Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1980, Síða 35

Gert að grásleppunni og hrognin látin í bala. Ekki eru liðin nema rúm tuttugu ár frá því
farið var að flytja út gráslcppuhrogn að einhverju ráði.
menn þá að gera svo vel að henda
sleppunni?
— Ha, ha! Þetta er að vísu
svolítið vandamál hjá okkur. En
reglumar eru þannig, að menn
mega ekki byrja að verka hrogn
fyrr en veiðitíminn er hafinn. Fái
þeir grásleppu í rauðmaganetin,
verða þeir sjálfir að ákveða hvort
þeir henda henni eða nota kan-
nski hrognin til að bera þau á tún.
Meltan er úrvalsfóður
— Þá erum við kannski komnir
að svolítið öðru máli, en það er
nýting sjálfrar grásleppunnar. Nú
hafa verið gerðar tilraunir með
svokallað meltu. Hvað er melta?
— Já, nú skaltu bara sjá, segir
Guðmundur og sprettur upp úr
stólnum. Hérna hef ég langa og
mikla skýrslu sem gerð hefur
verið um meltuna. Það hefur
komið í ljós að grásleppumeltan er
úrvals skepnufóður, en því miður
hefur hún hlotið lítinn hljóm-
grunn hjá bændum.
Verkun meltunnar fer þannig
fram að grásleppan er annað
hvort brytjuð eða sett heil niður í
tunnu. Síðan er maurasýru
blandað út í og eftir 2 til 6 daga er
meltan tilbúin. Verkunartíminn
fer eftir því hvort þú skerð hana í
bita og hvað þú ert duglegur að
hræra í grautnum. Tveir bændur í
Þingeyjarsýslu eru búnir að prófa
þetta fyrir mig og telja þetta vera
úrvals fóður, þeir hafa gefið þetta
kálfum sem þeir ala upp. En það
hefur komið í ljós að meltan er
ekki síður hentugt fóður fyrir svín
og fé.
Það er alveg furðulegt hvað
bændasamtökin hafa sýnt þessu
lítinn áhuga. Þótt ég sé búinn að
tala við þá, og láta þá hafa skýrsl-
unar, þá er eins og þetta falli ekki í
kramið hjá þeim.
Gömul verkunaraðferð
— Hvað er það sem bændur
VÍKINGUR
setja helst fyrir sig í sambandi við
meltuna?
— Það fylgja þessu auðvitað
dálítil óþrif og aukaumstang,
svarar Guðmundur. Það þykir
ekki eins þægilegt að gefa meltuna
eins þurra töðu. Nú, og svo þarf að
hafa í þetta vissan útbúnað sem
mörgum vex í augum, þótt sá
búnaður þurfi hvorki að vera
mikill né merkilegur.
En þama er í rauninni verið að
endurvekja gamlar verkunarað-
ferðir, því að í gamla daga var
grásleppan hreinlega brytjuð nið-
ur og gefin skepnunum. Á Snæ-
fellsnesinu sögðu menn að best
hefði verið að setja grásleppuna í
pott og láta koma upp á henni
suðuna. Þá var hún best.
Meltan er sem sagt gömul ný
sannindi.
— Eru engar horfur á að hægt
verði að nýta grásleppuna til
manneldis á næstu árum?
— Nei, ekki nema eins og við
þekkjum í dag, með því að salta
hana og hengja upp. Svo hefur
líka verið gerð tilraun með að
grafa hana og þannig er hún víst
kóngafæða.
— Það verður því ekki á morg-
un sem við getum flutt úr sjálfa
grásleppuna?
— Nei. Að vísu flutti ég tíu
tunnur af meltu til Danmerkur,
svona til prufu. Kannski að
íslenskir bændur fari að kaupa
meltuna ef við byrjum á því að
flytja hana út og fá hana útlensk-
an stimpil ha, ha!
10.000 tonnum af
grásleppu hent á
síðustu vertíð
Annars er flutningskostnaður-
inn kannski stærsta vandamálið í
sambandi við meltuna. En þar
sem stutt er í veiðisvæði eins og til
dæmis í kringum Húsavík, ætti
þetta ekki að vera neitt mál. Þeir
bændur sem hafa nýtt gráslepp-
una sem fóður, þeir eru einmitt
staðsettir skammt frá Húsavík.
Þeir geta sér ferð svona annan
hvom dag niður á bryggju og
sækja sér grásleppu. Annar bónd-
inn sem hefur gert þetta er nú að
35