Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1980, Blaðsíða 10

Hjónabandserfiðleikar
„Hjónabandserfiðleikar svo
sem tíður ágreiningur og mis-
sætti voru algengari í sjó-
mannafjölskyldunum. Fjórar
konur í hvorum hóp sögðu frá
kynlífsvandamálum, en upp-
lýsingar uni þetta atriði voru
ófullnægjandi hjá 11 sjó-
mannakonum og þrem land-
mannakonum. í meira en
helmingi þeirra fjölskyldna,
þar sem um hjónahandsvanda-
mál var að ræða var barn með
greindan geðsjúkdóm, en í um
'á hinna fjölskyldnanna.“
Helga Hannesdóttir
Jón G. Stefánsson
gerð um hvað vitað væri og hvað
væri hægt að vinna úr því sem
þegar hefði verið gert í þessu efni
og síðan yrði komið á sameigin-
legri ráðstefnu rannsóknarmanna
annarsvegar og sjómanna hins-
vegar. Sú ráðstefna var haldin í
júní 1975 og þar vorum við Guð-
mundur Hallvarðsson meðal ann-
arra og auk okkar Ólafur Bjarna-
son læknir, prófessor. og Þorbjörn
Broddason lektor. Við Guð-
mundur fluttum þar innlegg um
annarsvegar það sem ég hafði afl-
að mér um heilsufar og aldurs-
dreifingu sjómanna og Guð-
mundur hinsvegar meira per-
sónulegt innlegg af sinni reynslu
og sinnar fjölskyldu af sjó-
mennskunni. Þetta er bakgrunn-
urinn að því af hverju var farið af
stað með rannsóknina.
Guðbrandur: Hvaða aðilar
styrktu þessa rannsókn? Er þarna
um norrænt samstarf að ræða að
því leiti að Norðurlandaráð hafi
styrkt þessa rannsókn?
Tómas: Nei. svo var ekki. Úr
þessu varð aldrei það norræna
samstarf sem til var ætlast.
Ætlunin var að þetta yrðu fyrst og
fremst íslendingar, Norðmenn og
Færeyingar eða Danir fyrir þeirra
hönd sem að stæðu að þessu og
meiningin var að við hér færum af
stað með byrjunarathugun, sem
við og gerðum í desember 1975.
En raunin varð sú að hin Norður-
löndin gerðu aldrei neitt í málinu.
Við fengum til þess arna lítils-
háttar fjárstyrk í upphafi úr Vís-
indasjóði til þess að standa straum
af útlögðum kostnaði, og styrk-
ur var veittur aftur á árinu 1976,
en að öðru leyti stóðum við undir
kostnaðinum sjálfir, það er að
segja við lögðum fram okkar
vinnu, fengum aðstoð við skriftir
og ýmislegt svoleiðis frá okkar
stofnunum og á hinn bóginn, sem
var kannski það dýrasta í gagna-
söfnuninni, var það að togararnir
sem við fórum um borð í biðu
fyrir utan hafnarmynnið á meðan
við vorum að tala við og rannsaka
sjómennina. Þennan kostnað gáfu
útgerðarmenn viðkomandi skipa,
þeir veittu okkur heimild til þess
að fara um borð og tefja skipið
sem þessu nam.
Guðbrandur: Hver var almenn
afstaða sjómannanna til rann-
sóknarinnar?
Tómas: Við ákváðum strax í
upphafi að snerta ekki við svona
rannsókn nema í samvinnu við
sjómannafélögin annars vegar og
útgerðarmannafélögin hinsvegar,
vegna þess að við töldum að for-
senda þess að við fengjum eitt-
hvað skynsamlegt út úr þessu væri
að það væri gert í samvinnu og
samráði við þessa aðila. Það er
skemmst frá því að segja að Sjó-
mannafélag Reykjavíkur sýndi
þessu þegar mikinn áhuga og út-
nefndi Guðmund Hallvarðsson
sem sinn fulltrúa og á hinn bóginn
sýndi Félag íslenskra botnvörpu-
skipaeigenda mjög mikinn áhuga
og tilnefndi Vilhelm Þorsteinsson
sem sinn fulltrúa, en vegna þess að
hann er fyrir norðan varð raunin
sú að hann gat lítinn þátt tekið í
þessu. Þeir útgerðarmenn sem við
leituðum til tóku okkur yfirleitt
mjög vel, og allir sem við heim-
sóttum tóku okkur mjög vel.
Guðbrandur: Það hefur ekki
borið á því að mönnum fyndist
rannsóknin óþarfi?
Gylfi: Þvert á móti. Rannsókn-
inni var sýndur mikill áhugi og ég
hafði á tilfinningunni að sjó-
mönnum fyndist að það væri verið
að sýna vandamálum þeirra
áhuga og að þeir mætu það.
Guðmundur: Ég get tekið undir
það sem bæði Gylfi og Tómas
hafa sagt hér. Það var margsinnis
komið til mín og ég spurður og
krafinn sagna um gang mála,
hvort ekki væri eitthvað að koma
„Viðhorf sjómanna til starfs
síns, og hugmyndir þeirra um
álit almennings á starfinu
speglar talsverðan klofning.
Flestir telja sjómannsstarfið
mjög mikilvægt fyrir þjóðina í
heild, en það sé vanmetið og
þeir misskildir.
Togaramenn telja fjarvist-
irnar hið versta við starfið,
langflestir. Jafnframt er
kvartað yfir illviðrum og
kulda. Yfirmenn telja tauga-
spennu vegna ábyrgðarinnar
mjög erfiða.“
Haraldur Ólafsson
10
VIKINGUR