við saman-
burð á fyrri hluta viðtalsins og
þessari grein Guðmundar get ég
ekki séð neinn efnislegan mis-
mun, og tel ég því enga goðgá
að álykta að grein Guðmundar
sé aðalheimild Ólafs fyrir því,
sem hann segir í viðtalinu. Þetta
er þó ekkert aðalatriði fyrir mig.
Það sem máli skiptir, er að fá
að vita hvaða heimildargögn þeir
hafa við að styðjast. Frásögn
þeirra er á þann veg, að það er
eins og ekkert sé þar um að vill-
ast, en heimilda þó ekki getið.
Stofnun Stýrimannafélags Is-
lands er sögulegur viðburður, og
er því áríðandi að frásögn af
honum sé í fullu samræmi við
það, sem raunverulega gerðist.
Af fyrrgreindum ástæðum hef
ég því áhuga á að vita hver heim-
ildargögnin eru og hvernig þau
hljóða.
Ástæðurnar fyrir þessum á-
lendingar hefðu nokkurntíma
tapað sjálfstæði sínu, ef þeir
hefðu getað haldið skipaflota sín-
um við líði, og óvíst er hvort við
hefðum nokkurntíma losnað und-
an erlendum yfirráðum ef við
hefðum ekki eignast haffær fiski-
skip um aldamótin 1800, sem
síðan hafa þróast upp í fullkomn-
ustu veiðiskip, sem völ er á, og
ef við hefðum ekki eignast okkar
eigin millilanda- og flutninga-
skip skömmu eftir aldamótin síð-
ustu. Ég tel að siglingar og sjó-
sókn séu, og hafi alltaf verið, það
stór þáttur í lífi Islendinga, að
VÍKINGUR
huga mínum og efasemdum eru
þær, sem hér verða taldar.
I fyrsta lagi. Ég er ekki talinn
stofnandi. Ég þykist muna það
rétt að ég var í nefnd ásamt Ás-
geiri Jónassyni og einhverjum
þriðja manni, sem ég nú ekki
man hver var, er átti að semja
uppkast að bráðabirgðalögum
fyrir félagið ,og var Ásgeir for-
maður nefndarinnar. Það er því
harla einkennilegt og ólíklegt, að
ég hafi ekki verið stofnandi, og
skiptir ekki hvort ég var á stofn-
fundinum eða ekki. Ásgeir Sig-
urðsson er talinn stofnandi, sem
hann og var, en við vorum bók-
staflega í sama báti, hann 2. stýri-
maður og ég 1. stýrimaður á
gamla Lagarfossi.
I öðru lagi. Ég var í félaginu
í ellefu ár, þar af eitt kjörtíma-
bil í stjórn þess (gjaldkeri). Ég
efast mjög um að sumir þeirra
manna, sem nefndir eru stofn-
endur, hafi verið það, og ég ef-
ast meira að segja um að þeir
hafi nokkurn tíma verið í félag-
inu. Úr þessu verður auðvitað
skorið, þegar gögnin koma fram,
og skal þá að sjálfsögðu hafa það
er réttara reynist.
I þriðja lagi. I viðtalinu er þess
réttilega getið að skipstjórar hafi
frá byrjun ekki getað gengið í fé-
þess beri að minnast á verðugan
hátt.“
Landfari studdi drengilega við
það sjónarmið, sem hér kemur
fram.
Það er gleðiefni, að Víkingur
hefur nú tekið þetta mál upp
á sínar hendur, og það er mjög
vel farið og sérlega ánægjulegt,
að Sjómannadagurinn verður því
helgaður, en á þann hátt verða
öll sjómannasamtök landsins
meðvirk.
Skrifað í marz 1974.
Jón Eiríksson.
lagið. I því sambandi vil ég benda
á að þeir Ólafur Sigurðsson og
Pjetur Björnsson höfðu báðir
verið fastráðnir skipstj órar
nokkrum mánuðum fyrir stofn-
fund. Ólafur Sigurðsson var með
m. s. Rigmor fi'á Norðfii'ði, en
það skip sigldi úr spænskri höfn
öðru hvoru megin við ái’amótin
1918—19 og hefur ekki spurst
til þess síðan. Ólafur hefur því
ekki verið í lifenda tölu, þegar
félagið var stofnað og hann tal-
inn einn af stofnendum. Nokkuð
öðru máli gegnir með Pjetur
Björnsson. Hann hafði unnið
rnikið undii'búningsstarf að stofn-
un félagsins — og hann var þá
á lífi — og er enn! Þetta breytir
þó ekki þeirri staðreynd, að með
því að telja hann stofnanda er
brotið fyrrnefnt ákvæði, að skip-
stjórar geti ekki gerst félagar.
I fjórða lagi. Sagt er í viðtal-
inu, að eina skilyrðið til að fá
inngöngu í félagið væri það, að
hafa lokið prófi við Stýrimanna-
skólann, að skipstjórum undan-
skildum. Þetta þykir mér afar
einkennilegt, og er eitt af því,
sem ég efast um að sé rétt. Ég
manekkibetur en að Stýrimanna-
félag Islands hafi frá upphafi
verið hreint farmannafélag, en
það þýðir, að þeir einir geti orð-
ið félagar, sem hafa réttindi til
skipstjórnar á flutningaskipum
og á vai’ðskipum ríkisins, eða rétt-
ara til orða tekið, á öllum skip-
um öðrum en fiskiskipum. En ef
það er rétt, að fyrstu lög félags-
ins hafi verið eins og að framan
getur vai’ðandi inntökuskilyrði,
hvenær var þeirn þá breytt?
Síðari hluti viðtalsins snýst
að mestu um stai'f félagsins í
nútíð og næstu foi’tíð. Um það
hef ég ekkert nema gott eitt að
segja.
Óska svo félaginu og kvenna-
deild þess allra heilla.
U. júlí 197U
Jón Eiríksson.
179