Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1980, Síða 18

„Margt bendir til þess að
vinnuaðstæður sjómanna séu
miklu meira tengdar andlegri
líðan þeirra en hjá landmönn-
um, sem ekki er að undra í
sjálfu sér, þar eð sjómennskan
tekur upp miklu meiri tíma af
lífi sjómannanna en fjölskylda
og félagslíf. Ef hins vegar eng-
inn munur er á andlegri líðan
sjómanna og landmanna al-
mennt eins og getið var um í
upphafi, hljóta vandamál og
streita landmannanna að stafa
af öðru en starfi þeirra, og þá
e.t.v. fjölskyldu- og félagslífi,
sem sjómennirnir fara á mis
við.“
Gylfi Ásmundsson
rannsóknir erlendis sem hafa
kannað föðurmissirinn, hvaða
áhrif það hefur á, ekki endilega
geðræn vandamál, heldur á per-
sónu mótunina í heild. Hvernig
barnið upplifir sig. Hvernig það er
t.d. ef faðirinn er í mörg ár í burtu
á sjónum og sé ekki nema nokkra
daga heima í einu, og hafi ekki
tíma til að sinna öðru en víxlum
og slíku. Það hlýtur að koma á
einhvern hátt niður á börnunum.
Þau kynnast honum ekki eins.
Hitt er annað mál, sem skiptir ekki
minna máli, hvernig þessi tími
nýtist. Þó hann sé stuttur, þá eru
gæðin frekar en magnið sem máli
skipta þegar hann er í landi.
Tómas: Það er allavega öðruvísi
í sjómannafjölskyldum en í fjöl-
skyldum þar sem enginn faðir er,
dáinn, farinn, eða kemur ekki
aftur. í sjómannafjölskyldunum
er faðirinn til staðar, jafnvel þótt
hann sé ekki heima, þá er nærvera
hans samt á heimilinu. Bæði er
fylgst með hvar skipið er — hve-
nær fer hann að koma? Það er
talað um hann og hringt a.m.k.
einu sinni í túr.
Guðbrandur: Börnin gera kan-
nski of harðar kröfur til hans þeg-
ar hann kemur í land. Þau eiga
kannski föðurímynd sem er að
hluta mótuð af móðurinni. Svo
kemur hann heim og hann passar
ekki inn í þessa föðurímynd. Get-
ur verið misræmi þama á milli?
18
Gylfi: Já, ég hugsa að þetta geti
nú verið rétt, það sé vandamál að
börnin fá þarna svolitið aðra
mynd af þessu karlmannshlut-
verki en það væri svo í raun og
veru við nánari skoðun.
Jón: Það er vafalaust, eins og
Gylfi segir, geysilega mikið atriði
að þegar hann loksins kemur í
land að þá er hann á hlaupum
megnið af inniverunni í því að
redda víxlum en síðan er kvöld-
stundin til þess að lyfta frúnni upp
og börnin látin algjörlega sitja á
hakanum. Það er dálítið athyglis-
vert sem kemur héma fram að það
eru 43% barna greind veik á móti
30% í samanburðarhópnum. Og
þarna er bara tekin börn hjóna í
„Það er áberandi, að lang-
flestir sjómannanna segjast
vilja komast í annað starf.
Tveir af hverjum þremur lýsa
því beinlínis yfir. Mjög fáir
segjast vera ánægðir, en
margir segjast ekki eiga ann-
arra kosta völ en vera áfram á
sjó. Örfáir kveðast aldrei hafa
velt fyrir sér að finna annað
starf.“
Haraldur Ólafsson
sambúð, og ekki hin, þannig að
þetta er mjög athyglisvert.
Tómas: Það er eitt sem við
megum ekki gleyma. Börn og fólk
er mjög misjafnlega viðkvæmt.
Viðkvæm börn verða náttúrulega
fyrir afskaplega mikilli áreynslu
að vita af föðurnum burtu í
hættulegu starfi. Þau fylgjast mjög
náið með hvort móðirin er
áhyggjufull eða hvað sagt er um
veðrið og kannski ferst bátur ein-
hvers staðar. Þau ímynda sér auð-
veldlega að þetta gæti verið pabbi
eða gæti hent pabba. Þetta er líka
mjög mikið álag á þessi böm sem
skiptir verulegu máli.
Gísli: Já, maður verður ekki var
við þetta sjálfur þó maður sé
sjálfur í þessu.
Tómas: Það er trúlega rétt að
einmitt þið sem hafið staðið í
þessu sjálfir finnið þetta ekki
mikið og áttið ykkur ekki á hvað
feginleikinn hjá börnunum er
margs konar þegar þið komið
heim. Það er gleðin yfir að hitta
pabba, af því hann hefur ekki
verið heima lengi, en það er líka
feginleikinn að hann skuli koma
lifandi.
Jón: Ég held að það væri æski-
legt að fjölskyldan, og ekki síst
börnin kynntust nánar starfsvett-
vangi föðurins. Þá myndi óvissu-
þáttunum í lífi þeirra fækka, ef
þau vissu betur hvernig starfi hans
væri háttað.
Ingólfur: En ég vil minnast á
annað og það er það að á minni
skuttogurunum eru menn að slíta
sér út fyrir aldur fram með of
mikilli vinnu. Því miður. Þessum
mönnum þykir gott að fá pening-
ana í dag en við skulum bara
fylgjast með því að eftir nokkur ár
þá verða þessir menn orðnir að
taugahrúgu eða útslitnir, rétt um
fertugsaldurinn.
Tómas: Það er alveg rétt sem þú
segir, Ingólfur. Þessi óskaplega
vinnuþrælkun slítur mönnum út.
Það er einsog að brenna kertið í
VÍKINGUR